นับตั้งแต่มีการประกาศใช้ พระราชกำหนดการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล พ.ศ. 2561 มาเป็นเวลาเกือบ 5 ปีเพื่อกำกับดูแลการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล รวมถึงดูแลปกป้องนักลงทุนหรือประชาชนไม่ให้ได้รับความเสียหายจากการประกอบธุรกิจเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัล โดยพระราชกำหนดดังกล่าวได้กำหนดให้มีผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลที่ต้องถูกกำกับโดยหน่วยงานรัฐ เช่น ศูนย์ซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล นายหน้าซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล และผู้ค้าสินทรัพย์ดิจิทัล ซึ่งล้วนแต่เป็นผู้ประกอบธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการซื้อหรือขายสินทรัพย์ดิจิทัลโดยตรงเท่านั้น นักลงทุนหรือประชาชนจะต้องศึกษาและทำความเข้าใจในสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ก่อนเข้าซื้อหรือขายผ่านผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลด้วยตัวเอง จึงเป็นภาระและข้อจำกัดสำหรับนักลงทุนหรือประชาชนอย่างมาก
อีกทั้งสินทรัพย์ดิจิทัลยังเป็นสินทรัพย์ชนิดหรือประเภทใหม่ที่มีความซับซ้อนกว่าสินทรัพย์ประเภทอื่น ๆ ทำให้นักลงทุนหรือประชาชนอาจลงทุน ซื้อ ขาย สินทรัพย์ดิจิทัลด้วยความเสี่ยงบนข้อจำกัดของข้อมูลและความเข้าใจที่ถูกต้อง ซึ่งแตกต่างกับการลงทุนในสินทรัพย์ประเภทอื่น ๆ ที่จะมีบุคคลหรือองค์กรผู้เชี่ยวชาญในการลงทุนหรือสินทรัพย์นั้น ๆ คอยช่วยเหลือหรือให้ข้อมูลสำคัญแก่นักลงทุน เช่น ที่ปรึกษาทางการเงินหรือการลงทุน หรือผู้จัดการกองทุน
ดังนั้น เมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2563 ได้มีประกาศกระทรวงการคลัง เรื่อง กำหนดกิจการอื่นที่เกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัล ให้เป็นธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลเพิ่มเติม ให้มี ผู้จัดการเงินทุนสินทรัพย์ดิจิทัล และที่ปรึกษาสินทรัพย์ดิจิทัล เป็นธุรกิจเกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลเพิ่มเติม
โดยที่ผู้จัดการเงินทุนสินทรัพย์ดิจิทัล (Digital Asset Fund Manager) หมายถึง บุคคลซึ่งเข้าจัดการเงินทุน หรือแสดงต่อบุคคลทั่วไปว่าพร้อมจะรับจัดการเงินทุนให้แก่บุคคลอื่น เพื่อแสวงหาประโยชน์จากสินทรัพย์ดิจิทัล โดยกระทำเป็นทางค้าปกติ แต่ไม่รวมถึงการจัดการเงินทุนสินทรัพย์ดิจิทัลในลักษณะที่คณะกรรมการ ก.ล.ต. ประกาศกำหนด กล่าวคือ แนะนำและชักชวนให้ มอบเงินให้ตัวเองเพื่อนำ ไปลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัลแทน โดย รับคำสั่งจากลูกค้า โดยได้รับมอบเงิน ทรัพย์สิน หรือสินทรัพย์ดิจิทัลของลูกค้าไปหาประโยชน์ด้วยวิธีการต่าง ๆ โดยสามารถตัดสินใจแทนลูกค้าได้ และ
ที่ปรึกษาสินทรัพย์ดิจิทัล (Digital Asset Advisory Service) หมายถึง บุคคลซึ่งให้คำแนะนำแก่ประชาชนไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อมเกี่ยวกับคุณค่าของสินทรัพย์ดิจิทัลหรือความเหมาะสมในการลงทุนที่เกี่ยวกับสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น หรือที่เกี่ยวกับการซื้อ ขาย หรือแลกเปลี่ยนสินทรัพย์ดิจิทัลใด ๆ เป็นทางค้าปกติ ทั้งนี้ โดยได้รับค่าธรรมเนียมหรือค่าตอบแทนอื่น แต่ไม่รวมถึงการให้คำแนะนำอันเป็นส่วนหนึ่งหรือเกี่ยวเนื่องกับการประกอบการของศูนย์ซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล นายหน้าซื้อขายสินทรัพย์ดิจิทัล ผู้ค้าสินทรัพย์ดิจิทัล หรือผู้จัดการเงินทุนสินทรัพย์ดิจิทัล หรือการให้คำแนะนำแก่ประชาชนในลักษณะที่คณะกรรมการ ก.ล.ต. ประกาศกำหนด
กล่าวคือ แนะนำและชักชวนให้ลงทุน ซื้อขาย โดยให้ราคาที่เหมาะสมในการลงทุน และคำแนะนำหรือชักชวนที่ไม่เกิดการให้บริการในลักษณะเดียวกันกับผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลอื่น ๆ ซึ่งจะต้องรับคำสั่งจากลูกค้าเพื่อให้คำแนะนำเฉพาะตัวแก่ลูกค้า แต่ละรายโดยไม่มีการให้บริการซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนภายหลังจากให้คำแนะนำแล้ว
จึงเห็นได้ว่าผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลทั้งสองประเภทล่าสุดนั้นถูกกำหนดมาเพื่อช่วยเหลือนักลงทุนหรือประชาชนในการลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัลให้มีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น เนื่องจากการลงทุนในสินทรัพย์ประเภทใหม่นี้ต้องใช้ความรู้ความเข้าใจ รวมถึงข้อมูลในการตัดสินใจลงทุนที่มากและซับซ้อนกว่าสินทรัพย์ดั้งเดิม
แต่อย่างไรก็ตาม นักลงทุน หรือ ประชาชน ก็ควรศึกษาและทำความเข้าใจในสินทรัพย์ดิจิทัลนั้น ๆ ก่อนการซื้อขายหรือลงทุน แม้ว่าจะได้รับคำแนะนำหรือดูแลจากผู้ประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัลที่ได้รับอนุญาตแล้วก็ตาม
นายปรุงศักดิ์ เชาวน์ชาติ
ทนายความหุ้นส่วน กลุ่มสำนักงานกฎหมายอเบอร์ (ABER Group)
อนุญาโตตุลาการผู้เชี่ยวชาญด้านสินทรัพย์ดิจิทัล ประจำสถาบันอนุญาโตตุลาการ (THAC)