1. สถานการณ์ทั่วไป
อุตสาหกรรมรองเท้าและเครื่องหนังเป็นอุตสาหกรรมที่ใช้แรงงานเข้มข้น และเป็นอุตสาหกรรมที่ต้องพึ่งการส่งออกเป็นสำคัญ ดังนั้นการ ผันผวนของเศรษฐกิจประเทศคู่ค้าจะส่งผลต่อผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมดังกล่าว จากผลกระทบวิฤตการเงินโลก ทำให้ภาคการผลิตเริ่มชะลอตัวใน ไตรมาสที่ 3 และจะเริ่มเห็นผลกระทบชัดเจนขึ้นในไตรมาสที่ 4 ปี 2551 ซึ่งอุตสาหกรรมรองเท้าและเครื่องหนัง คาดว่าจะได้รับกระทบจากปัญหาดัง กล่าวเช่นเดียวกัน เนื่องจากประเทศคู่ค้าที่สำคัญของไทย เช่น สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น สหภาพยุโรป ประสบปัญหาเศรษฐกิจซบเซา
2. การผลิต
ในปี 2551 อุตสาหกรรมรองเท้าและเครื่องหนังที่จดทะเบียนกับกรมโรงงานอุตสาหกรรม
(ข้อมูลล่าสุด 3 ธ.ค. 2551) มีประมาณ 1,394 โรง มีการจ้างงาน 144,868 คน สามารถแยกได้ดังนี้
อุตสาหกรรมฟอกย้อมแต่งสำเร็จหนัง 196 โรง มีแรงงาน 5,678 คน
อุตสาหกรรมรองเท้า 688 โรง มีแรงงาน 97,398 คน
อุตสาหกรรมเผลิตภัณฑ์เครื่องหนัง 510 โรง มีแรงงาน 41,792 คน
ในปี 2551 ดัชนีอุตสาหกรรมของรองเท้าและเครื่องหนังมีการเปลี่ยนแปลงดังนี้
- การฟอกหนังและการตกแต่งหนังฟอก เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนมีดัชนีผลผลิตเพิ่มขึ้นร้อยละ 9.10 ดัชนีการส่งสินค้าเพิ่มขึ้น
- การผลิตกระเป๋าเดินทาง กระเป๋าถือฯ เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนมีดัชนีผลผลิตลดลงร้อยละ 78.82 ดัชนีการส่งสินค้าลดลง
- การผลิตรองเท้า เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนมีดัชนีผลผลิตลดลงร้อยละ 6.14 ดัชนีการส่งสินค้าลดลงร้อยละ 5.42 และดัชนี
สินค้าสำเร็จรูปคงคลังลดลงร้อยละ 2.25
3. การตลาด
การส่งออก
การส่งออกสินค้ารองเท้าและเครื่องหนังรวมในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปี 2550 ร้อยละ 3.5 สินค้าที่มีอัตราการ ขยายตัวเพิ่มขึ้น คือ เครื่องใช้สำหรับเดินทาง, หนังและผลิตภัณฑ์หนังฟอกและหนังอัด ขยายตัวร้อยละ 3.6 และ 10.1 ตามลำดับ สำหรับรองเท้าและ ชิ้นส่วน คาดว่ามีอัตราการขยายตัวแบบทรงตัวคือ ลดลงร้อยละ 0.1
รองเท้าและชิ้นส่วน ในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวลดลงจากปี 2550 ร้อยละ0.1 ผลิตภัณฑ์ที่ขยายตัวเพิ่มขึ้น คือ รองเท้าแตะ และ รองเท้า เพิ่มขึ้นร้อยละ 31.5 และ 11.2 ผลิตภัณฑ์ที่ขยายตัวลดลง คือ รองเท้ากีฬา รองเท้าอื่นๆ และส่วนประกอบของรองเท้า ลดลงร้อยละ 10.8, 9.4 และ 2.2 ตามลำดับ สำหรับตลาดส่งออกที่ขยายตัวเพิ่มขึ้น (ม.ค.-ต.ค. 51) ได้แก่ เดนมาร์ก และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ขยายตัว ร้อยละ 47.37 และ 27.11 ตามลำดับ
เครื่องใช้สำหรับเดินทาง ในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปี 2550ร้อยละ 3.6 ผลิตภัณฑ์ที่ขยายตัวเพิ่มขึ้น คือ กระเป๋าถือ และ เครื่องเดินทางอื่นๆ เพิ่มขึ้นร้อยละ 17.8 และ 21.7 ผลิตภัณฑ์ที่ขยายตัวลดลง คือ กระเป๋าเดินทาง และกระเป๋าใส่เศษสตางค์ ลด ลงร้อยละ 22.1 ตลาดส่งออกที่มีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้น (ม.ค.-ต.ค. 51) ได้แก่ สวิตเซอร์แลนด์ และ เยอรมนี ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 16.95 และ 24.65 ตามลำดับ
หนังและผลิตภัณฑ์หนังฟอกและหนังอัด ในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปี 2550 ร้อยละ 10.1 โดยทุกผลิตภัณฑ์คาดว่ามี อัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้น คือ หนังโคกระบือฟอก, ของเล่นสำหรับสัตว์เลี้ยง, ถุงมือหนัง, เครื่องแต่งกายและเข็มขัด, หนังและผลิตภัณฑ์หนังอื่น ๆ เพิ่มขึ้นร้อยละ 14.1, 43.0, 18.3, 13.3 และ 4.1 ตามลำดับ ตลาดส่งออกที่ขยายตัวเพิ่มขึ้น (ม.ค.-ต.ค.51) ได้แก่ เวียดนาม และ จีน ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 55.18 และ 15.36 ตามลำดับ
การนำเข้า
หนังดิบและหนังฟอก ในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวแบบทรงตัวจากปี 2550 คือเพิ่มขึ้นเพียงร้อยละ 0.77 ตลาดนำเข้าที่สำคัญ คือ สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย และ อาร์เจนตินา
รองเท้า ในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปี 2550 ร้อยละ 27.80 สินค้าที่เพิ่มขึ้น คือ รองเท้าหนัง รองเท้ายาง หรือพลาสติก และรองเท้าอื่น ๆ เพิ่มขึ้นร้อยละ 40.39, 21.55 และ 35.83 ตามลำดับ ตลาดนำเข้าที่สำคัญ คือ จีน อินโดนีเซีย และอินเดีย
กระเป๋า ในปี 2551 คาดว่ามีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปี 2550 ร้อยละ 24.78 สินค้าที่เพิ่มขึ้น คือ กระเป๋าเดินทาง , กระเป๋า ถือและกระเป๋าอื่น ๆ เพิ่มขึ้นร้อยละ 22.58 และ 25.73 ตามลำดับ ตลาดนำเข้าที่สำคัญ คือ จีน ฝรั่งเศส และอิตาลี
4. สรุปและแนวโน้ม
ในปี 2551 สถานการณ์การผลิตเมื่อเทียบกับปีก่อนคาดว่าจะลดลงใน 2 กลุ่มผลิตภัณฑ์ คือ ดัชนีผลผลิตกระเป๋าเดินทาง กระเป๋าถือและสิ่ง ที่คล้ายกัน อานม้าและเครื่องเทียมลาก และดัชนีผลผลิตรองเท้าลดลงร้อยละ 78.82 และ 6.14 ตามลำดับ การผลิตภายในประเทศลดลง อันเป็นผล มาจากเศรษฐกิจโลกชะลอตัว และการบริโภคภายในประเทศลดลง เป็นไปในทิศทางเดียวกันกับมูลค่าการส่งออกของรองเท้าและชิ้นส่วนในปี 2551* ที่คาดว่าจะชะลอตัวลดลงจากปี 2550 ร้อยละ 0.1 เนื่องจากประเทศ คู่ค้าสำคัญ คือ สหรัฐอเมริกา ประสบปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจ สำหรับการนำ เข้ารองเท้า คาดว่าจะขยายตัวร้อยละ 27.8 ซึ่งตลาดนำเข้าที่สำคัญจะเป็นสินค้าราคาถูกจากจีน ส่วนการนำเข้ากระเป๋าเพิ่มขึ้นร้อยละ 24.78 ซึ่ง เป็นสินค้าคุณภาพดีจากอิตาลีและฝรั่งเศส ตามกระแสแฟชั่น แต่การนำเข้าหนังดิบ เพื่อมาผลิตเป็นหนังฟอกเพื่อการส่งออก จะขยายตัวเล็กน้อย ร้อยละ 0.77 เนื่องจากเศรษฐกิจเริ่มมีการชะลอตัว
สำหรับในปี 2552 คาดว่ามูลค่าการส่งออกรวมรองเท้าและเครื่องหนังจะมีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นเล็กน้อย เนื่องจากมีการเติบโตทาง เศรษฐกิจของประเทศจีน และเวียดนาม ยังทำให้ประเทศไทยยังสามารถส่งออกไปยังประเทศเหล่านี้ได้ ในกลุ่มสินค้าหนังและผลิตภัณฑ์หนังฟอกและหนัง อัด แต่สำหรับสินค้ากลุ่มปลายน้ำ เช่น สินค้ากระเป๋าฯ และรองเท้าหนัง คาดว่ายังมีอัตราการขยายตัวที่เพิ่มขึ้นเนื่องจากสินค้าของไทยมีการออกแบบ ตรงตามต้องการของตลาดและมีคุณภาพ ยกเว้นรองเท้ากีฬาที่คาดว่ามีแนวโน้มลดลง เนื่องจากการค้าเสรีที่การแข่งขันสูงที่รุนแรงจากคู่แข่งที่มีอัตราค่า จ้างแรงงานที่ต่ำกว่า โดยเฉพาะ จีน และเวียดนาม และตลาดส่งออกหลักของไทย เช่น สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น สหภาพุโรป มีภาวะเศรษฐกิจซบเซา ส่วนการนำเข้าคาดว่าจะขยายตัวในทุกกลุ่มสินค้าเนื่องจากการเปิดเสรีทางการค้าที่มุ่งปรับลดอัตราภาษีนำเข้า
ตารางที่ 1: ดัชนีอุตสาหกรรม
รายการ 2548 2549 2550 2551* % การเปลี่ยนแปลง
ISIC:1911 การฟอกและตกแต่งหนังฟอก
-ผลผลิต 93.69 87.14 74.68 81.47 9.10
-การส่งสินค้า 53.01 49.72 42.22 47.24 11.89
-สินค้าสำเร็จรูปคงคลัง 279.19 187.26 156.49 154.56 -1.23
ISIC:1912 การผลิตกระเป๋าเดินทาง กระเป๋าถือและสิ่งที่คล้ายกัน อานม้าและเครื่องเทียมลาก
-ผลผลิต 63.53 52.18 57.85 12.25 -78.82
-การส่งสินค้า 60.32 49.70 71.32 18.98 -73.39
-สินค้าสำเร็จรูปคงคลัง 110.33 268.79 297.33 67.16 -77.41
ISIC:1920 การผลิตรองเท้า
-ผลผลิต 108.39 111.87 105.81 99.32 -6.14
-การส่งสินค้า 107.09 110.30 105.57 99.85 -5.42
-สินค้าสำเร็จรูปคงคลัง 74.03 63.30 87.59 85.62 -2.25หมายเหตุ : * ปี 2551 เป็นตัวเลขประมาณการ
ที่มา : ศูนย์สารสนเทศอุตสาหกรรม สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ฐานเฉลี่ยปี 2543 และเป็นดัชนีที่ยังไม่ ได้ปรับผลกระทบของฤดูกาล
มูลค่า : ล้านเหรียญสหรัฐฯ
ชื่อสินค้า 2548 2549 2550 2551* %การเปลี่ยนแปลง
รองเท้าและชิ้นส่วน 898.5 926.1 972.6 971.54 -0.1
1. รองเท้ากีฬา 542 544.3 495.7 442.36 -10.8
2. รองเท้าแตะ 86.4 78.4 87.3 114.87 31.5
3. รองเท้าหนัง 196.8 226.5 291 323.66 11.2
4. รองเท้าอื่นๆ 58.6 62.7 79.5 72.02 -9.4
5. ส่วนประกอบของรองเท้า 14.7 14.3 19 18.62 -2.2
เครื่องใช้สำหรับเดินทาง 209.3 201.8 229.4 237.78 3.6
1. กระเป๋าเดินทาง 80.7 74.4 72.8 57.21 -21.4
2. กระเป๋าถือ 39.8 39 47.6 56.12 17.8
3. กระเป๋าใส่เศษสตางค์ 22.3 21.3 18.9 14.75 -22.1
4. เครื่องเดินทางอื่น ๆ 66.5 67 90.1 109.7 21.7
หนังและผลิตภัณฑ์หนังฟอกและหนังอัด 457.1 451 536.9 591.18 10.1
1. หนังโคกระบือฟอก 137.7 155.9 188.2 214.74 14.1
2. ของเล่นสำหรับสัตว์เลี้ยง 31.7 30.5 15.5 22.23 43
3. ถุงมือหนัง 48 53.6 48 56.83 18.3
4. เครื่องแต่งกายและเข็มขัด 4.3 4.2 4.5 5.06 13.3
5. หนังและผลิตภัณฑ์หนังอื่น ๆ 235.3 206.7 280.7 292.32 4.1
รวม 1,564.90 1,578.90 1,739.00 1,800.50 3.5หมายเหตุ : * ปี 2551 เป็นตัวเลขประมาณการ
ที่มา: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร
มูลค่า : ล้านเหรียญสหรัฐฯ
ชื่อสินค้า มูลค่า:ล้านเหรียญ % การเปลี่ยนแปลง
2548 2549 2550 2551*
หนังดิบและหนังฟอก 499.6 478.9 571.4 575.8 0.77
รองเท้า 75.3 111.6 155.9 199.3 27.8
1. รองเท้ากีฬา 14.5 19.2 17.6 14.3 -18.77
2. รองเท้าหนัง 17.1 18.3 23.6 33.1 40.39
3. รองเท้าทำด้วยยางหรือพลาสติก 12.1 17.5 28 34 21.55
4. รองเท้าอื่น ๆ 31.5 56.7 86.8 117.9 35.83
กระเป๋า 65 79.7 106.4 132.8 24.78
1. กระเป๋าเดินทาง 18.7 22.9 31.8 39 22.58
2. กระเป๋าถือและกระเป๋าอื่น ๆ 46.3 56.7 74.6 93.8 25.73
รวม 639.9 670.2 833.7 907.8 8.89หมายเหตุ : * ปี 2551 เป็นตัวเลขประมาณการ
ที่มา: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร
--สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม--