? การเติบโตของเศรษฐกิจไทยพึ่งพาการส่งออกและการท่องเที่ยวในสัดส่วนสูง สะท้อนจากสัดส่วนการส่งออกสินค้าและบริการต่อขนาดเศรษฐกิจที่มากถึง 66% ทำให้เมื่อเกิดเหตุการณ์ในต่างประเทศขึ้น เศรษฐกิจและธุรกิจที่เกี่ยวข้องจะได้รับความผันผวนตามไปด้วย ? นอกจากนี้ การส่งออกและการท่องเที่ยวก็ช่วยสนับสนุนเศรษฐกิจได้น้อยลง เห็นได้จากใน 2 ช่วงเวลาที่ไม่มีวิกฤตในต่างประเทศ คือ ปี 2543-2551 และปี 2555-2562 พบว่า สัดส่วนการส่งออกสินค้าและบริการต่อขนาดเศรษฐกิจจะค่อนข้างคงที่ แต่อัตราการเติบโตเฉลี่ยของเศรษฐกิจไทยปรับลดลง ดังนั้น ในช่วงข้างหน้า นอกจากการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับการส่งออกและการท่องเที่ยวแล้ว จำเป็นจะต้องหาแรงขับเคลื่อนเศรษฐกิจเพิ่มเติม เพื่อที่จะให้เศรษฐกิจไทยกลับมาขยายตัวในอัตราที่สูงขึ้น ? สำหรับในปี 2567 ศูนย์วิจัยกสิกรไทย มองว่า เศรษฐกิจและธุรกิจไทยอยู่ในจังหวะฟื้นตัวต่อเนื่องหลังวิกฤตโควิดคลี่คลาย แต่การชะลอตัวของเศรษฐกิจโลกโดยเฉพาะจีน และภูมิรัฐศาสตร์โลกอย่างการสู้รบในทะเลแดง รวมถึงต้นทุนสะสมของธุรกิจที่ยังสูง ทำให้เส้นทางการขยายตัวยังมีความไม่แน่นอน กระทบธุรกิจส่งออกให้คงจะขยายตัวต่ำ ส่วนจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติก็คาดว่าจะยังไม่กลับไปเท่ากับก่อนโควิด ? ในระยะถัดๆ ไป เศรษฐกิจและธุรกิจไทยยังเผชิญกับ 4 เทรนด์ที่จะเพิ่มความท้าทายมากขึ้น ได้แก่ 1) ความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์โลก 2) การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ 3) การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี โดยเฉพาะปัญญาประดิษฐ์ (AI) และ 4) การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ทั้งนี้ เทรนด์ต่างๆ เหล่านี้จะไม่ได้เกิดขึ้นเพียงชั่วคราว หากแต่จะยิ่งทำให้การดำเนินธุรกิจมีความซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงได้อย่างรวดเร็ว (Dynamic) โดยแต่ละเทรนด์จะส่งผลต่อธุรกิจ ทั้งในด้านโอกาสและผลกระทบ ดังนี้ 4 เทรนด์ สิ่งที่เกิดขึ้น โอกาส ผลกระทบ 1) ความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์โลก ? โลกแบ่งเป็น 2 ขั้ว ? ความตึงเครียดในพื้นที่ต่างๆ นำมาสู่สงครามการค้า และสถานการณ์จะยืดเยื้อ + การกระจายฐานการผลิตสู่ภูมิภาคอาเซียน เป็นผลบวกต่อธุรกิจที่อยู่ในซัพพลายเชนโลก เช่น กลุ่มอิเล็กทรอนิกส์ - ต้นทุนธุรกิจเพิ่ม อาทิ ค่าขนส่ง พลังงาน และวัตถุดิบ จากอุปสรรคการขนส่งและนโยบายเพื่อความมั่นคงของแต่ละประเทศ - การแข่งขันที่สูงขึ้น จากการระบายสินค้าของคู่แข่งไปยังตลาดเดียวกันกับสินค้าไทย เพื่อลดผลกระทบจากสงครามการค้า 2) การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ? อุณหภูมิโลกสูงขึ้นเร็ว เสี่ยงจะเกิดภัยพิบัติถี่และรุนแรง ? ทั่วโลกออกกติกาด้านสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวดมากขึ้นเรื่อยๆ + การเพิ่มเงินลงทุนในธุรกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น พลังงานหมุนเวียน รถยนต์ไฟฟ้า ตลาดใบรับรองไฟฟ้าสีเขียว ตลาดคาร์บอนเครดิต ฯลฯ - ความเสี่ยงจากภัยพิบัติ เช่น น้ำท่วม/แล้ง การขาดแคลนน้ำ กระทบปริมาณและผลผลิตสินค้าเกษตรต้นน้ำ ด้าน PM2.5 กระทบสุขภาพ - ต้นทุนธุรกิจเพิ่ม จากภาษี/ค่าธรรมเนียมคาร์บอน รวมถึงเกณฑ์การเงินยั่งยืน 3) การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี โดยเฉพาะ AI ? การพัฒนาเทคโนโลยี AI มีความก้าวหน้ามากขึ้น ซึ่งเป็นทั้งโอกาสและความเสี่ยง + การลงทุนในเทคโนโลยี เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต + เป็นโอกาสต่อธุรกิจ เช่น บริการทางการเงิน บริการสุขภาพ ดาต้าเซนเตอร์ คลาวด์โซลูชั่น - ธุรกิจที่เข้าไม่ถึงเทคโนโลยี เสี่ยงสูญเสียความสามารถในการแข่งขัน และส่งผลตามมาต่อตลาดแรงงาน 4) การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ? จำนวนประชากรไทยลดลง 4 ปีติดต่อกัน และไทยจะเป็นสังคมสูงวัยขั้นสุดยอดในปี 2572 + สินค้าและบริการเพื่อผู้สูงอายุทั้งตลาดในประเทศและส่งออก เช่น อาหาร ยา การรักษาพยาบาล - ธุรกิจที่ใช้แรงงานเข้มข้น เผชิญการขาดแคลนแรงงานและต้นทุนสูงขึ้น - ธุรกิจที่มีฐานลูกค้าส่วนใหญ่เป็นตลาดในประเทศ เผชิญการเติบโตของรายได้ที่ชะลอลง เช่น ค้าปลีก ก่อสร้าง อสังหาริมทรัพย์ ? ทั้งนี้ แต่ละเทรนด์สร้างโอกาสและผลกระทบต่อประเภทธุรกิจที่แตกต่างกันและอาจเป็นคนละช่วงเวลา ทำให้สุทธิแล้วอาจเร็วไปที่จะสรุปว่าเศรษฐกิจและธุรกิจไทยจะได้หรือเสีย อย่างไรก็ตาม ถ้าปรับตัวไม่ทันในการรับมือกับ 4 เทรนด์ท้าทายนี้ ก็มีความเสี่ยงที่เศรษฐกิจและธุรกิจไทยจะขยายตัวในอัตราที่ชะลอลงอีกในช่วงข้างหน้า
ที่มา: กระทรวงการคลัง