"กรมทะเล" เร่งประกาศพื้นที่คุ้มครองทะเลตรังดูแลทุกมิติ กระแสข่าวดังของการเสียชีวิตของน้องมาเรียม พะยูนน้อยขวัญใจคนไทยและชาวต่างชาติ เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม ปี 2562 ได้ปลุกกระแสการอนุรักษ์ทะเลและสัตว์ทะเลหายาก โดยเฉพาะการแก้ไขปัญหาขยะพลาสติกในทะเล ด้านนายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้ผุดแนวคิด "มาเรียมโปรเจค" เพื่อแก้ไขปัญหาสัตว์ป่าและสัตว์ทะเลหายากให้ได้รับการดูแลและคุ้มครองอย่างเป็นระบบในทุกมิติ พร้อมย้ำเป้าหมายเพิ่มพะยูนในธรรมชาติให้ถึง280 ตัว ภายในปี 2565 สำหรับกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ได้เร่งดำเนินการตามแผนอนุรักษ์พะยูนแห่งชาติ พร้อมเร่งประกาศพื้นที่คุ้มครองทางทะเลจังหวัดตรัง
นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า วันที่ 17 สิงหาคม 2564 ครบ 2 ปี ที่เราได้สูญเสียน้องมาเรียม พะยูนน้อยขวัญใจคนไทย บทเรียนราคาแพงจากการสูญเสียครั้งนั้นทำให้ตนได้เกิดแนวคิดในการอนุรักษ์และดูแลสัตว์ป่าและสัตว์ทะเลหายากอย่างเป็นระบบ ภายใต้ "มาเรียมโปรเจค" เพื่อสะท้อนความสำคัญและปัญหาด้านการจัดการสัตว์ป่าและสัตว์ทะเลหายาก อย่างไรก็ตาม นับจากวันนั้นจนถึงวันนี้ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่างเร่งกำหนดแนวทางและมาตรการกันอย่างจริงจังและต่อเนื่อง นอกจากนี้ ได้เสนอแผนอนุรักษ์พะยูนแห่งชาติ ซึ่งผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการนโยบายและแผนการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งแห่งชาติแล้ว พร้อมได้ตั้งคณะอนุกรรมการเพื่อกำกับและขับเคลื่อนแผนดังกล่าวให้เป็นรูปธรรม โดยตั้งเป้าหมายว่า ประเทศไทยต้องมีพะยูนไม่น้อยกว่า 280 ตัว ในปี 2565 ซึ่ง ณ ปัจจุบันได้เร่งขับเคลื่อนการดำเนินงานโครงการภายใต้แผนอนุรักษ์พะยูนแห่งชาติ กว่า 7 โครงการสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นงานด้านวิชาการ การกำหนดมาตรการจัดการเครื่องมือประมง การพัฒนาองค์ความรู้และประชาสัมพันธ์ การทำแผนระดับพื้นที่ และการเพิ่มกำลังในการลาดตระเวน และอีกบทเรียนสำคัญที่เราได้เรียนรู้จากการตายของน้องมาเรียม คือ ปัญหาขยะทะเล ซึ่งเรื่องนี้ ตนได้ย้ำถึงปัญหาและผลกระทบมาโดยตลอด รัฐบาลชุดปัจจุบัน ได้ประกาศ Roadmap การจัดการขยะพลาสติก พ.ศ. 2561 - 2573 ซึ่งตนได้มอบให้นายจตุพร บุรุษพัฒน์ ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เร่งขับเคลื่อนในการจัดการขยะทั้งระบบ ตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทางก่อนลงสู่ทะเล
"ขยะพลาสติกไม่ได้พบแค่ในท้องของสัตว์ทะเล เรายังพบในท้องถนน ท้องน้ำ ท้องทะเล และสุดท้ายก็จะพบได้ในท้องของเราทุกคน ถึงเวลาแล้วที่ทุกคนต้องช่วยกันลดและเลิกใช้พลาสติกอย่างจริงจัง ร่วมมือกันจัดการขยะอย่างเป็นระบบจนเป็นนิสัย เราไม่อยากให้มีเศษพลาสติกในท้องเรา สัตว์ทะเลก็เช่นกัน เราต้องช่วยกันตั้งแต่ตอนนี้ อย่ารอพรุ่งนี้ เพราะมันอาจจะสายเกินไป" นายวราวุธ กล่าว
สำหรับแนวทางและมาตรการในการดูแลสัตว์ทะเลหายาก รวมถึง การคุ้มครองพื้นที่แหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ทะเลหายาก นายโสภณ ทองดี อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กล่าวว่ากรมฯ ได้เร่งรัดดำเนินงานอย่างจริงจังมาตลอด โดยข่าวดีคือตอนนี้เราพบพะยูนในธรรมชาติกว่า 261 ตัว ในปี 2564 นอกจากนี้ เพื่อการคุ้มครองและดูแลที่เข้มข้นขึ้น กรมฯ ได้เตรียมประกาศมาตรการคุ้มครองทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ในพื้นที่อำเภอปะเหลียน อำเภอหาดสำราญ อำเภอย่านตาขาว อำเภอกันตัง และอำเภอสิเกา จังหวัดตรัง โดยอาศัยอำนาจตามมาตรา 22 แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทาทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558 ซึ่งอยู่ระหว่างการพิจารณาของสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เพื่อประกาศบังคับใช้ ต่อไป อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลฯกล่าว
ด้านนักวิทยาศาสตร์ทางทะเลชื่อดัง ดร. ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ รองคณบดี คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวว่า มาเรียม คือ สัญลักษณ์แห่งการคุ้มครอง ปกป้องทะเลไทย การจากไปของเธอทำให้เราตระหนักถึงผลกระทบที่มนุษย์ทำต่อทะเล ทำให้เกิดกฎหมาย เกิดพื้นที่คุ้มครองและเกิดแรงขับเคลื่อนในสังคมไทยอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยเฉพาะในเรื่องขยะทะเลที่ไม่มีทางหมดไปหากคนไทยไม่ช่วยกัน ทุกวันนี้ สิ่งมีชีวิตที่น่าสงสารในท้องทะเลยังบาดเจ็บและตายจากผลพวงของความไม่ใส่ใจดูแลปัญหาขยะของพวกเรา แต่มาเรียมมามอบความหวังให้คนหันมาสนใจทะเลอีกครั้ง วันมาเรียมที่วนมาทุกปี จะทำให้เราพยายามมากขึ้นทุกครั้ง และขยะทุกชิ้นที่หายไปจากทะเลมีความหมายมากมายต่อเพื่อน ๆ ในน้ำของพวกเรา
นายขจรศักดิ์ เจริญโสภา ผู้ว่าราชการจังหวัดตรัง เปิดเผยในเรื่องนี้ว่า จังหวัดกำหนดจัดงานสัปดาห์อนุรักษ์พะยูนแห่งชาติ ระหว่างวันที่ 17-23 สิงหาคม 2564 โดยจะมีการจัดนิทรรศการให้ความรู้แก่ประชาชนและนักท่องเที่ยว พร้อมกิจกรรมปลูกหญ้าทะเลเพื่อเป็นแหล่งอาหารให้พะยูน ในพื้นที่ 4 อำเภอ ซึ่งทางจังหวัดพร้อมด้วยประชาชนในจังหวัด จิตอาสา และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะช่วยกันปกป้อง ดูแลพะยูนในพื้นที่จังหวัดตรังอย่างดี ซึ่งตนมั่นใจว่าพลังและความร่วมมือของพี่น้องประชาชนจังหวัดตรังจะทำให้มีจำนวนพะยูนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องเช่นนี้ ต่อไป ผู้ว่าราชการจังหวัดตรัง กล่าวย้ำความมั่นใจ