สถานการณ์การผลิตและการตลาดรายสัปดาห์ 2 - 8 สิงหาคม 2564
1.สรุปภาวะการผลิต การตลาด และราคาในประเทศ
1) แผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจร ปีการผลิต 2563/64 ประกอบด้วย 5 ช่วง ดังนี้
ช่วงที่ 1 การกำหนดอุปสงค์และอุปทานข้าว ได้กำหนดอุปสงค์ 28.786 ล้านตันข้าวเปลือกอุปทาน 30.865 ล้านตันข้าวเปลือก
ช่วงที่ 2 ช่วงการผลิตข้าว
2.1) การวางแผนการผลิตข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มีการวางแผนการผลิตข้าว ปี 2563/64 รวม 69.409 ล้านไร่ คาดการณ์ผลผลิต 30.865 ล้านตันข้าวเปลือก จำแนกเป็น รอบที่ 1 พื้นที่ 59.884 ล้านไร่ คาดการณ์ผลผลิต 24.738 ล้านตันข้าวเปลือก และรอบที่ 2 พื้นที่ 9.525 ล้านไร่ คาดการณ์ผลผลิต 6.127 ล้านตันข้าวเปลือก โดยสามารถปรับสมดุลการผลิตได้ในการวางแผนรอบที่ 2 หากราคามีความอ่อนไหว ความต้องการใช้ข้าวลดลง และสถานการณ์น้ำน้อย รวมทั้งการปรับลดพื้นที่การปลูกข้าวไปปลูกพืชอื่น โดยจะมีการทบทวนโครงการลดรอบการปลูกข้าวก่อนฤดูกาลเพาะปลูกข้าวรอบที่ 2
2.2) การจัดทำพื้นที่เป้าหมายส่งเสริมการปลูกข้าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มีการจัดทำพื้นที่เป้าหมายส่งเสริมการปลูกข้าว ปี 2563/64 รอบที่ 1 จำนวน 59.884 ล้านไร่ แยกเป็น 1) ข้าวหอมมะลิ 27.500 ล้านไร่ ผลผลิต 9.161 ล้านตันข้าวเปลือก 2) ข้าวหอมไทย 2.084 ล้านไร่ ผลผลิต 1.396 ล้านตันข้าวเปลือก 3) ข้าวเจ้า 13.488 ล้านไร่ ผลผลิต 8.192 ล้านตันข้าวเปลือก 4) ข้าวเหนียว 16.253 ล้านไร่ ผลผลิต 5.770 ล้านตันข้าวเปลือก และ 5) ข้าวตลาดเฉพาะ 0.559 ล้านไร่ ผลผลิต 0.219 ล้านตันข้าวเปลือก
2.3) การจัดการปัจจัยการผลิต ได้แก่ โครงการผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ดี และควบคุมค่าเช่าที่นา
2.4) การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตข้าว ได้แก่โครงการส่งเสริมระบบนาแบบแปลงใหญ่โครงการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ โครงการส่งเสริมการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีขั้นสูงในการผลิตพืช โครงการเพิ่มศักยภาพการผลิตข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้สู่มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ โครงการส่งเสริมการผลิตข้าวกข43 และข้าวเจ้าพื้นนุ่ม (กข79) และโครงการรักษาระดับปริมาณการผลิตและคุณภาพข้าว
2.5) การควบคุมปริมาณการผลิตข้าว ได้แก่ โครงการส่งเสริมการปลูกพืชหลากหลาย
2.6) การพัฒนาชาวนา ได้แก่ โครงการชาวนาปราดเปรื่อง
2.7) การวิจัยและพัฒนา ได้แก่ โครงการปรับปรุงและการรับรองพันธุ์ข้าวคุณภาพดีเพื่อการแข่งขัน และโครงการปรับปรุงและการรับรองพันธุ์ข้าวเจ้าพื้นนุ่มพันธุ์ใหม่
2.8) การประกันภัยพืชผล ได้แก่ โครงการประกันภัยข้าวนาปี
ช่วงที่ 3 ช่วงการเก็บเกี่ยวและหลังเก็บเกี่ยว ได้แก่ โครงการสินเชื่อเพื่อสร้างยุ้งฉางให้เกษตรกรและสถาบันเกษตรกร
ช่วงที่ 4 ช่วงการตลาดในประเทศ
4.1) การพัฒนาตลาดสินค้าข้าว ได้แก่ โครงการเชื่อมโยงตลาดข้าวอินทรีย์และข้าว GAP ครบวงจร และโครงการรณรงค์บริโภคข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าวของไทยทั้งตลาดภายในประเทศและต่างประเทศ
4.2) การชะลอผลผลิตออกสู่ตลาด ได้แก่โครงการสินเชื่อชะลอการขายข้าวเปลือกนาปีโครงการสินเชื่อเพื่อรวบรวมข้าวและสร้างมูลค่าเพิ่มโดยสถาบันเกษตรกรโครงการชดเชยดอกเบี้ยให้ผู้ประกอบการค้าข้าวในการเก็บสต็อกและโครงการสนับสนุนค่าบริหารจัดการและพัฒนาคุณภาพผลผลิตเกษตรกรผู้ปลูกข้าว
ช่วงที่ 5 ช่วงการตลาดต่างประเทศ
5.1) การจัดหาและเชื่อมโยงตลาดต่างประเทศ ได้แก่ การเจรจาขยายตลาดข้าวและกระชับความสัมพันธ์ทางการค้าในต่างประเทศ โครงการกระชับความสัมพันธ์ และรณรงค์สร้างการรับรู้ในศักยภาพข้าวไทยเพื่อขยายตลาดไทยในต่างประเทศ และโครงการ ลด/แก้ไขปัญหาอุปสรรคทางการค้าข้าวไทยและเสริมสร้างความเชื่อมั่น
5.2) ส่งเสริมภาพลักษณ์และประชาสัมพันธ์ข้าว ผลิตภัณฑ์ข้าวและนวัตกรรมข้าว ได้แก่ โครงการส่งเสริมและขยายตลาดข้าวไทยเชิงรุก โครงการผลักดันข้าวหอมมะลิไทยคุณภาพดีจากแหล่งผลิตสู่ตลาดโลก โครงการส่งเสริมและประชาสัมพันธ์ภาพลักษณ์ข้าวไทยในงานแสดงสินค้านานาชาติ โครงการจัดประชุม Thailand Rice Convention 2021 และโครงการเสริมสร้างศักยภาพสินค้าเกษตรนวัตกรรมไทยเพื่อการต่อยอดเชิงพาณิชย์
5.3) ส่งเสริมพัฒนาการค้าสินค้ามาตรฐาน และปกป้องคุ้มครองเครื่องหมายการค้า/เครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทย
5.4) ประชาสัมพันธ์รณรงค์บริโภคข้าวและผลิตภัณฑ์ข้าวของไทยในตลาดข้าวต่างประเทศ
มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2563 อนุมัติโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปี 2563/64มาตรการคู่ขนานโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปีการผลิต 2563/64 และโครงการสนับสนุนค่าบริหารจัดการและพัฒนาคุณภาพผลผลิตเกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปีการผลิต 2563/64 และงบประมาณ ดังนี้
2.1) โครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปี 2563/64 รอบที่ 1 โดยกำหนดชนิดข้าว ราคา และปริมาณประกันรายได้ (ณ ราคาความชื้นไม่เกิน 15%) ดังนี้ (1) ข้าวเปลือกหอมมะลิ ราคาประกันตันละ 15,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 14 ตัน (2) ข้าวเปลือกหอมมะลินอกพื้นที่ ราคาประกันตันละ 14,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 16 ตัน (3) ข้าวเปลือกเจ้า ราคาประกันตันละ 10,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 30 ตัน (4) ข้าวเปลือกหอมปทุมธานี ราคาประกันตันละ 11,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 25 ตัน และ (5) ข้าวเปลือกเหนียว ราคาประกันตันละ 12,000 บาท ครัวเรือนละไม่เกิน 16 ตัน
2.2) มาตรการคู่ขนานโครงการประกันรายได้เกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปีการผลิต 2563/64 ประกอบด้วย 3 มาตรการ ได้แก่
(1)โครงการสินเชื่อชะลอการขายข้าวเปลือกนาปี ปีการผลิต 2563/64 โดย ธ.ก.ส. สนับสนุนสินเชื่อให้เกษตรกรและสถาบันเกษตรกรในเขตพื้นที่ปลูกข้าวทั่วประเทศ เพื่อชะลอข้าวเปลือกไว้ในยุ้งฉางเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร จำนวน 1.82 ล้านตันข้าวเปลือก วงเงินสินเชื่อต่อตัน จำแนกเป็น ข้าวเปลือกหอมมะลิ ตันละ 11,000 บาทข้าวเปลือกหอมมะลินอกพื้นที่ ตันละ 9,500 บาท ข้าวเปลือกเจ้า ตันละ 5,400 บาท ข้าวเปลือกหอมปทุมธานี ตันละ 7,300 บาท และข้าวเปลือกเหนียวตันละ 8,600 บาทรวมทั้งเกษตรกรที่เก็บข้าวเปลือกในยุ้งฉางตนเอง จะได้รับค่าฝากเก็บและรักษาคุณภาพข้าวเปลือกในอัตราตันละ 1,500 บาท สำหรับสถาบันเกษตรกรที่รับซื้อข้าวเปลือกจากเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการฯ ได้รับในอัตราตันละ 1,000 บาท และเกษตรกรผู้ขายข้าวเปลือก ได้รับในอัตราตันละ 500 บาท
(2) โครงการสินเชื่อเพื่อรวบรวมข้าวและสร้างมูลค่าเพิ่มโดยสถาบันเกษตรกรปีการผลิต 2563/64โดย ธ.ก.ส. สนับสนุนสินเชื่อแก่สถาบันเกษตรกร ประกอบด้วย สหกรณ์การเกษตร กลุ่มเกษตรกร วิสาหกิจชุมชน และศูนย์ข้าวชุมชน เพื่อรวบรวมข้าวเปลือกจำหน่าย และ/หรือเพื่อการแปรรูป วงเงินสินเชื่อเป้าหมาย 15,000 ล้านบาทคิดอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ร้อยละ 4 ต่อปี โดยสถาบันเกษตรกรรับภาระดอกเบี้ย ร้อยละ 1 ต่อปี รัฐบาลรับภาระชดเชยดอกเบี้ยให้สถาบันเกษตรกรร้อยละ 3 ต่อปี
(3)โครงการชดเชยดอกเบี้ยให้ผู้ประกอบการค้าข้าวในการเก็บสต็อก ปีการผลิต 2563/64 ผู้ประกอบการค้าข้าวรับซื้อข้าวเปลือกเพื่อเก็บสต็อก เป้าหมาย 4 ล้านตันข้าวเปลือก โดยสามารถรับซื้อจากเกษตรกร ได้ตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน 2563 - 31 มีนาคม 2564 (ภาคใต้ 1 มกราคม - 30 มิถุนายน 2564) และเก็บสต็อกในรูปข้าวเปลือกและข้าวสาร ระยะเวลาการเก็บสต็อกอย่างน้อย 60 - 180 วัน (2 - 6 เดือน)นับแต่วันที่รับซื้อ โดยรัฐชดเชยดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ 3
3) โครงการสนับสนุนค่าบริหารจัดการและพัฒนาคุณภาพผลผลิตเกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปีการผลิต 2563/64
ธ.ก.ส. ดำเนินการจ่ายเงินให้เกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่ขึ้นทะเบียนกับกรมส่งเสริมการเกษตร เพื่อบรรเทาความเดือดร้อน ลดต้นทุนการผลิต ให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มมากขึ้น ในอัตราไร่ละ 1,000 บาท ไม่เกินครัวเรือนละ 20 ไร่ (ครัวเรือนละไม่เกิน 20,000 บาท) ทั้งนี้ กระทรวงพาณิชย์ขอดำเนินการจ่ายเงินเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้ปลูกข้าวปีการผลิต 2563/64 รอบที่ 1 กับกรมส่งเสริมการเกษตร ในอัตราไร่ละ 500 บาท ไม่เกินครัวเรือนละ 20 ไร่ หรือครัวเรือนละไม่เกิน 10,000 บาท ก่อนในเบื้องต้น
1.2 ราคา
ข้าวเปลือกเจ้านาปีหอมมะลิ สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 10,005 บาท ราคาลดลงจากตันละ 10,134 บาทในสัปดาห์ก่อนร้อยละ 1.27
ข้าวเปลือกเจ้าความชื้น 15% สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 7,628 บาท ราคาลดลงจากตันละ 7,844 บาทในสัปดาห์ก่อนร้อยละ 2.75
ข้าวหอมมะลิ 100% ชั้น 1 (ใหม่) สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 22,250 บาท ราคาลดลงจากตันละ 22,550 บาท ในสัปดาห์ก่อนร้อยละ 1.33
ข้าวขาว 5% (ใหม่) สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 11,750 บาท ราคาทรงตัวเท่ากับสัปดาห์ก่อน
ข้าวหอมมะลิไทย 100% (ใหม่) สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 659 ดอลลาร์สหรัฐฯ (21,631 บาท/ตัน) ราคาลดลงจากตันละ 664 ดอลลาร์สหรัฐฯ (21,661 บาท/ตัน) ในสัปดาห์ก่อนร้อยละ 0.75 และลดลงในรูปเงินบาทตันละ 30 บาท
ข้าวขาว 5% สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 400 ดอลลาร์สหรัฐฯ (13,130 บาท/ตัน) ราคาลดลงจากตันละ 402 ดอลลาร์สหรัฐฯ (13,114 บาท/ตัน) ในสัปดาห์ก่อนร้อยละ 0.50 แต่เพิ่มขึ้นในรูปเงินบาทตันละ 16 บาท
ข้าวนึ่ง 5% สัปดาห์นี้เฉลี่ยตันละ 403 ดอลลาร์สหรัฐฯ (13,228 บาท/ตัน) ราคาลดลงจากตันละ 412 ดอลลาร์สหรัฐฯ (13,441 บาท/ตัน) ในสัปดาห์ก่อนร้อยละ 2.18 และลดลงในรูปเงินบาทตันละ 213 บาท
หมายเหตุ : อัตราแลกเปลี่ยนสัปดาห์นี้ 1 ดอลลาร์สหรัฐฯ เท่ากับ 32.8245 บาท
2. สถานการณ์ข้าวของประเทศผู้ผลิตและผู้บริโภคที่สำคัญ
หนังสือพิมพ์พนมเปญโพสต์ รายงานว่า ภาวะราคาข้าวในประเทศในกัมพูชากำลังลดลงเนื่องจากพรมแดนของประเทศที่ติดกับเวียดนามถูกปิด และเกษตรกรไม่สามารถส่งออกไปยังประเทศเพื่อนบ้านได้ โดยเกษตรกรรายหนึ่งกล่าวว่า ราคาข้าวลดลงเนื่องจากปริมาณผลผลิตข้าวที่มากขึ้น ขณะที่ความต้องการข้าวมีน้อยลง ซึ่งทำให้เกษตรกรกังวลว่าจะไม่มีเงินเพียงพอสำหรับการใช้จ่ายในชีวิตประจำวันและไม่สามารถชำระหนี้ได้
มีรายงานว่าราคาข้าวในประเทศในบางจังหวัดลดลงจาก 900 เรียลต่อกิโลกรัม (ประมาณ 220 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อตัน) เป็น 650 เรียลต่อกิโลกรัม (ประมาณ 160 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อตัน)
ทั้งนี้ รัฐบาลกัมพูชาได้ตัดสินใจปิดพรมแดนชั่วคราวเนื่องจากการระบาดของ COVID-19 ในเวียดนามเมื่อไม่นานมานี้เพื่อเป็นการป้องกันการแพร่กระจายของ COVID-19 ในประเทศ
ที่มา Oryza.com และสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย
รัฐบาลฟิลิปปินส์กำลังพยายามที่จะเพิ่มการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวลูกผสม (hybrid rice seeds) ให้มากขึ้น โดยมีรายงานว่าสถาบันวิจัยข้าวของฟิลิปปินส์ (The Philippines Rice Research Institute; PhilRice) ได้มีการฝึกอบรมเกษตรกรที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ในบางจังหวัดนับตั้งแต่เดือนมิถุนายนที่ผ่านมา เพื่อให้แน่ใจว่าจะมีเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพสูงเพียงพอในประเทศ ซึ่งการฝึกอบรมดังกล่าวได้ดำเนินการในจังหวัด Cagayan, Isabela, Kalinga และ Nueva Vizcaya
การฝึกอบรมมุ่งเน้นไปที่ระบบข้าวลูกผสมสามสายพันธุ์และขั้นตอนหลัก การจัดการ และวิธีปฏิบัติในการผลิตเมล็ดพันธุ์ปลอดเชื้อเพศผู้และเทคโนโลยีเมล็ดพันธุ์ นอกจากนี้เกษตรกรที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ยังได้รับการฝึกอบรมเป็นการส่วนตัวเกี่ยวกับการแช่เมล็ด การฟัก การเตรียมแปลงเพาะ การหว่านเมล็ด การจำแนกวัชพืช และการโรยเมล็ดพันธุ์ด้วย
ทั้งนี้ สถาบันวิจัยข้าวของฟิลิปปินส์ได้ดำเนินการฝึกอบรมร่วมกับหน่วยงานของกรมวิชาการเกษตร (the Department of Agriculture; DA) รวมทั้งหน่วยงานอื่น เช่น สำนักอุตสาหกรรมพืช (the Bureau of Plant Industry; BPI) และสถาบันฝึกอบรมการเกษตร (the Agricultural Training Institute; ATI) เป็นต้น
ที่มา Oryza.com และสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย
รัฐบาลญี่ปุ่นตั้งเป้าหมายลดพื้นที่เพาะปลูกข้าวและผลผลิตข้าวในปี 2021 เพื่อรักษาเสถียรภาพด้านอุปทานและอุปสงค์ข้าวรวมทั้งราคาข้าวให้มีความสมดุลและอยู่ในระดับที่เหมาะสม
ทั้งนี้ ในปัจจุบันญี่ปุ่นเริ่มมีอุปทานข้าวคงเหลือมากขึ้น ในขณะที่การบริโภคข้าวมีแนวโน้มลดลง ส่งผลให้ราคาข้าวอ่อนตัวลงด้วย ดังนั้น รัฐบาลจึงพิจารณาที่จะปรับลดพื้นที่เพาะปลูกข้าวในปี 2021 ลงประมาณ 406,250 ไร่ จากจำนวนพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 8.5375 ล้านไร่ในปี 2020 ที่ผ่านมา โดยรัฐบาลตั้งเป้าหมายผลผลิตข้าวสารในปี 2021 ไว้ที่ประมาณ 6.94 ล้านตัน โดยถือเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ปี 1958 ที่มีการปรับลดเป้าหมายผลผลิตข้าวลงต่ำกว่า 7 ล้านตัน
นอกจากนี้ รัฐบาลยังได้ประกาศมาตรการให้เงินอุดหนุนให้แก่เกษตรกรในการเปลี่ยนจากการผลิตข้าวเพื่อการบริโภคของคนเป็นการผลิตข้าวเพื่อใช้เป็นอาหารสัตว์หรือหันไปผลิตพืชผลอื่น
ที่มา Oryza.com และสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย
ที่มา : สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร