บรรพ 1
หลักทั่วไป
ลักษณะ 6
อายุความ
หมวด 2
กำหนดอายุความ
มาตรา 193/30 อายุความนั้น ถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ ให้มีกำหนดสิบปี
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/31 สิทธิเรียกร้องของรัฐที่จะเรียกเอาค่าภาษีอากรให้มีกำหนดอายุความสิบปี ส่วนสิทธิเรียกร้องของรัฐที่จะเรียกเอาหนี้อย่างอื่นให้ บังคับตามบทบัญญัติในลักษณะนี้
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/32 สิทธิเรียกร้องที่เกิดขึ้นโดยคำพิพากษาของศาลที่ถึงที่สุดหรือโดยสัญญาประนีประนอมยอมความ ให้มีกำหนดอายุความสิบปี ทั้งนี้ไม่ว่าสิทธิเรียกร้องเดิมจะมีกำหนดอายุความเท่าใด
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/33 สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ให้มีกำหนดอายุความห้าปี
(1) ดอกเบี้ยค้างชำระ
(2) เงินที่ต้องชำระเพื่อผ่อนทุนคืนเป็นงวด ๆ
(3) ค่าเช่าทรัพย์สินค้าชำระ เว้นแต่ค่าเช่าสังหาริมทรัพย์ตามมาตรา 193/34 (6)
(4) เงินค้างจ่ายคือ เงินเดือน เงินปี เงินบำนาญ ค่าอุปการะเลี้ยงดูและเงินอื่น ๆ ในลักษณะทำนองเดียวกับที่มีการกำหนดจ่ายเป็นระยะเวลา
(5) สิทธิเรียกร้องตามมาตรา 193/34 (1)(2) และ (5) ที่ไม่อยู่ในบังคับอายุความสองปี
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/34 สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ ให้มีกำหนดอายุความสองปี
(1) ผู้ประกอบการค้าหรืออุตสาหกรรม ผู้ประกอบหัตถกรรม ผู้ประกอบศิลปอุตสาหกรรมหรือช่างฝีมือ เรียกเอาค่าของที่ได้ส่งมอบ ค่าการงานที่ได้ทำ หรือค่าดูแลกิจการของผู้อื่น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป เว้นแต่เป็นการที่ได้ทำเพื่อกิจการของฝ่ายลูกหนี้นั้นเอง
(2) ผู้ประกอบเกษตรกรรมหรือการป่าไม้ เรียกเอาค่าของที่ได้ส่งมอบอันเป็นผลิตผลทางเกษตรหรือป่าไม้ เฉพาะที่ใช้สอยในบ้านเรือนของฝ่าย ลูกหนี้นั้นเอง
(3) ผู้ขนส่งคนโดยสารหรือสิ่งของหรือผู้รับส่งข่าวสาร เรียกเอาค่าโดยสาร ค่าระวาง ค่าเช่า ค่าธรรมเนียม รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(4) ผู้ประกอบธุรกิจโรงแรมหรือหอพัก ผู้ประกอบธุรกิจในการจำหน่ายอาหารและเครื่องดื่ม หรือผู้ประกอบธุรกิจสถานบริการตามกฎหมายว่าด้วย สถานบริการเรียกเอาค่าที่พักอาหารหรือเครื่องดื่ม ค่าบริการหรือค่าการ งานที่ได้ทำให้แก่ผู้มาพักหรือใช้บริการ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(5) ผู้ขายสลากกินแบ่ง สลากกินรวบหรือสลากที่คล้ายคลึงกัน เรียกเอาค่าขายสลาก เว้นแต่เป็นการขายเพื่อการขายต่อ
(6) ผู้ประกอบธุรกิจในการให้เช่าสังหาริมทรัพย์ เรียกเอาค่าเช่า
(7) บุคคลซึ่งมิได้เข้าอยู่ในประเภทที่ระบุไว้ใน (1) แต่เป็นผู้ประกอบธุรกิจในการดูแลกิจการของผู้อื่นหรือรับทำงานการต่าง ๆ เรียกเอาสินจ้างอันจะพึงได้รับในการนั้น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(8) ลูกจ้างซึ่งรับใช้การงานส่วนบุคคล เรียกเอาค่าจ้างหรือสินจ้างอย่างอื่นเพื่อการงานที่ทำ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป หรือนายจ้างเรียก เอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วงหน้าไป
(9) ลูกจ้างไม่ว่าจะเป็นลูกจ้างประจำ ลูกจ้างชั่วคราว หรือลูกจ้างรายวัน รวมทั้งผู้ฝึกหัดงาน เรียกเอาค้าจ้างหรือสินจ้างอย่างอื่น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป หรือนายจ้างเรียกเอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วง หน้าไป
(10) ครูสอนผู้ฝึกหัดงาน เรียกเอาค่าฝึกสอนและค่าใช้จ่ายอย่างอื่นตาม ที่ได้ตกลงกันไว้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(11) เจ้าของสถานศึกษาหรือสถานพยาบาล เรียกเอาค่าธรรมเนียมการเรียนและค่าธรรมเนียมอื่น ๆ หรือค่ารักษาพยาบาลและค่าใช้จ่ายอย่างอื่น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(12) ผู้รับคนไว้เพื่อการบำรุงเลี้ยงดูหรือฝึกสอน เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(13) ผู้รับเลี้ยงหรือฝึกสอนสัตว์ เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(14) ครูหรืออาจารย์ เรียกเอาค่าสอน
(15) ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ทันตกรรม การพยาบาล การผดุงครรภ์ ผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์หรือผู้ประกอบโรคศิลปะสาขาอื่น เรียกเอา ค่าการงานที่ทำให้รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(16) ทนายความหรือผู้ประกอบวิชาชีพทางกฎหมาย รวมทั้งพยานผู้เชี่ยวชาญ เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป หรือ คู่ความเรียกเอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วงหน้าไป
(17) ผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรม สถาปัตยกรรม ผู้สอบบัญชี หรือผู้ประกอบวิชาชีพอิสระอื่น เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออก ทดรองไป หรือผู้ว่าจ้างให้ประกอบการงานดังกล่าวเรียกเอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วงหน้าไป
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/35 ภายใต้บังคับมาตรา 193/27 สิทธิเรียกร้องที่เกิดขึ้นจากการที่ลูกหนี้รับสภาพความรับผิดโดยมีหลักฐานเป็นหนังสือ หรือโดยการให้ประกันตามมาตรา 193/28 วรรคสอง ให้มีกำหนดอายุความสองปีนับแต่วันที่ได้รับสภาพความรับผิดหรือให้ประกัน
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
--ราชกิจจานุเบกษา--
หลักทั่วไป
ลักษณะ 6
อายุความ
หมวด 2
กำหนดอายุความ
มาตรา 193/30 อายุความนั้น ถ้าประมวลกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่นมิได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะ ให้มีกำหนดสิบปี
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/31 สิทธิเรียกร้องของรัฐที่จะเรียกเอาค่าภาษีอากรให้มีกำหนดอายุความสิบปี ส่วนสิทธิเรียกร้องของรัฐที่จะเรียกเอาหนี้อย่างอื่นให้ บังคับตามบทบัญญัติในลักษณะนี้
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/32 สิทธิเรียกร้องที่เกิดขึ้นโดยคำพิพากษาของศาลที่ถึงที่สุดหรือโดยสัญญาประนีประนอมยอมความ ให้มีกำหนดอายุความสิบปี ทั้งนี้ไม่ว่าสิทธิเรียกร้องเดิมจะมีกำหนดอายุความเท่าใด
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/33 สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ให้มีกำหนดอายุความห้าปี
(1) ดอกเบี้ยค้างชำระ
(2) เงินที่ต้องชำระเพื่อผ่อนทุนคืนเป็นงวด ๆ
(3) ค่าเช่าทรัพย์สินค้าชำระ เว้นแต่ค่าเช่าสังหาริมทรัพย์ตามมาตรา 193/34 (6)
(4) เงินค้างจ่ายคือ เงินเดือน เงินปี เงินบำนาญ ค่าอุปการะเลี้ยงดูและเงินอื่น ๆ ในลักษณะทำนองเดียวกับที่มีการกำหนดจ่ายเป็นระยะเวลา
(5) สิทธิเรียกร้องตามมาตรา 193/34 (1)(2) และ (5) ที่ไม่อยู่ในบังคับอายุความสองปี
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/34 สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ ให้มีกำหนดอายุความสองปี
(1) ผู้ประกอบการค้าหรืออุตสาหกรรม ผู้ประกอบหัตถกรรม ผู้ประกอบศิลปอุตสาหกรรมหรือช่างฝีมือ เรียกเอาค่าของที่ได้ส่งมอบ ค่าการงานที่ได้ทำ หรือค่าดูแลกิจการของผู้อื่น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป เว้นแต่เป็นการที่ได้ทำเพื่อกิจการของฝ่ายลูกหนี้นั้นเอง
(2) ผู้ประกอบเกษตรกรรมหรือการป่าไม้ เรียกเอาค่าของที่ได้ส่งมอบอันเป็นผลิตผลทางเกษตรหรือป่าไม้ เฉพาะที่ใช้สอยในบ้านเรือนของฝ่าย ลูกหนี้นั้นเอง
(3) ผู้ขนส่งคนโดยสารหรือสิ่งของหรือผู้รับส่งข่าวสาร เรียกเอาค่าโดยสาร ค่าระวาง ค่าเช่า ค่าธรรมเนียม รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(4) ผู้ประกอบธุรกิจโรงแรมหรือหอพัก ผู้ประกอบธุรกิจในการจำหน่ายอาหารและเครื่องดื่ม หรือผู้ประกอบธุรกิจสถานบริการตามกฎหมายว่าด้วย สถานบริการเรียกเอาค่าที่พักอาหารหรือเครื่องดื่ม ค่าบริการหรือค่าการ งานที่ได้ทำให้แก่ผู้มาพักหรือใช้บริการ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(5) ผู้ขายสลากกินแบ่ง สลากกินรวบหรือสลากที่คล้ายคลึงกัน เรียกเอาค่าขายสลาก เว้นแต่เป็นการขายเพื่อการขายต่อ
(6) ผู้ประกอบธุรกิจในการให้เช่าสังหาริมทรัพย์ เรียกเอาค่าเช่า
(7) บุคคลซึ่งมิได้เข้าอยู่ในประเภทที่ระบุไว้ใน (1) แต่เป็นผู้ประกอบธุรกิจในการดูแลกิจการของผู้อื่นหรือรับทำงานการต่าง ๆ เรียกเอาสินจ้างอันจะพึงได้รับในการนั้น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(8) ลูกจ้างซึ่งรับใช้การงานส่วนบุคคล เรียกเอาค่าจ้างหรือสินจ้างอย่างอื่นเพื่อการงานที่ทำ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป หรือนายจ้างเรียก เอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วงหน้าไป
(9) ลูกจ้างไม่ว่าจะเป็นลูกจ้างประจำ ลูกจ้างชั่วคราว หรือลูกจ้างรายวัน รวมทั้งผู้ฝึกหัดงาน เรียกเอาค้าจ้างหรือสินจ้างอย่างอื่น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป หรือนายจ้างเรียกเอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วง หน้าไป
(10) ครูสอนผู้ฝึกหัดงาน เรียกเอาค่าฝึกสอนและค่าใช้จ่ายอย่างอื่นตาม ที่ได้ตกลงกันไว้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(11) เจ้าของสถานศึกษาหรือสถานพยาบาล เรียกเอาค่าธรรมเนียมการเรียนและค่าธรรมเนียมอื่น ๆ หรือค่ารักษาพยาบาลและค่าใช้จ่ายอย่างอื่น รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(12) ผู้รับคนไว้เพื่อการบำรุงเลี้ยงดูหรือฝึกสอน เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(13) ผู้รับเลี้ยงหรือฝึกสอนสัตว์ เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(14) ครูหรืออาจารย์ เรียกเอาค่าสอน
(15) ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม ทันตกรรม การพยาบาล การผดุงครรภ์ ผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์หรือผู้ประกอบโรคศิลปะสาขาอื่น เรียกเอา ค่าการงานที่ทำให้รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป
(16) ทนายความหรือผู้ประกอบวิชาชีพทางกฎหมาย รวมทั้งพยานผู้เชี่ยวชาญ เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป หรือ คู่ความเรียกเอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วงหน้าไป
(17) ผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรม สถาปัตยกรรม ผู้สอบบัญชี หรือผู้ประกอบวิชาชีพอิสระอื่น เรียกเอาค่าการงานที่ทำให้ รวมทั้งเงินที่ได้ออก ทดรองไป หรือผู้ว่าจ้างให้ประกอบการงานดังกล่าวเรียกเอาคืนซึ่งเงินเช่นว่านั้นที่ตนได้จ่ายล่วงหน้าไป
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
มาตรา 193/35 ภายใต้บังคับมาตรา 193/27 สิทธิเรียกร้องที่เกิดขึ้นจากการที่ลูกหนี้รับสภาพความรับผิดโดยมีหลักฐานเป็นหนังสือ หรือโดยการให้ประกันตามมาตรา 193/28 วรรคสอง ให้มีกำหนดอายุความสองปีนับแต่วันที่ได้รับสภาพความรับผิดหรือให้ประกัน
*หมายเหตุ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในบรรพ 1 ได้มีการแก้ไขใหม่เพิ่มเติมบางมาตราโดยมี พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ.2535 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2535 ดังนั้นเวลาดูคำพิพากษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500-2535 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯ ฉบับก่อนแก้ไขปี พ.ศ. 2535 ส่วนคำพิพากษาศาลฎีกาปี พ.ศ.2536-2538 ให้ใช้กฎหมายแพ่งฯฉบับแก้ไขใหม่ปี พ.ศ. 2535*
--ราชกิจจานุเบกษา--