“สงกรานต์ในประเทศไทย“ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ขององค์การยูเนสโก

เมื่อวันที่ ๖ ธันวาคม ๒๕๖๖ ที่ประชุมคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (Intergovernmental Committee for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage ? ICS-ICH) สมัยสามัญ ครั้งที่ ๑๘ ณ เมือง Kasane สาธารณรัฐบอตสวานา ซึ่งมีผู้แทนบอตสวานาทำหน้าที่ประธาน ได้มีมติให้ขึ้นทะเบียน ?สงกรานต์ในประเทศไทย? หรือ ?Songkran in Thailand, traditional Thai New Year festival? ในบัญชีรายชื่อตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้แห่งมวลมนุษยชาติ (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity ? บัญชี RL) ภายใต้อนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ค.ศ. ๒๐๐๓ (2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage) ขององค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือยูเนสโก

การขึ้นทะเบียนในครั้งนี้เป็นความภาคภูมิใจของไทยและถือเป็นการสร้างความตระหนักในคุณค่าและความสำคัญของสงกรานต์ในฐานะมรดกทางวัฒนธรรมและประเพณีที่สำคัญของไทย ซึ่งแสดงถึงบทบาทอันแข็งขันของชุมชนที่เกี่ยวข้องในการส่งเสริมการเรียนรู้ เข้าถึง พัฒนา และสงวนรักษา ประเพณีดังกล่าวไว้ให้แก่ชนรุ่นหลัง อีกทั้งยังเป็นการแสดงออกถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมในภูมิภาคต่าง ๆ ของไทยด้วย

อนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ค.ศ. 2003 ได้รับการรับรองในที่ประชุมสมัยสามัญ (General Conference) ของยูเนสโก เมื่อวันที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๔๖ มีวัตถุประสงค์เพื่อสงวนรักษาแนวปฏิบัติการแสดงออกความรู้และทักษะที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่งของมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (ICH) ของชุมชนหรือกลุ่มคน โดยต้องการสร้างความเคารพต่อ ICH และสร้างความตระหนักตั้งแต่ในระดับท้องถิ่นจนถึงสากลถึงความสำคัญของ ICH และส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในการสงวนรักษา โดย ICH สามารถอยู่ในรูปแบบการแสดงออกทางวาจาและภาษา การแสดงศิลปะ แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีทางศาสนา เทศกาลเฉลิมฉลอง และ/หรืองานฝีมือ

ไทยเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาฯ ตั้งแต่วันที่ ๑๐ กันยายน ๒๕๕๙ ปัจจุบันไทยได้ขึ้นทะเบียนมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ในบัญชี RL แล้ว ๔ รายการ ได้แก่ โขน (ขึ้นทะเบียนเมื่อปี 2561) นวดไทย (ขึ้นทะเบียนเมื่อปี ๒๕๖๒) โนรา (ได้รับขึ้นทะเบียนในปี ๒๕๖๔) และสงกรานต์ (เพิ่งได้รับการขึ้นทะเบียนในปีนี้)

สงกรานต์เป็นประเพณีเก่าแก่ของไทยที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยโบราณ คำว่า ?สงกรานต์? เป็นภาษาสันสกฤต แปลว่า การเคลื่อนที่ หรือการเคลื่อนย้าย หมายถึง การเคลื่อนย้ายของพระอาทิตย์จากราศีหนึ่งสู่ราศีหนึ่ง ช่วงเวลา สงกรานต์ของไทย เป็นช่วงที่พระอาทิตย์เคลื่อนย้ายจากราศีมีนสู่ราศีเมษ ดังนั้น จึงเป็นประเพณีการฉลองขึ้นปีใหม่ ตามสุริยคติ โดยทั่วไปมีกำหนด ๓ วัน คือ วันที่ ๑๓ เมษายน ซึ่งเป็นวันมหาสงกรานต์เป็นวันที่พระอาทิตย์ก้าวเข้าสู่ ราศีเมษ และเป็นวันสิ้นปีเก่า วันที่ ๑๔ เมษายน เป็นวันเนา ซึ่งเป็นวันที่เชื่อมต่อระหว่างปีเก่ากับ ปีใหม่ และวันที่ ๑๕ เมษายน เป็นวันเถลิงศก หรือวันขึ้นปีใหม่

ที่มา: กระทรวงการต่างประเทศ