เป็นที่ทราบกันดีว่าเชื้อโควิด 19 ซึ่งเกิดจากการแพร่ระบาดของไวรัส SARS-CoV-2 จะสร้างภูมิตอบสนอง ชนิด IgM และ IgG หลังจากได้รับเชื้อเป็นเวลา 7-14 วัน ซึ่งภูมิตอบสนองต่อการติดเชื้อชนิด IgM หรือ IgG ที่เกิดขึ้นหลังจากการติดเชื้อโดยธรรมชาติหรือหลังจากฉีดวัคซีนนั้น ปัจจุบันยังไม่สามารถระบุได้ว่าภูมิตอบสนองทั้ง 2 ชนิด จะช่วยป้องกันการติดเชื้อได้หรือไม่ แต่หากต้องการตรวจหาว่าภูมิคุ้มกันภายหลังจากการติดเชื้อ หรือฉีดวัคซีนนั้นสามารถยับยั้งการติดเชื้อได้หรือไม่ จะสามารถทำได้โดยการตรวจหาภูมิคุ้มกันลบล้างฤทธิ์ของเชื้อไวรัส (Neutralizing Antibody)
ทนพ.ญ. ปราณี ทวีพันธ์ ผู้จัดการฝ่ายพัฒนาธุรกิจด้านห้องปฏิบัติการทางคลินิก บริษัท เนชั่นแนล เฮลท์แคร์ ซิสเท็มส์ (N Health) เปิดเผยว่า การตรวจหา Neutralizing Antibody เป็นการหาภูมิคุ้มกันชนิดที่สามารถยับยั้งการเข้าสู่เซลล์ของเชื้อไวรัส ซึ่งภูมิคุ้มกันชนิดนี้ร่างกายสร้างขึ้นมาภายหลังการติดเชื้อ หรือ สร้างขึ้นมาภายหลังจากการฉีดวัคซีน ซึ่งจะช่วยป้องกันหรือลดโอกาสเกิดการติดเชื้อและลดความรุนแรงของโรคลงได้ หรือช่วยให้ทราบว่าผู้ที่ฉีดวัคซีนไปแล้วนั้นตอบสนองต่อวัคซีนดีหรือไม่ โดยจะรายงานผลเป็นเปอร์เซ็นต์การยับยั้ง (%IH) ถือว่าเป็นภูมิคุ้มกันที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อโควิด-19 ได้ แม้ว่าในขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดว่า ระดับ Neutralizing Antibody ที่เท่าใดที่จะสามารถป้องกันการติดเชื้อได้
ทั้งนี้การตรวจหา Neutralizing Antibody สามารถทำได้ด้วยการตรวจจากเลือดภายหลังจากการติดเชื้อหรือฉีดวัคซีนไปแล้ว 4 สัปดาห์ โดยห้องปฏิบัติการทางคลินิกของ N Health จะทำการตรวจวิเคราะห์ด้วยหลักการ ELISA โดยใช้ Surrogate Virus ซึ่งผลการทดสอบเปรียบเทียบกับวิธีมาตรฐาน Plaque Reduction Neutralization (PRNT) ที่พบว่ามีความสัมพันธ์สอดคล้องกัน และยังมีความไว/ความจำเพาะสูงด้วย
อย่างไรก็ดี ปัจจุบันมีการแชร์กันตามโซเชียลมีเดีย จากการตรวจภูมิหลังฉีดวัคซีน ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นการตรวจวัดปริมาณภูมิตอบสนอง (Quantitative) โดยเป็นการตรวจวัดระดับภูมิที่ยังไม่สามารถสรุปได้ว่าป้องกันการติดเชื้อได้หรือไม่ เนื่องจากค่าหน่วยวัดภูมิคุ้มกันยังไม่มีมาตรฐานค่ากลางเปรียบเทียบกันได้ แต่เป็นการวัดทางอ้อมว่าเมื่อร่างกายติดเชื้อหรือถูกกระตุ้นจากการฉีดวัคซีนร่างกายมีการตอบสนองสร้างแอนติบอดี หรือภูมิต้านทานขึ้นมา ส่วนการตรวจ Neutralizing Antibody เป็นการตรวจวัดระดับภูมิคุ้มกันที่สามารถป้องกันการติดเชื้อ SARS-CoV-2 แบบทางตรงได้เลย ทั้งนี้ระบบภูมิคุ้มกันยังมีการตอบสนองด้วยรูปแบบอื่นๆอีก เช่น เซลล์เม็ดเลือดขาว (CMIR) แต่การตรวจยังคงเป็นระดับงานวิจัยเท่านั้น