สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา หรือ สมศ. เตรียมประเมินคุณภาพภายนอก สถาบันอุดมศึกษา หลังคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา (กมอ.) ประกาศให้ สมศ. เป็นหน่วยงานที่มีคุณสมบัติในการประเมินคุณภาพภายนอกสถาบันอุดมศึกษา โดยตั้งเป้าหมายไว้ว่าในปี 2564 สมศ. จะสามารถประเมินคุณภาพภายนอกสถาบันอุดมศึกษานำร่องได้จำนวน 15 แห่ง ซึ่งขณะนี้มีสถาบันอุดมศึกษายื่นความประสงค์เข้ามาในจำนวนที่น่าพอใจ และคาดว่าจะสามารถเริ่มประเมินได้ในช่วงเดือนกรกฎาคม 2564 อย่างไรก็ตาม สมศ. ได้มีการกำหนดรูปแบบการประเมินไว้ 2 ขั้นตอนประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 1 ประเมินจากการวิเคราะห์รายงานการประเมินตนเอง (Pre-analysis) และขั้นตอนที่ 2 เป็นการประเมินแบบออนไลน์ ร่วมกับการลงพื้นที่ตรวจเยี่ยม (Site-visit) โดยการลงพื้นที่ตรวจเยี่ยม สมศ. จะดำเนินการโดยพิจารณาตามบริบทและตามสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เป็นสำคัญ
ดร.นันทา หงวนตัด รักษาการผู้อำนวยการ สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา หรือ สมศ. กล่าวว่า ตามที่คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา (กมอ.) มีมติประกาศกำหนดให้ สมศ. เป็นหน่วยงานประเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษา เนื่องจาก สมศ. มีคุณสมบัติและแนวทางการประเมินสอดคล้อง กับหลักเกณฑ์ วัตถุประสงค์ และเงื่อนไขในการกำหนดหน่วยงานประเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษาตามมติ ของ กมอ. พร้อมประกาศให้ทำหน้าที่ประเมินคุณภาพภายนอกสถานศึกษาระดับอุดมศึกษาเมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2564 ล่าสุดคณะกรรมการ สมศ. ได้มีมติเห็นชอบกรอบแนวทางการประเมินคุณภาพภายนอกระดับอุดมศึกษาเรียบร้อยแล้ว โดยให้ สมศ. ใช้แนวทางการประเมินคุณภาพภายนอกที่มีความสอดคล้องกับมาตรฐานการอุดมศึกษา พ.ศ 2561 ซึ่งเป็นการประเมินเพื่อยืนยันผลการดำเนินงานของสถาบันอุดมศึกษานั้นๆ ว่าเป็นไปตามมาตรฐานการอุดมศึกษาหรือไม่ โดยสถาบันอุดมศึกษาแต่ละแห่งอาจจะมีพันธกิจและระบบการประกันภายในที่แตกต่างกันออกไป ทั้งนี้การประเมินคุณภาพภายนอกในระดับอุดมศึกษา จะเป็นการประเมินตามความสมัครใจของสถาบันอุดมศึกษา สำหรับสถาบันอุดมศึกษาที่ต้องการให้ สมศ. เข้าไปประเมินคุณภาพภายนอกสามารถส่งรายงานการประเมินตนเอง (SAR) และ ตารางข้อมูลเบื้องต้น (CDS) ย้อนหลัง 3 ปี มายัง สมศ. ได้จนถึงวันที่ 30 ธันวาคม 2564 เพื่อที่ สมศ. จะได้เตรียมการประเมินในรอบปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ต่อไป
กรณีที่สถาบันอุดมศึกษามีความจำเป็นเร่งด่วนที่จะต้องขอรับการประเมินจาก สมศ. ภายในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ขอให้แจ้งความประสงค์เป็นลายลักษณ์อักษร มายัง สมศ. ภายในวันที่ 31 กรกฎาคม 2564 เพื่อที่ สมศ. จะได้รีบดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องต่อไป ทั้งนี้ สมศ. ได้กำหนดรูปแบบการประเมินไว้ทั้งหมด 2 ขั้นตอน โดยขั้นตอนที่ 1 เป็นการประเมินแบบวิเคราะห์รายงานการประเมินตนเอง (Pre-analysis) และขั้นตอนที่ 2 เป็นการประเมินแบบออนไลน์ ร่วมกับการลงพื้นที่ตรวจเยี่ยม (Site-visit) เพื่อยืนยันหลักฐานเชิงประจักษ์ของสถาบันอุดมศึกษา ในระยะเวลาไม่เกิน 1 วัน เนื่องจากการลงพื้นที่จริงจะทำให้ สมศ. เห็นภาพการทำงานของสถาบันอุดมศึกษาได้ชัดเจนตรงตามสภาพจริงมากยิ่งขึ้น แต่ทั้งนี้การลงพื้นที่ตรวจเยี่ยม สมศ. จะดำเนินการโดยพิจารณาจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เป็นสำคัญ
"ขณะนี้ สมศ.อยู่ระหว่างการเตรียมความพร้อมสำหรับการเข้าประเมินคุณภาพภายนอกแก่สถาบันอุดมศึกษา โดยมีการสร้างความเข้าใจในถึงรูปแบบและเกณฑ์การประเมินในเบื้องต้นไปเรียบร้อยแล้ว รวมไปถึงการเตรียมความพร้อมของผู้ประเมินภายนอก โดย สมศ. จะเชิญผู้ประเมินที่มีความรู้ความสามารถสอดรับกับบริบทของสถาบันอุดมศึกษาและมาตรฐานการจัดการศึกษาของไทยและในระดับสากล นอกจากนี้ สมศ. ยังได้กำหนดให้สรุปผลการประเมินซึ่งเบื้องต้นจะมีเพียง เป็นไปตามมาตรฐานและไม่เป็นไปตามมาตรฐานการอุดมศึกษาเท่านั้น พร้อมตั้งเป้าหมายไว้ว่าในปีงบประมาณ 2564 จะต้องสามารถประเมินคุณภาพภายนอกให้แก่สถาบันอุดมศึกษาได้จำนวน 15 แห่ง ซึ่งขณะนี้มีสถาบันอุดมศึกษายื่นความประสงค์เข้ามาในจำนวนที่น่าพอใจ และคาดว่าในเดือนกรกฎาคม 2564 จะสามารถเริ่มประเมินคุณภาพภายนอกให้แก่สถาบันอุดมศึกษาที่มีความพร้อมได้ก่อน"
ดร.นันทา กล่าวทิ้งท้ายว่า สมศ. ได้มีการวางแนวทางสำหรับการประเมินคุณภาพภายนอกให้แก่สถาบันอุดมศึกษามาอย่างต่อเนื่อง โดย สมศ. จะยึดหลักการประเมินเพื่อส่งเสริมและพัฒนา และจะเข้าไปดูว่าสถาบันอุดมศึกษามีการดำเนินการตามพันธกิจ และเป้าหมายที่วางไว้ รวมถึงคุณภาพของหลักสูตรที่สามารถตอบสนองความต้องการของประเทศหรือไม่ โดยขณะนี้ สมศ. มีความพร้อมและมั่นใจว่าจะช่วยพัฒนา และให้ข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์แก่สถาบันอุดมศึกษาในประเทศได้อย่างครบถ้วนในทุกด้าน และเชื่อว่าในอนาคตการประเมินคุณภาพภายนอกจะสามารถยกระดับคุณภาพการศึกษาในระดับอุดมศึกษาของไทยให้มีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้นได้อย่างแน่นอน
สำหรับสถาบันอุดมศึกษาที่สนใจสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) โทรศัพท์ 0-2216-3955 ต่อ 280-284 หรืออีเมล์ HEIS@onesqa.or.th