บทสรุปสำหรับผู้บริหาร
สำหรับประเทศไทย เมื่อพิจารณาจากผู้ที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป มีจำนวนผู้มีงานทำทั้งหมด 38.4 ล้านคน โดยเป็นแรงงานนอกระบบซึ่งหมายถึง ผู้มีงานทำที่ไม่ได้รับความคุ้มครอง หรือไม่มีหลักประกันทางสังคมจาก การทำงานอยู่ประมาณร้อยละ 57.6 ของผู้มีงานทำทั้งหมด ในขณะที่อีกร้อยละ 42.4 ที่ได้รับความคุ้มครอง หรือมีหลักประกันทางสังคมจากการทำงาน หรือเรียกว่าแรงงานในระบบ โดยที่แรงงานนอกระบบในประเทศไทยนั้นทำงานอยู่ในภาคเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่ และระดับการศึกษาสูงสุดที่สำเร็จก็ไม่สูงมากนัก สรุปดังนี้
1. จำนวนแรงงานนอกระบบ
จากข้อมูลผลการสำรวจตั้งแต่ ปี 2552 จนถึง ปี 2557 พบว่า จำนวนผู้ทำงานที่เป็นแรงงานนอกระบบมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2552 - 2556 แต่ในปี 2557 แรงงานนอกระบบลดลง (ร้อยละ 57.6) เนื่องจากในช่วงปี 2557 ที่ผ่านมา แนวนโยบายของภาครัฐที่ต้องการผลักดันผู้ทำงานในตลาดแรงงานจากผู้ทำงานที่เป็นแรงงานนอกระบบให้เข้าสู่ในระบบ ซึ่งจะทำให้แรงงานเหล่านี้สามารถเข้าถึงสวัสดิการและผลตอบแทนที่ดีกว่าจากภาครัฐได้ง่ายกว่าการเป็นแรงงานนอกระบบ
2. การศึกษาที่สำเร็จของแรงงานนอกระบบ
สำหรับระดับการศึกษาที่สำเร็จของแรงงานนอกระบบในชวง 6 ปีที่ผานมา พบว่า แรงงานนอกระบบส่วนใหญ่ยังเป็นผูที่ไมมีการศึกษาและต่ำกว่าประถมศึกษา รองลงมาเป็น แรงงานนอกระบบที่สำเร็จการศึกษาระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน มัธยมศึกษาตอนปลาย และอุดมศึกษา ตามลำดับ อนึ่งเป็นที่น่าสังเกตว่า ในช่วงปี 2552 ถึงปี 2557 แรงงานนอกระบบที่สำเร็จการศึกษาตั้งแต่ระดับประถมศึกษาเป็นตนไป มีสัดส่วนเพิ่มขึ้น แต่อย่างไรก็ตามระดับการศึกษาของแรงงานนอกระบบในช่วง 6 ปีที่ผ่านมายังอยูในกลุ่มของ ผู้มีการศึกษาไม่สูงนัก
3. การประกอบกิจกรรมทางเศรษฐกิจของแรงงานนอกระบบ
เมื่อพิจารณาถึงประเภทการประกอบกิจกรรมทางเศรษฐกิจ พบว่า ตั้งแตปี 2552 - 2556 แรงงานนอกระบบมากกว่าครึ่งหนึ่งทำงานอยู่ในภาคเกษตรกรรม รองลงมาเป็นภาคการบริการและการค้า และภาคการผลิต แต่เป็นที่น่าสังเกตว่าในปี 2557 แรงงานนอกระบบที่ทำงานอยู่ในภาคเกษตรกรรมลดลง แต่ภาคการบริการและการค้าเพิ่มขึ้น จึงทำใหสัดส่วนแรงงานนอกระบบที่อยู่ในภาคเกษตรกรรมและนอกภาคเกษตรกรรมใกล้เคียงกัน
4. ปัญหาของแรงงานนอกระบบ
สำหรับปัญหาของแรงงานนอกระบบส่วนใหญ่ยังคงเป็นปัญหาเดิมๆ ในแต่ละปีไม่แตกต่างกัน สำหรับปี 2557 พบว่า ปัญหาจากการทำงานที่แรงงานนอกระบบ ต้องการให้ภาครัฐช่วยเหลือมากที่สุด คือ ปัญหาเกี่ยวกับคาตอบแทนร้อยละ 52.6 รองลงมาเป็นการทำงานหนักร้อยละ 20.2 และงานที่ทำไม่ได้รับการจ้างอย่างต่อเนื่องร้อยละ 15.5 ที่เหลือเป็นอื่นๆ เชน ไมมีสวัสดิการ ไม่มีวันหยุด เป็นตน
สำหรับปัญหาสภาพแวดล้อมในการทำงาน ที่แรงงานนอกระบบ ประสบมากที่สุด คือ อิริยาบถในการทำงาน (ไม่ค่อยได้เปลี่ยนลักษณะทาทางในการทำงาน) รอยละ 39.5 มีฝุ่น ควัน กลิ่นร้อยละ 25.6 และมีแสงสว่าง ไม่พอร้อยละ 15.1
ส่วนปัญหาความไม่ปลอดภัยในการทำงาน ที่แรงงานนอกระบบ ประสบเป็นส่วนใหญ่ คือ ได้รับสารเคมีเป็นพิษร้อยละ 62.7 เครื่องจักร เครื่องมือที่เป็นอันตรายร้อยละ 17.2 และทำงานในที่สูง/ใต้น้ำ/ใต้ดินร้อยละ 6.0
ที่มา: สำนักงานสถิติแห่งชาติ