พนง.ญี่ปุ่นในอาเซียนลดลง หลังบริษัทหันจ้างคนท้องถิ่นทำงานแทนมากขึ้น

จำนวนชาวญี่ปุ่นที่พำนักอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ลดลง เนื่องจากบริษัทต่าง ๆ หันไปจ้างพนักงานระดับผู้จัดการในท้องถิ่นมากขึ้นเพื่อให้เหมาะกับตลาดในแต่ละประเทศ ขณะเดียวกัน คู่รักที่ทำงานทั้งคู่ในญี่ปุ่นได้เริ่มปฏิเสธการย้ายไปทำงานในต่างประเทศ

จากสถิติของทางการญี่ปุ่นพบว่า จำนวนชาวญี่ปุ่นในไทยลดลง 14.7% เหลือ 70,421 คน ในช่วง 3 ปีจนถึงเดือนต.ค. 2567 ขณะที่จำนวนชาวญี่ปุ่นที่อาศัยอยู่ในอินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ เวียดนาม และมาเลเซีย ลดลงต่อเนื่องเป็นเวลาอย่างน้อย 4 ปีติดต่อกัน โดยสถิติเหล่านี้สะท้อนถึงแนวโน้มของแรงงานต่างชาติที่เป็นพนักงานบริษัท เนื่องจากชาวญี่ปุ่นที่พำนักอยู่ในประเทศเหล่านี้ส่วนใหญ่แล้วมักจะมาทำงานมากกว่าศึกษาต่อ

เมอร์เซอร์ เจแปน (Mercer Japan) ซึ่งเป็นบริษัทที่ปรึกษาในญี่ปุ่น ระบุว่า ปัจจุบันบริษัทญี่ปุ่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีแนวโน้มให้พนักงานท้องถิ่นบริหารงานแทน อย่างไรก็ตาม บางกรณีบริษัทญี่ปุ่นยังคงแต่งตั้งผู้บริหารชาวญี่ปุ่นเป็นประธานบริษัทในต่างประเทศ เพื่อประสานงานกับสำนักงานใหญ่ในญี่ปุ่น

นับตั้งแต่ช่วงปี 2553 เป็นต้นมา รายได้ในภูมิภาคนี้เพิ่มสูงขึ้น ทำให้บรรดาบริษัทญี่ปุ่นหันมาใช้ผู้จัดการท้องถิ่นมากขึ้น เพราะมีความเข้าใจพฤติกรรมของผู้บริโภคในประเทศตัวเอง และสามารถพัฒนาสินค้าและบริการให้ตรงกับความต้องการของตลาดได้ดีขึ้น ซึ่งแตกต่างจากวิธีการแบบดั้งเดิมที่ใช้ผู้บริหารชาวญี่ปุ่นเป็นหลัก โดยส่งมาประจำการในต่างประเทศเป็นเวลา 3-5 ปีเพื่อขายสินค้าที่ผลิตในญี่ปุ่น

อีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้การส่งพนักงานชาวญี่ปุ่นไปทำงานในต่างประเทศลดลงคือ การที่จำนวนคู่รักที่ทำงานทั้งคู่ในญี่ปุ่นเพิ่มสูงขึ้น โดยคนที่ถูกส่งไปทำงานต่างประเทศมักพบว่า คู่สมรสของพวกเขาไม่ต้องการลาออกจากงานเพื่อย้ายไปต่างแดนด้วย

พนักงานชาวญี่ปุ่นรุ่นใหม่จำนวนมากก็ไม่ต้องการไปทำงานในต่างประเทศ เนื่องจากกังวลเรื่องทักษะด้านภาษาและไม่อยากย้ายออกจากบ้านเกิด โดยผลสำรวจจากอุซุซ (Uzuz) ซึ่งเป็นบริษัทจัดหางาน พบว่า 52.7% ของผู้ตอบแบบสอบถามชาวญี่ปุ่นจำนวน 1,118 คนระบุว่า ไม่ต้องการไปทำงานในต่างประเทศ

นอกจากนี้ จำนวนพนักงานชาวญี่ปุ่นในต่างประเทศอาจได้รับผลกระทบจากการปรับโครงสร้างของบริษัท ยกตัวอย่างเช่น ซูซูกิ มอเตอร์ (Suzuki Motor) มีแผนปิดโรงงานประกอบรถยนต์ในไทยภายในสิ้นปี 2568 เพื่อไปมุ่งเน้นการผลิตในอินเดียและญี่ปุ่น ขณะที่นิสสัน (Nissan) ประกาศแผนปิดโรงงานในไทย และฮอนด้า (Honda) วางแผนจะรวมการดำเนินงานของโรงงาน 2 แห่งในไทยเข้าด้วยกัน

อย่างไรก็ตาม ตามรายงานสถิติชาวญี่ปุ่นในต่างประเทศประจำปีซึ่งเผยแพร่เมื่อต้นปีนี้โดยกระทรวงการต่างประเทศญี่ปุ่น บ่งชี้ว่า ความเคลื่อนไหวดังกล่าวไม่ได้มีผลมากนักต่อจำนวนชาวญี่ปุ่นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ลดลง ขณะที่ข้อมูลของกระทรวงฯ ยังระบุด้วยว่า จำนวนสำนักงานและฐานปฏิบัติการของบริษัทญี่ปุ่นในประเทศแถบนี้กลับเพิ่มขึ้นอีกด้วย