ในช่วงเดือนที่ผ่านมา มีความเคลื่อนไหวทางเศรษฐกิจที่น่าสนใจ ดังนี้
1. รัฐบาลญี่ปุ่นแสดงความสนใจเข้าร่วมเป็นสมาชิก Trans Pacific Partnership
2. รัฐบาลญี่ปุ่นจะประสบกับการขาดดุลงบประมาณในปี 2563 เป็นจำนวนเท่ากับ 23.2 ล้านล้านเยน
----------------------------------- 1. รัฐบาลญี่ปุ่นแสดงความสนใจเข้าร่วมเป็นสมาชิก Trans Pacific Partnership
เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2554 นาย Banri Kaieda รัฐมนตรีว่าการกระทรวง METI ได้ร่วมหารือกับนาย Hiroshi Shimozuma ประธานสมาพันธ์อุตสาหกรรมเขต Kansai (Kansai Economic Federation) โดยได้มีความเห็นตรงกันว่าการเข้าร่วมกรอบการค้าเสรีพหุภาคี Trans-Pacific Partnership (TPP) นั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับประเทศญี่ปุ่นในการพัฒนาเศรษฐกิจในระยะยาวจากนี้ไป
เดิม TPP เกิดจากการทำการค้าเสรี (Free Trade Area : FTA) ระหว่าง 4 ประเทศคือ ชิลี นิวซีแลนด์ สิงคโปร์ และบรูไน โดยได้เริ่มมีผลบังคับใช้ในปี 2549 และปัจจุบันได้มีประเทศเข้าร่วมเพิ่มอีกเป็นจำนวน 5 ประเทศคือ สหรัฐฯ ออสเตรเลีย เปรู เวียดนาม และมาเลเซีย รวมแล้วมีจำนวนสมาชิกทั้งหมด 9 ประเทศ ข้อตกลงของ TPP นั้นถือไว้ว่าเป็น FTA ที่ครอบคลุมเกือบทุกสาขา ทั้งในเรื่องการค้า สินค้าภาคบริการ ทรัพย์สินทางปัญญา การจัดซื้อจัดจ้างของภาครัฐ นโยบายการแข่งขัน รวมถึงการเชื่อมโยงการค้ากับมาตรฐานแรงงานและสิ่งแวดล้อม
ภาคอุตสาหกรรมของญี่ปุ่นนั้นได้แสดงความต้องการและสนับสนุนให้ญี่ปุ่นเข้าร่วมเป็นสมาชิก TPP แต่ก็ได้รับเสียงคัดค้านเป็นอย่างมากจากภาคการเกษตร เนื่องจาก TPP นั้นเป็น FTA ที่ไม่มีข้อยกเว้นสำหรับสินค้าใดๆเป็นพิเศษต่างกับข้อตกลงที่ผ่านๆมา ที่ญี่ปุ่นจะไม่ให้สิทธิพิเศษแก่สินค้าเกษตรจากต่างประเทศเพื่อเป็นการปกป้องเกษตรกรของญี่ปุ่นมาตลอด แต่รัฐบาลญี่ปุ่นปัจจุบันมองว่าเป็นโอกาสดีที่จะพัฒนาสินค้าเกษตรญี่ปุ่นเพื่อการส่งออก เนื่องจากรัฐบาลมั่นใจว่าภาคการเกษตรของญี่ปุ่นนั้นมีความสามารถแข่งขันในตลาดโลกได้อย่างแน่นอน และภาคอุตสาหกรรมได้แสดงความเห็นว่ารัฐบาลควรจะต้องเสริมสร้างความแข็งแกร่งของภาคเกษตรควบคู่ไปกับการพิจารณาเข้าร่วม TPP เพื่อประโยชน์ของทุกฝ่าย โดยนาย Naoto Kan นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ได้กล่าวว่ารัฐบาลจะเร่งพิจารณาความเป็นไปได้ในการเข้าร่วม TPP และประกาศผลภายในเดือนมิถุนายน 2554 ซึ่งหากประเทศญี่ปุ่นเข้าร่วมเป็นสมาชิกใน TPP เป็นประเทศที่ 10 จะทำให้อัตราส่วน GDP ของญี่ปุ่นและสหรัฐฯ มีจำนวนเท่ากับร้อยละ 90 เมื่อเทียบกับจำนวน GDP ของประเทศสมาชิกทั้งหมด ทำให้หลายฝ่ายมองว่าการเข้าร่วมของญี่ปุ่นจะทำให้ TPP นั้นกลายเป็น FTA ระหว่างสหรัฐฯ กับญี่ปุ่นไปโดยปริยาย
เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2554 รัฐบาลญี่ปุ่นได้เปิดเผยว่าจากการคำนวณรายรับรายจ่ายของรัฐบาลกลาง และรัฐบาลท้องถิ่นญี่ปุ่นพบว่าภายในปี 2563 ญี่ปุ่นจะประสบกับการขาดดุลงบประมาณเป็นจำนวนประมาณเท่ากับ 23.2 ล้านล้านเยน ซึ่งเพิ่มขึ้น 1.5 ล้านล้านเยนเมื่อเทียบกับผลการคำนวณเมื่อเดือนมิถุนายน 2553
ปัจจุบันในปีงบประมาณ 2554 รัฐบาลกลาง และรัฐบาลท้องถิ่นของญี่ปุ่นขาดดุลงบประมาณเป็นจำนวนเท่ากับ27.1 ล้านล้านเยน ซึ่งลดลงเมื่อเทียบกับปีงบประมาณ 2553 ที่มีการขาดดุลงบประมาณเท่ากับ 30.9 ล้านล้านเยน เนื่องจากได้มีการลดรายจ่ายลง โดยทั้งนี้หากรัฐบาลจะจัดทำงบประมาณสมดุลให้ได้ภายในปี 2563 นั้นรัฐบาลจะต้องขึ้นอัตราภาษีบริโภค (Consumption Tax) จากร้อยละ 5 ในปัจจุบันเป็นร้อยละ 9 เป็นอย่างน้อยหรือจะต้องปรับลดรายจ่ายภาครัฐลงอย่างมากเพื่อที่จะบรรลุจุดประสงค์ดังกล่าว จากข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าหากรัฐบาลปัจจุบันไม่มีการพิจารณาปรับระบบภาษีอย่างรอบคอบและวางแผนในระยะยาว การที่จะทำงบประมาณสมดุลภายในปี 2563ตามที่รัฐบาลญี่ปุ่นตั้งเป้าหมายไว้นั้นน่าจะเป็นไปได้ยาก
สำนักงานที่ปรึกษาเศรษฐกิจและการคลัง ณ กรุงโตเกียว
ที่มา: Macroeconomic Analysis Group: Fiscal Policy Office
Tel 02-273-9020 Ext 3665 : www.fpo.go.th