เปิดศักราชใหม่มาได้ไม่ถึงหนึ่งสัปดาห์ ประเทศแคนาดาก็เผชิญกับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ โดยเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา (6 ม.ค.) จัสติน ทรูโด วัย 53 ปี นายกรัฐมนตรีคนที่ 23 ของแคนาดา ได้ประกาศลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและหัวหน้าพรรคเสรีนิยมซึ่งเป็นพรรครัฐบาล ปิดฉากการดำรงตำแหน่งผู้นำประเทศมานานเกือบหนึ่งทศวรรษ
*จากดาวรุ่ง สู่ดาวร่วง
ย้อนกลับไปเมื่อปี 2558 จัสติน ทรูโด เป็นนักการเมืองหนุ่มวัย 43 ปีที่โดดเด่นด้วยภาพลักษณ์ของคนรุ่นใหม่ พร้อมภูมิหลังสุดเพอร์เฟกต์ในฐานะลูกชายคนโตของปิแอร์ ทรูโด อดีตนายกรัฐมนตรีแคนาดา ด้วยเหตุนี้ เหล่าผู้มีสิทธิเลือกตั้งจึงเทคะแนนให้พรรคเสรีนิยมของทรูโด จนเปลี่ยนจากพรรคอันดับสามมาเป็นพรรคที่ครองที่นั่งส่วนใหญ่ในรัฐสภา ซึ่งถือเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์การเมืองของแคนาดา หลังจากนั้นเขายังชนะการเลือกตั้งทั่วไปอีกสองครั้ง โดยนโยบายส่งเสริมความเท่าเทียมทางเพศ ความเสมอภาคของชนพื้นเมือง และความหลากหลายทางเชื้อชาติ รวมถึงความมุ่งมั่นในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ส่งผลให้ทรูโดได้รับความนิยมอย่างมากโดยเฉพาะในกลุ่มคนรุ่นใหม่
อย่างไรก็ตาม แม้จะมีภาพลักษณ์ของคนรุ่นใหม่ใสสะอาด แต่สุดท้ายทรูโดก็หนีไม่พ้นเรื่องอื้อฉาว ทั้งเรื่องที่รัฐบาลพยายามแทรกแซงกระบวนการยุติธรรมเพื่อปกป้องบริษัทก่อสร้างยักษ์ใหญ่ในคดีคอร์รัปชัน รวมถึงการเลือกมูลนิธิที่มีความใกล้ชิดกับครอบครัวทรูโดให้เข้ามาบริหารโครงการของรัฐ ไปจนถึงกรณีภาพฉาวของทรูโดสมัยเป็นครู โดยเขาทาหน้าสีดำไปร่วมงานเลี้ยง ซึ่งถูกมองว่าเป็นการเหยียดสีผิว ยิ่งไปกว่านั้น ทรูโดยังมีนโยบายเปิดรับผู้อพยพจำนวนมาก ทำให้ประชาชนไม่พอใจที่ภาษีของตนถูกนำไปดูแลผู้อพยพ และในระยะหลัง ปัญหาค่าครองชีพที่พุ่งสูงขึ้นและภาวะเงินเฟ้อยิ่งทำให้ประชาชนไม่พอใจในการบริหารประเทศของทรูโดมากขึ้นเรื่อย ๆ
*ปมขัดแย้งภายในพรรค
จากที่เคยเป็นตัวชูโรง ผ่านไป 9 ปี ทรูโดกลับถูกมองว่าเป็นตัวฉุดคะแนนนิยมของพรรค โพลสำนักหนึ่งระบุว่าคะแนนนิยมของทรูโดร่วงลงจาก 63% เมื่อเขาได้รับเลือกตั้งครั้งแรก เหลือเพียง 28% ในเดือนมิ.ย.ปีที่แล้ว จึงมีเสียงเรียกร้องมากขึ้นเรื่อย ๆ ให้เขาลาออก จนกระทั่งเกิดเหตุการณ์พลิกผันครั้งสำคัญช่วงกลางเดือนธ.ค.ปีที่แล้ว เมื่อคริสเตีย ฟรีแลนด์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังที่ทำงานกับทรูโดมานาน ได้ประกาศลาออกจากตำแหน่งอย่างกะทันหัน เนื่องจากฟรีแลนด์ไม่เห็นด้วยกับนโยบายงดเก็บภาษีสินค้าและบริการ รวมถึงแจกเงินให้ชาวแคนาดา โดยให้เหตุผลว่าไม่ควรใช้นโยบายเหล่านี้ในขณะที่ประเทศต้องเตรียมรับมือกับรัฐบาลสหรัฐอเมริกาภายใต้การนำของโดนัลด์ ทรัมป์ ที่ขู่ว่าจะเรียกเก็บภาษีนำเข้าสินค้า 25% จากแคนาดา ฟรีแลนด์ระบุว่าการตัดสินใจลาออกเกิดขึ้นหลังจากที่ทรูโดแจ้งให้เธอทราบว่า เขาไม่ต้องการให้เธอเป็นหัวหน้าที่ปรึกษาเศรษฐกิจอีกต่อไป
การลาออกของฟรีแลนด์สร้างแรงสั่นสะเทือนในวงกว้าง และทำให้สมาชิกพรรคเสรีนิยมคนอื่น ๆ เริ่มแสดงความไม่พอใจออกมาอย่างเปิดเผยเช่นกัน ส่งผลให้ทรูโดถูกกดดันอย่างหนักจากคนในพรรคเอง ซึ่งนำไปสู่การประกาศลาออกจากตำแหน่งเมื่อวันจันทร์ โดยทรูโดได้กล่าวยอมรับว่า "มันชัดเจนสำหรับผมแล้วว่า ถ้าผมต้องต่อสู้กับความขัดแย้งภายใน ผมคงไม่สามารถเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดในการเลือกตั้งได้"
*แคนดิเดตหัวหน้าพรรคคนใหม่
ทรูโดยังคงอยู่ในตำแหน่งรักษาการนายกรัฐมนตรีต่อไปจนกว่าจะได้หัวหน้าพรรคคนใหม่ โดยเขาเปิดเผยว่าผู้สำเร็จราชการแคนาดาได้ตอบรับคำร้องของเขาที่ขอให้ปิดสมัยประชุมรัฐสภาไปจนถึงวันที่ 24 มี.ค. ซึ่งการดำเนินการดังกล่าวจะยุติสมัยประชุมรัฐสภาในปัจจุบัน และหยุดดำเนินการทางนิติบัญญัติทั้งหมด เพื่อซื้อเวลาให้กับพรรคเสรีนิยมในการเร่งสรรหาหัวหน้าพรรคคนใหม่ โดยซาชิต เมห์รา ประธานพรรคเสรีนิยม ระบุว่าพรรคจะจัดประชุมคณะกรรมการบริหารทั่วประเทศภายในสัปดาห์นี้ เพื่อเลือกหัวหน้าพรรคคนใหม่ แม้ว่าโดยปกติแล้วกระบวนการดังกล่าวจะใช้เวลานานหลายเดือนก็ตาม
จนถึงขณะนี้ยังไม่มีผู้สืบทอดตำแหน่งต่อจากทรูโดอย่างชัดเจน แต่คาดว่าจะมีผู้สมัครหลายคนเข้าร่วมการแข่งขันชิงตำแหน่งหัวหน้าพรรคคนใหม่ รวมถึงมาร์ก คาร์นีย์ อดีตผู้ว่าการธนาคารกลางแคนาดา คริสเตีย ฟรีแลนด์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง คริสตี คลาร์ก อดีตมุขมนตรีรัฐบริติชโคลัมเบีย และโดมินิก เลอบลังก์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังคนปัจจุบัน
*ส่อแววเปลี่ยนขั้วการเมือง
หัวหน้าพรรคเสรีนิยมคนใหม่จะขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีโดยอัตโนมัติ แต่จะได้บริหารประเทศเพียงระยะเวลาสั้น ๆ จนถึงการเลือกตั้งครั้งต่อไป ซึ่งเดิมทีกำหนดไว้ภายในเดือนต.ค.ปีนี้ แต่มีแนวโน้มสูงว่าจะมีการจัดการเลือกตั้งก่อนหน้านั้น เพราะเมื่อเปิดสมัยประชุมรัฐสภาอีกครั้งในวันที่ 24 มี.ค. พรรคอนุรักษ์นิยมมีแผนที่จะผลักดันญัตติไม่ไว้วางใจ ขณะที่พรรคฝ่ายค้านอื่น ๆ ก็พร้อมที่จะโค่นรัฐบาลพรรคเสรีนิยมเสียงข้างน้อยเช่นกัน ซึ่งหากรัฐบาลพรรคเสรีนิยมถูกโหวตไม่ไว้วางใจ การเลือกตั้งก็อาจเกิดขึ้นในเดือนพ.ค.นี้
โพลหลายสำนักระบุว่า หากมีการเลือกตั้งแคนาดาในตอนนี้ พรรคอนุรักษ์นิยมจะกวาดชัยชนะอย่างถล่มทลาย ซึ่งหากเป็นเช่นนั้นจริง ตัวเต็งนายกรัฐมนตรีคนใหม่ของแคนาดาก็คือหัวหน้าพรรคอนุรักษ์นิยม ปิแอร์ ปัวลิเยฟร์ วัย 45 ปี ผู้นิยามตนเองว่าเป็นคนธรรมดาติดดินที่ต่อต้านอภิสิทธิ์ชนและต่อต้านทรูโด
ในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา โดนัลด์ ทรัมป์ ว่าที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ประกาศว่าต้องการรวมแคนาดาเข้ามาเป็นรัฐที่ 51 ของสหรัฐฯ และหลายครั้งที่เขาล้อเลียนทรูโดว่าเป็น "ผู้ว่าการรัฐแคนาดา" ดังนั้น ไม่ว่านายกรัฐมนตรีคนใหม่ของแคนาดาจะเป็นใคร ต้องเจอศึกหนักอย่างแน่นอน