ด้วยทรัพยากรบนโลกที่มีอยู่อย่างจำกัด หนทางสู่การทำให้เกิดความยั่งยืน คือการใช้ประโยชน์จากธรรมชาติใกล้ตัวเพื่อต่อชีวิตบนโลกให้ยืนยาวตราบนานเท่านาน
รองศาสตราจารย์ ดร.อาทิตย์ ไชยร้องเดื่อ อาจารย์ประจำภาควิชาสรีรวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลนักวิทยาศาสตร์ไทยรายแรกค้นพบว่า 'เวสิเคิลขนาดนาโน' จากพืชสมุนไพรไทย 'กระชายขาว' ที่คนไทยคุ้นเคยนำมาใช้ประกอบอาหารและเป็นยารักษาโรคอย่างยาวนาน มีฤทธิ์ต้านเซลล์มะเร็งลำไส้ และเซลล์มะเร็งสมอง
ที่ผ่านมามีการศึกษาเวสิเคิลขนาดนาโนที่สร้าง และหลั่งออกมาจากเซลล์สัตว์ เพื่อพัฒนาไปเป็นตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับการวินิจฉัย และการพยากรณ์โรคและเป็นเป้าหมายใหม่สำหรับรักษาโรคชนิดต่างๆ อย่างกว้างขวาง แต่ข้อมูลและประโยชน์ของเวสิเคิลขนาดนาโนที่สกัดได้จากพืชยังมีค่อนข้างจำกัด
ทางกลุ่มวิจัยของ รองศาสตราจารย์ ดร.อาทิตย์ ไชยร้องเดื่อพบว่า เวสิเคิลขนาดนาโนจากกระชายขาวมีฤทธิ์ฆ่าเซลล์มะเร็งลำไส้ แต่ไม่มีผลต่อเซลล์ลำไส้ปกติ โดยงานวิจัยได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่แล้วในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ"PLOS ONE"
นอกจากเซลล์มะเร็งลำไส้แล้ว ยังพบว่า เวสิเคิลจากกระชายมีฤทธิ์ฆ่าและยับยั้งการเคลื่อนที่ของเซลล์มะเร็งสมองชนิดที่พบบ่อยในเด็กอีกด้วย จากการค้นพบดังกล่าว แสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการพัฒนาเวสิเคิลจากกระชายสำหรับการรักษาโรคมะเร็ง คาดว่าอีก 2 - 3 ปีข้างหน้าจะสามารถขยายผลสู่ระดับสัตว์ทดลอง
รองศาสตราจารย์ ดร.อาทิตย์ ไชยร้องเดื่อ กล่าวต่อไปว่านอกจากกระชายขาวแล้ว ทางกลุ่มวิจัยยังได้ศึกษาประโยชน์ของเวสิเคิลขนาดนาโนจากผลไม้ที่นิยมบริโภคในประเทศไทย คือ ส้มโอ โดยพบเป็นครั้งแรกว่ามีฤทธิ์ต้านการอักเสบของเซลล์สมอง ซึ่งอาจนำไปต่อยอดพัฒนาสู่การสร้างยาหรือวิธีการรักษาใหม่สำหรับโรคต่างๆ ที่เกิดจากการอักเสบของเซลล์สมอง อาทิ โรคอัลไซเมอร์ และโรคพาร์กินสันได้ต่อไปในอนาคต
กลุ่มผู้วิจัยหวังว่าการศึกษาประโยชน์ของเวสิเคิลจากพืชสมุนไพรและผลไม้ไทย จะช่วยยกระดับเศรษฐกิจของเกษตรกรไทยให้เจริญเติบโต ตลอดจนเป็นการจุดประกายให้นักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่เห็นความสำคัญของการใช้ประโยชน์จากธรรมชาติใกล้ตัว และทำให้เกิดความยั่งยืนต่อไป ตามปณิธาน "ปัญญาของแผ่นดิน" แห่งมหาวิทยาลัยมหิดล