มหาวิทยาลัยไทยเจอปัญหาขาดคนเรียน ผู้เชี่ยวชาญชี้อัตราเกิดต่ำเป็นเหตุ

หนังสือพิมพ์สเตรท ไทม์สของสิงคโปร์รายงานการแสดงความเห็นของดร.อานนท์ ศักดิ์วรวิชญ์ อาจารย์ประจำคณะสถิติประยุกต์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ซึ่งระบุว่า มหาวิทยาลัยในประเทศไทยกำลังเผชิญกับสถานการณ์ที่ยากลำบาก เนื่องจากมีนักศึกษาลงทะเบียนเรียนลดน้อยลง อันเป็นผลมาจากอัตราการเกิดของไทยลดลงอย่างมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา

ดร.อานนท์กล่าวว่า มหาวิทยาลัยส่วนใหญ่ในไทยยังไม่สามารถบรรลุเป้าหมายการลงทะเบียนเรียนตามที่มหาวิทยาลัยกำหนดไว้ โดยแม้ว่ามหาวิทยาลัยทั้งของรัฐและเอกชนได้จัดให้มีการลงทะเบียนรับนักศึกษา 3-5 รอบ แต่ก็ยังไม่สามารถรับสมัครนักศึกษาได้ตามจำนวนที่ต้องการ โดยปัจจุบัน ตลาดการศึกษาในระดับอุดมศึกษาของไทยนั้นยังคงค่อนข้างจำกัด โดยมีมหาวิทยาลัยประมาณ 200-300 แห่งที่รับนักศึกษาได้น้อยกว่าจำนวนที่สามารถรับได้ต่อปี

นอกจากนี้ ไทยยังเผชิญกับอัตราการเกิดที่ลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา โดยหากย้อนไปเมื่อ 30 ปีที่แล้ว ไทยมีเด็กเกิดใหม่มากกว่า 1 ล้านคนต่อปี แต่ปัจจุบัน จำนวนเด็กเกิดใหม่ลดลงถึงครึ่งหนึ่งมาอยู่ที่ระดับ 500,000-600,000 คนต่อปี โดยในปี 2564 ไทยมีเด็กเกิดใหม่เพียง 544,000 คน ซึ่งเป็นระดับต่ำสุดในรอบ 60 ปี

ในปี 2548 ไทยเริ่มเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และกลายเป็นสังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มรูปแบบในปี 2565 และล่าสุดตัวเลขสถิติแสดงให้เห็นว่า ประชากรวัยสูงอายุของไทยมีสูงถึง 12,116,119 คน ซึ่งคิดเป็นอัตราส่วน 18.3% ของจำนวนประชากรไทยทั้งหมดประมาณ 70 ล้านคน

ทั้งนี้ คาดว่า ภายในปี 2570 ไทยจะกลายเป็นประเทศสังคมผู้สูงอายุในระดับใกล้เคียงกับญี่ปุ่น โดยจะมีอัตราส่วนของประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นเป็น 28% ของจำนวนประชากรทั้งประเทศ

ส่วนอัตราการเกิดของไทยอยู่ในระดับที่ต่ำมาก โดยมีเด็กเกิดใหม่ขยับขึ้นเพียง 0.18%

ดร.อานนท์กล่าวว่า การที่จำนวนนักศึกษาไทยในมหาวิทยาลัยลดลงอย่างต่อเนื่องนั้น ได้ส่งผลกระทบต่อระบบการศึกษาของไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยมหาวิทยาลัยทั้งของรัฐและเอกชนอาจจะต้องดิ้นรนมากขึ้นเพื่อความอยู่รอดในช่วง 5 ปีข้างหน้า หากทางมหาวิทยาลัยไม่สามารถปรับตัวได้ และท้ายที่สุดอาจจะนำไปสู่การควบรวมกิจการ หรือปิดตัวลง

นอกจากนี้ ดร.อานนท์กล่าวว่า ในช่วงที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยหลายแห่งในไทยสามารถเอาตัวรอดได้จากการที่มีนักศึกษาชาวจีนเข้าลงทะเบียนเรียนกันอย่างคึกคัก โดยมหาวิทยาลัยบางแห่งมีนักศึกษาชาวจีนลงทะเบียนเรียนมากถึงครึ่งหนึ่งของจำนวนนักศึกษาทั้งหมดในสถาบัน

ดร.อานนท์ประมาณการว่า จำนวนนักศึกษาชาวจีนที่ลงทะเบียนเข้าเรียนในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ของไทยอยู่ที่ 3 ล้านคน โดยนักศึกษาชาวจีนเหล่านี้จ่ายค่าเรียนเทอมละประมาณ 40,000 - 50,000 บาท ซึ่งสร้างรายได้ให้กับมหาวิทยาลัยทั้งของรัฐและเอกชน เช่น จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และนิด้า