สรุปสถานการณ์ญี่ปุ่นรอบสัปดาห์ (3-9 มิ.ย. 51)
1. สถานการณ์ภายในประเทศ
1.1 ด้านการเมือง
1.1.1 การยื่นญัตติขอตรวจสอบ นรม.Yasuo Fukuda และ ญัตติไม่ไว้วางใจ ครม.
- ที่ประชุมร่วมพรรคฝ่ายค้าน ยกเว้นพรรค JCP มีมติเมื่อ 4 มิ.ย.51 ว่าจะยื่นญัตติขอตรวจสอบ (censor motion) นรม.Fukuda ต่อวุฒิสภา และยื่นญัตติไม่ไว้วางใจ ( no - confidence motion) ครม.ต่อสภาผู้แทนราษฎรในสัปดาห์นี้ (อาจจะเป็นวันที่ 11 มิ.ย.51) ซึ่งจะมีผลให้การพิจารณาร่างกฎหมายฉบับต่างๆของทั้งสองสภาที่ยังค้างอยู่อีก 20 ฉบับต้องหยุดชงักลง โดยในจำนวนนี้มีร่างกฎหมายที่เสนอโดยพรรค DPJ รวมอยู่ด้วย 3 ฉบับ
- ทางด้าน นรม.Fukuda หลังกลับจากเดินทางเยือนยุโรปเมื่อ 5 มิ.ย.51 ได้เชิญนาย Bunmei Ibuki เลขาธิการพรรค LDP มาพบหารือที่ทำเนียบ นรม. และมีความเห็นร่วมกันว่าจะพิจารณาเรื่องการขยายสมัยประชุมสามัญของสภาออกไปโดยขึ้นอยู่กับว่าร่างกฎหมายเหล่านี้จะผ่านสภาได้ทันวันที่ 15 มิ.ย.51 ซึ่งเป็นวันสิ้นสุดสมัยประชุมหรือไม่
- นอกจากนี้เมื่อ 5 มิ.ย.51 คณะกรรมาธิการด้านแรงงาน และสวัสดิการสังคมของวุฒิสภาได้ให้ความเห็นชอบญัตติของพรรคฝ่ายค้านที่เสนอให้ยกเลิกการใช้ระบบประกันสุขภาพแบบใหม่กับผู้ที่มีอายุ 75 ปีขึ้นไป และต่อมาเมื่อ 6 มิ.ย.51 ที่ประชุมวุฒิสภาเต็มคณะได้ให้ความเห็นชอบ ก่อนที่จะส่งต่อไปให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาในวันเดียวกัน แต่คาดว่าสภาผู้แทนราษฎรจะมีมติไม่รับญัตติดังกล่าว
1.1.2 ความเคลื่อนไหวของนาย Hidenao Nakagawa อดีตเลขาธิการพรรค LDP และเป็นสมาชิกกลุ่ม Machimura
- นาย Nakagawa ได้จัดตั้ง Nakagawa Study Group ขึ้นเมื่อ 4 มิ.ย.51 โดยมี สว. และ ส.ส.พรรค LDP ประมาณ 33 คนเข้าร่วม โดยในจำนวนนี้มีผู้ที่สนับสนุนนาย Nobutaka Machimura เลขาธิการ ครม.และหัวหน้ากลุ่มรวมอยู่ด้วย ซึ่งหากนาย Nakagawa ยังคงเคลื่อนไหวเพื่อเพิ่มบทบาทของตนเองเช่นนี้อย่างต่อเนื่อง ก็อาจเกิดการแย่งชิงอำนาจกับนาย Machimura ในการลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นหัวหน้าพรรค LDP คนต่อไป
1.1.3 พ.ร.บ.ปฏิรูประบบราชการ
- เมื่อ 6 มิ.ย.51 วุฒิสภาให้ความเห็นชอบ พ.ร.บ.ปฏิรูประบบราชการให้มีผลบังคับใช้เป็นกฎหมาย และภายใน 1 เดือนนับจากนี้ไปจะมีการตั้งหน่วยงานเฉพาะกิจที่มี นรม.Fukuda เป็นประธานขึ้นมาดำเนินการให้เป็นไปตามกฎหมายดังกล่าว ซึ่งมีจุดมุ่งหมายที่จะปรับปรุงความร่วมมือระหว่างส่วนราชการ และลดอิทธิพลของข้าราชการประจำลง โดยการวางนโยบายพื้นฐานในการรับบุคคลเข้ามาเป็นข้าราชการ และระบบการบริหารงานบุคคลในระยะ 5 ปีข้างหน้า รวมทั้งจะมีการจัดตั้ง Cabinet Personnel Affairs Department ขึ้นมารับผิดชอบ โดยอยู่ในสังกัดของสำนักเลขาธิการ ครม.
1.1.4 ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภา จ.Okinawa จำนวน 48 ที่นั่ง เมื่อ 8 มิ.ย.51
- พรรคร่วมรัฐบาลส่งผู้สมัคร 34 คน ได้รับเลือกตั้ง 22 คน ลดลง 5 คนจากการเลือกตั้งครั้งที่แล้ว ขณะที่พรรคฝ่ายค้านส่งผู้สมัคร 40 คน ได้รับเลือกตั้ง 26 คน เพิ่มขึ้น 6 คน ซึ่งการที่พรรคร่วมรัฐบาลแพ้การเลือกตั้งครั้งนี้สาเหตุสำคัญคงมาจากแผนการย้ายฐานทัพอากาศ Futemma ของนาวิกโยธินสหรัฐฯ ที่เมือง Giowan ไปยัง Camp Schwab เมือง Nago ซึ่งได้รับการคัดค้านจากประชาชนในพื้นที่
1.2 ด้านเศรษฐกิจ
- วุฒิสภาเลื่อนการลงมติรับรองการแต่งตั้งนาย Kazuhito Ikeo อายุ 55 ปี ศาตราจารย์จาก ม.Keio เป็นกรรมการด้านนโยบายของธนาคารกลาง ญป.เมื่อ 6 มิ.ย.51 ตามที่รัฐบาลเสนอออกไป ภายหลังได้รับการคัดค้านจากพรรค PNP โดยให้เหตุผลว่านาย IKeo เคยสนับสนุนการปฏิรูปเศรษฐกิจ และการแปรรูปกิจการไปรษณีย์ในสมัยของ นรม.Junichiro Koizumi
- ทั้งนี้แต่เดิม พรรค DPJ ซึ่งเป็นแกนนำพรรคฝ่ายค้านจะลงคะแนนให้นาย Ikeo แต่ได้รับการคัดค้านจากนาย Tanisuke Watanuki หัวหน้าพรรค PNP ซึ่งแยกตัวออกมาจากพรรค LDP เนื่องจากไม่เห็นด้วยกับนโยบายของ นรม.Koizumi โดยพรรค PNP ขู่ว่าจะไม่ให้ความร่วมมือกับพรรค DPJ ในสภาหากลงคะแนนให้นาน Ikeo
1.3 ด้านความมั่นคง
- นาย Nobutaka Machimura เลขาธิการ ครม.แถลงเมื่อ 3 มิ.ย.51 ว่า ระหว่าง ต.ค.51
- ก.พ.52 รัฐบาลกลาง ญป.จะจัดการฝึกซ้อมแผนฉุกเฉินร่วมกับรัฐบาลท้องถิ่นอีก 18 จังหวัด อาทิ จ.Ehime จ.Miyazaki และ จ.Kanagawa เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับสถานการณ์การถูกโจมตีด้วยอาวุธนิวเคลียร์ และอาวุธชีวภาพ จากต่างชาติและกลุ่มก่อการร้าย โดยมุ่งลดความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการถูกโจมตีดังกล่าว อาทิ การอพยพประชาชนที่พักอาศัยออกจากพื้นที่เป็นการเร่งด่วน
- เมื่อ 4 มิ.ย.51 จนท.ตร.จ.Chiba จับกุมนาย Tsutomu Nozawa อายุ 25 ปี พนักงานAirport Security Business Center ประจำสนามบินนาริตะ ซึ่งมีหน้าที่ในการตรวจสอบสัมภาระผู้โดยสารขาออก และ transit ในข้อหาส่งอีเมล์ไปลงในเว็บไซต์ของสนามบิน เมื่อ 19 เม.ย. และ 2 พ.ค.51 ข่มขู่ว่าจะใช้ก๊าซพิษ หรือระเบิดโจมตีสนามบิน ซึ่งนาย Nozawa ได้รับสารภาพว่าทำไปเพราะต้องการระบายความกลุ้มใจ (clear his distress)
1.4 ด้านสังคมจิตวิทยา
- กระทรวงยุติธรรม ญป.เปิดเผยเมื่อ 3 มิ.ย.51 ว่า ณ สิ้นปี 2550 มีคนต่างด้าวที่ลงทะเบียนพักอาศัยอยู่ใน ญป.เป็นจำนวน 2,152,973 คน คิดเป็นร้อยละ 1.69 ของจำนวนประชากรทั้งหมด ญป. เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 68,054 คน หรือร้อยละ 0.06 โดยชาวจีนมีจำนวนมากที่สุด 606,889 คน คิดเป็นร้อยละ 28.2 รองลงมาได้แก่ชาวเกาหลี 593,489 คน คิดเป็นร้อยละ 27.6 ส่วนชาวบราซิลเป็นอันดับ 3 มีจำนวน 316,967 คน ชาวฟิลิปปินส์เป็นอันดับ 4 มีจำนวน 202,592 คน และชาวเปรูเป็นอันดับ 5 สำหรับจังหวัดที่มีคนต่างด้าวพักอาศัยอยู่มากที่สุดได้แก่ กรุงโตเกียว จำนวน 380,000 คน รองลงมาได้แก่ จ.Aichi 220,000 คน และ จ.Osaka 210,000 คน
- กระทรวงเกษตรป่าไม้และการประมง ญป.ประกาศเมื่อ 4 มิ.ย.51 ว่าได้ระงับการนำเข้าสัตว์ปีกจากอังกฤษเป็นการชั่วคราว หลังจากทางการอังกฤษยืนยันการตรวจพบการระบาดของเชื้อโรคไข้หวัดนกสายพันธุ์ H7 ในฟาร์มไก่ทางภาคใต้ของอังกฤษ อย่างไรก็ตาม แม้เชื้อโรคไข้หวัดนกที่ระบาดในอังกฤษไม่ใช่สายพันธ์ H5N1 ซึ่งอาจทำให้คนเสียชีวิตแต่กระทรวงเกษตรฯ ญป. ยังคงดำเนินมาตรการดังกล่าว เพื่อลดความเสี่ยงที่จะเกิดการระบาดของเชื้อโรคไข้หวัดนกครั้งใหม่ในประเทศ
2. สถานการณ์ต่างประเทศ
2.1 ผลการเดินทางเยือนเยอรมนี อังกฤษ และการเข้าร่วมประชุม U.N. Food Summit ที่อิตาลี ของ นรม.Yasuo Fukuda ระหว่าง 1 - 5 มิ.ย.51
- ในการแถลงข่าวร่วมระหว่าง นรม.Fukuda ของ ญป.กับ นรม.Angela Merkel ของเยอรมนี ที่เบอร์ลิน เมื่อ 1 มิ.ย.51 ทั้งสองฝ่ายต่างเห็นพ้องที่จะร่วมมือกันอย่างใกล้ชิดในการจัดการกับปัญหาภาวะโลกร้อน และเน้นย้ำถึงความสำคัญของการให้ประเทศที่เป็นผู้ปล่อยก๊าซที่ก่อให้เกิดภาวะเรือนกระจกรายใหญ่ อาทิ จีน และอินเดีย เข้ามาอยู่ภายใต้กรอบการเจรจาปัญหาดังกล่าวในปัจจุบัน นอกจากนี้ นรม.Fukuda ยังแถลงว่าจะเปิดเผยแนวคิดของรัฐบาล ญป.เกี่ยวกับเป้าหมายระยะกลางของการลดการปล่อยก๊าซที่ก่อให้เกิดภาวะเรือนกระจกก่อนหน้าการประชุม G-8
- ส่วนการแถลงข่าวร่วมระหว่าง นรม.Fukuda กับ นรม.Gordon Brown ของอังกฤษ ที่ลอนดอน เมื่อ 2 มิ.ย.51 ทั้งสองฝ่ายต่างเห็นพ้องที่จะให้ผู้นำกลุ่มประเทศ G-8 แสดงท่าทีอย่างจริงจังต่อการจัดการกับปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ ราคาน้ำมันและอาหารที่เพิ่มสูงขึ้น ในระหว่างการประชุมที่ จ.Hokkaido รวมทั้งให้ประชาคมระหว่างประเทศร่วมกันดำเนินการให้บรรลุเป้าหมายการพัฒนาในสหัสวรรษของสหประชาชาติ ซึ่งจะมีการประชุมเพื่อติดตามผลใน ก.ย.51
- เมื่อ 3 มิ.ย.51 นรม.Fukuda พบหารือทวิภาคีกับ ปธน.Nicolas Sarkozy ของฝรั่งเศส และ นรม.Silvio Berlusconi ของอิตาลี ที่กรุงโรม ในระหว่างที่มีการประชุม U.N. Food Summit โดยได้หารือกันในประเด็นเศรษฐกิจโลก การพัฒนาแอฟริกา และการที่อาหารและน้ำมันมีราคาเพิ่มสูงขึ้น ส่วนการกล่าวสุนทรพจน์ต่อที่ประชุม U.N. Food Summit ในวันเดียวกัน นรม.Fukuda เรียกร้องให้ประชาคมระหว่างประเทศจัดตั้งกลไกในการสำรวจตลาดอาหารเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีการเก็งกำไรซึ่งทำให้อาหารมีราคาสูงขึ้น พร้อมกับกล่าวว่า ญป.จะจัดสรรเงินเพิ่มเติมอีก 50 ล้านดอลลาร์สหรัฐสำหรับการเพิ่มผลผลิตด้านอาหารในประเทศที่กำลังพัฒนา รวมถึงประเทศในแอฟริกา นอกเหนือจากเงินช่วยเหลือจำนวน 100 ดอลลาร์สหรัฐฯที่ได้จัดสรรไว้แล้วในปีนี้ รวมทั้งจะนำข้าวที่นำเข้าภายใต้ข้อตกลงกับ WTO จำนวน 300,000 ตัน ไปช่วยเหลือประเทศอื่นที่กำลังขาดแคลน
- ในวันเดียวกันนี้ (3 มิ.ย.51) นรม.Fukuda ยังพบหารือกับ ปธน.มหินทรา ราชาปักษี ของศรีลังกา ซึ่ง นรม.Fukuda แจ้งว่า ญป. จะเข้าร่วมในการสำรวจน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ รวมทั้งให้ความช่วยเหลือในรูปเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำแก่ศรีลังกา นอกจากนี้ยังมีการหารือในประเด็นการเมืองและเศรษฐกิจของศรีลังกา การขยายความช่วยเหลือในโครงการพัฒนามูลค่า 17 ล้านเยนแก่ศรีลังกา โดยเฉพาะพื้นที่ที่ประสบภัยพิบัติ และประเด็นสิทธิมนุษยชนในศรีลังกาที่กำลังถูกตำหนิจากประชาคมระหว่างประเทศในการปราบปรามกลุ่มแบ่งแยกดินแดนพยัคฆ์ทมิฬอีลัม (Liberation Tigers of Tamil Eelam - LTTE)
- นอกจากนี้ในระหว่างการประชุมดังกล่าว นรม.Fukuda ยังพบหารือกับ ปธน.Mahmoud Ahmadinejad ของอิหร่าน ปธน.Hosni Mubarak ของอียิปต์ และนาย Ban Ki Moon เลขาธิการสหประชาชาติ ก่อนที่จะเดินทางกลับถึง ญป.ใน 5 มิ.ย.51
2.2 เลขาธิการสหประชาชาติจะเดินทางเยือน ญป.
- สนข.เกียวโดรายงานเมื่อ 4 มิ.ย.51 โดยอ้างแหล่งข่าวจาก กต.ญป.ว่า นาย Ban Ki Moon เลขาธิการสหประชาชาติ จะเดินทางเยือน ญป. ระหว่าง 28 มิ.ย. - 1 ก.ค.51 โดยมีกำหนดการเข้าเฝ้าสมเด็จพระจักรพรรดิ์ และสมเด็จพระจักพรรดินี ในวันที่ 28 มิ.ย.51 หลังจากนั้นในช่วงบ่ายจะพบหารือกับ นรม.Fukuda ในประเด็นมาตรการต่อสู้กับภาวะโลกร้อน และไปร่วมงานเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศที่มหาวิทยาลัยเกียวโต
2.3 ความสัมพันธ์กับตุรกี
- ภายหลังการพบหารือระหว่าง นรม.Fukuda กับ ปธน.Abdullah Gul ของตุรกี ที่กรุงโตเกียว เมื่อ 6 มิ.ย.51 ได้มีการออกแถลงการณ์ร่วมซึ่งมีสาระสำคัญสรุปได้ว่าทั้งสองฝ่ายจะกระชับความสัมพันธ์และร่วมมือกันจัดการกับปัญหาท้าทายของโลก อาทิ การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ และการไม่แพร่กระจายอาวุธนิวเคลียร์ โดยจะให้มีการพบหารือในระดับรัฐมนตรีบ่อยครั้งขึ้น รวมทั้งจะขยายการค้าและการลงทุนระหว่างกัน
2.4 ความสัมพันธ์กับออสเตรเลีย
- นาย Kevin Rudd นรม.ออสเตรเลีย แถลงเมื่อ 6 มิ.ย.51ว่าในการเดินทางเยือน ญป.ในสัปดาห์นี้ จะพบหารือกับ นรม.Fukuda ในประเด็นการจัดตั้งประชาคม Asia - Pacific ซึ่งประกอบด้วย ออสเตรเลีย ญป. อินเดีย จีน สหรัฐฯ โดยจะไม่ไปลดบทบาทขององค์กรในภูมิภาคที่มีอยู่เดิม อาทิ APEC , the ASEAN Regional Forum , the East Asia Summit , ASEAN + 3 และ ASEAN นอกจากนี้ยังมีประเด็นการล่าปลาวาฬ และการเจรจา FTA กับ ญป.ซึ่งเริ่มมาตั้งแต่ เม.ย.50 แต่จนถึงขณะนี้ยังไม่ได้ข้อยุติ
2.5 ความสัมพันธ์กับจีน
- เมื่อ 8 มิ.ย.51 สว. และ ส.ส.พรรคร่วมรัฐบาล ญป.15 คน นำโดยนาย Toshihiro Nikai ประธานสภาทั่วไป และนายTsotomu Takebe อดีตเลขาธิการพรรค LDP ได้เดินทางโดยเที่ยวบินพิเศษของสายการบิน ANA ซึ่งไม่คิดค่าใช้จ่าย ไปยัง จ.เฉิงตู มณฑลเสฉวน ของจีน เพื่อนำเต๊นท์ 300 หลัง อาหาร และสิ่งของที่จำเป็น น้ำหนักรวมประมาณ 31 ตัน ซึ่งชาว ญป.ได้ร่วมกันบริจาค ไปมอบให้แก่ จนท.สาขาพรรคคอมมิวนิสต์จีนประจำจังหวัด เพื่อให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ประสบภัยจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อ 12 พ.ค.51 นอกจากนี้ยังได้มอบ จม.แสดงความเสียใจจาก นรม.Fukuda ที่มีไปถึง ปธน.Hu Jintao ของจีน รวมทั้งได้ไปเยี่ยมโรงพยาบาลท้องถิ่นซึ่งทีมแพทย์จาก ญป.กำลังปฏิบัติหน้าที่ให้ช่วยเหลือผู้ประสบภัยอยู่
Written by: สถานเอกอัครราชทูตฯ
9 มิ.ย.51
ที่มา: สำนักงานที่ปรึกษาเศรษฐกิจและการคลัง www.fpo.go.th