ถ้าพูดถึงลำไส้ หรือระบบทางเดินอาหาร เราก็อาจจะนึกถึงแต่เรื่องการย่อย การขับถ่ายของเสียออกจากร่างกาย เช่น ท้องผูก ท้องเสีย อาหารไม่ย่อย หรือกรดไหลย้อนเป็นต้น แต่ที่จริงแล้ว สุขภาพของลำไส้ไม่ได้มีผลแค่ในทางเดินอาหารเท่านั้น ยังส่งผลต่อสุขภาพทั่วร่างกายด้วยค่ะ ไม่ว่าจะเป็นระบบสมอง หัวใจและหลอดเลือด ระบบภูมิคุ้มกัน รวมถึงความอ้วนด้วยค่ะ เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้หลายท่านอาจจะแปลกใจว่าเกี่ยวข้องได้อย่างไร พญ.อนงนุช ชวลิตธำรง แพทย์ American Board of Anti-Aging Medicine จาก Addlife Anti-Aging Center ชั้น 2 ไลฟ์เซ็นเตอร์ (คิวเฮ้าส์ ลุมพินี) จะมาเล่าให้ฟังค่ะ
ในลำไส้ของเราปกติจะมีเชื้อจุลินทรีย์จำนวนมากไม่ว่าจะเป็นแบคทีเรีย และรา อาศัยอยู่รวมกัน อย่างสมดุล หรือที่เรียกว่า Gut Microbiome โดยเชื้อจุลินทรีย์แต่ละสายพันธุ์ก็จะมีบทบาทต่อร่างกายเราที่แตกต่างกันออกไป ทั้งในด้านการส่งเสริมสุขภาพและการก่อโรค จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ช่วยการทำงานของร่างกายหลายอย่างเช่น
- ช่วยการย่อยอาหารชนิดกากใย ให้กลายเป็นกรดไขมันสายสั้น มีผลในการลดน้ำหนัก
- ช่วยการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน โดยช่วยการสื่อสารของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันในการต่อสู้กับเชื้อโรค
- ส่งผลต่อสุขภาพสมอง โดยมีส่วนช่วยการผลิตและทำงานของสารสื่อประสาทในสมอง
- ช่วยลดระดับคลอเรสเตอรอล และความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ
- ช่วยควบคุมระดับน้ำตาล ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 1
ในขณะเดียวกัน จุลินทรีย์ที่ไม่ดีก็มีบทบาทในทางตรงกันข้าม เช่น จุลินทรีย์บางชนิดสามารถผลิตสารที่เพิ่มความเสี่ยงการเกิดหลอดเลือดอุดตันได้ สารที่ก่อให้เกิดการอักเสบ หรือบางชนิดก็ทำให้เกิดอาการลำไส้แปรปรวนได้ ดังนั้นเมื่อไรก็ตามที่ร่างกายเรามีเชื้อจุลินทรีย์ไม่สมดุล หรือมีเชื้อที่ไม่ดีมากเกินไป ก็จะทำให้เกิด "ภาวะจุลินทรีย์ไม่สมดุล" หรือที่เรียกว่า "Gut Dysbiosis" โดยอาจมีอาการแสดงเบื้องต้น คือ ท้องอืด ปวดท้อง ภูมิแพ้ เป็นต้น เมื่อปล่อยไว้นานๆก็อาจกลายเป็นโรคได้ ดังนั้น เราจึงต้องรักษาสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ ไม่ให้มีเชื้อก่อโรคมากเกินไป วิธีง่ายๆ ได้แก่ การรับประทานอาหารที่มีจุลินทรีย์ที่ดี เช่น โยเกิร์ต กิมจิ คอมบุชา เป็นต้น เลือกรับประทานอาหารให้หลากหลาย อาหารประเภทกากใย รวมถึงการป้องกันการทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่ดี ได้แก่ หลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น ผ่อนคลายความเครียด หลีกเลี่ยงอาหารที่แพ้ เป็นต้น รวมไปถึงการสวนล้างลำไส้เพื่อกำจัดของเสียออกจากร่างกายเราด้วยค่ะ
ปัจจุบัน เราสามารถทำการตรวจเพื่อวิเคราะห์จุลินทรีย์ในลำไส้และเติม Probiotics ที่ตรงตามที่ร่างกายเราขาด ดังนั้น ถ้าท่านมีปัญหาหรือสงสัยว่าเข้าข่ายปัญหาลำไส้ ควรไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อทำการตรวจและรักษาเพิ่มเติมค่ะ