แต่ก่อนถ้าไปเที่ยวเชียงใหม่ หรือหาดใหญ่ หลายคนคงต้องเคยได้นั่ง "รถแดง" หรือ "ตุ๊กตุ๊ก" รถสาธารณะของคนท้องถิ่นที่กลายเป็นเอกลักษณ์ประจำจังหวัด ที่ไม่ว่านักท่องเที่ยวชาวไทย หรือชาวต่างชาติต้องขอมาถ่ายรูป และลองนั่งดูสักครั้ง แต่เมื่อวิถีชีวิตของคนเปลี่ยนไป ทางเลือกในการเดินทางที่สะดวกสบายมีมากขึ้น ทำให้การนั่ง "รถแดง" หรือ "ตุ๊กตุ๊ก" ไม่ได้รับการนิยมเหมือนแต่ก่อน ทำให้คนขับรถรับจ้างเหล่านี้ต้องปรับตัวให้ตอบรับกับไลฟ์สไตล์ของลูกค้ายุคใหม่ เหมือนเช่นสองคนขับ ไพรัช ชัยลำพูน คนขับรุ่นใหญ่ที่ให้บริการรถแดงที่เชียงใหม่เป็นเวลากว่า 20 ปี และ ธนัท กิตติภูริคุณ คนขับรถตุ๊กตุ๊กในหาดใหญ่ผู้มีใจรักงานบริการ ที่เริ่มหันมาให้บริการเรียกรถผ่านแอปพลิเคชันแกร็บเพื่อเป็นรายได้เสริม
กู้ชื่อเสียง "รถแดง" เอกลักษณ์คู่เมืองเชียงใหม่ที่คนหลงลืม
"รถแดง" เป็นรถโดยสารสาธารณะที่อยู่คู่จังหวัดเชียงใหม่มาอย่างยาวนาน การขึ้นรถแดงเดินทางรอบเมืองเชียงใหม่ถือเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่ทำให้นักท่องเที่ยวได้มีโอกาสสัมผัสวัฒนธรรม และวิถีชีวิตของคนท้องถิ่นอย่างใกล้ชิด โดย "ไพรัช ชัยลำพูน" หรือ พี่ไพรัช คนขับรถแดงวัย 53 ปี ที่ให้บริการขับรถแดงมากว่า 20 ปี เล่าว่า เหตุผลที่ทำให้เขาสามารถทำอาชีพนี้มาได้อย่างยาวนาน ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเขาภูมิใจที่สิ่งที่ตัวเองทำ รถแดงเป็นเหมือนสัญลักษณ์ของจังหวัดเชียงใหม่ และยังสนุกที่ได้พานักท่องเที่ยวไปเที่ยวชมเชียงใหม่ เมืองบ้านเกิดที่เขารัก
พี่ไพรัช เผยว่า ในช่วงปีที่ผ่านมานักท่องเที่ยวเริ่มโบกเรียกรถแดงน้อยลง เนื่องจากความกังวลในราคาที่ไม่ชัดเจน หรือเคยโดนโก่งราคาแบบไม่สมเหตุสมผลมาก่อน ซึ่งในขณะที่เขากังวลว่าจะไปไม่รอด เป็นจังหวะเดียวกับที่แกร็บติดต่อเข้ามาผ่านสหกรณ์ เพื่อชวนคนขับรถแดงให้มาร่วมให้บริการผ่านแอปพลิเคชัน ซึ่งพี่ไพรัชก็ไม่รอช้า ตัดสินใจเข้าร่วมให้บริการผ่านแกร็บเป็นกลุ่มแรกๆ "ผมไม่เคยมีรายได้เยอะขนาดนี้มาก่อน จนได้ลองมารับผู้โดยสารกับแกร็บ" พี่ไพรัชกล่าว การเข้าให้บริการผ่านแอปพลิเคชันเพื่อหารายได้เสริมทำให้เขาเห็นแสงสว่างของการรักษาอาชีพที่เขารักเอาไว้
"ปกติถ้าจะขึ้นรถแดงเที่ยวเชียงใหม่ ผู้โดยสารสามารถโบกรถขึ้นได้เลยตามทาง ซึ่งส่วนใหญ่รถแดงจะจอดอยู่ตามสถานที่สำคัญต่างๆ ในเมือง อย่างสถานีขนส่ง หรือโซนนิมมาน ในขณะที่เวลาให้บริการบนแกร็บ ผู้โดยสารจะเรียกเราจากที่ไหนก็ได้ จะเรียกไปส่งไกลถึงแม่สอด ปาย หรือแม้แต่เชียงรายก็ได้ ซึ่งง่ายต่อทั้งผู้โดยสารและคนขับ"
พี่ไพรัชเล่าต่อว่าตั้งแต่ให้บริการผ่านแกร็บมา 5 ปี เขามีโอกาสรับส่งลูกค้าในระยะที่ไกลขึ้น มีรายได้มากขึ้น อีกทั้งการเรียกรถผ่านแอปฯ ยังสะดวกสบาย คนขับไม่ต้องถูกต่อราคา ผู้โดยสารก็ไม่ต้องกลัวโดนเรียกค่าบริการที่แพงเกินไป
"การเรียกรถแดงผ่านแอปฯ ช่วยสร้างความมั่นใจให้กับนักท่องเที่ยวในเรื่องของราคาที่มีมาตรฐาน ในขณะที่คนขับก็สามารถพาผู้โดยสารไปส่งยังจุดหมายได้อย่างถูกต้องตาม GPS ทำให้นักท่องเที่ยวมั่นใจและอยากกลับมานั่งรถแดงอีกครั้ง ซึ่งถือเป็นการรักษาเอกลักษณ์ท้องถิ่นของเชียงใหม่เอาไว้"
พี่ไพรัชยังเสริมว่า นักท่องเที่ยวชอบถ่ายรูปกับรถแดง เพราะให้ความรู้สึกว่ามาถึงเชียงใหม่แล้ว บางคนไม่ได้เป็นลูกค้าแต่ขอถ่ายรูปกับรถ เขาก็ไม่เคยเก็บเงิน ยินดีให้ถ่ายเต็มที่ เพราะการที่คนให้ความสนใจถ่ายรูปกับรถแดง ถือว่าได้โปรโมทเชียงใหม่ไปในตัวด้วย
"รถตุ๊กตุ๊ก" รถท้องถิ่นของคนหาดใหญ่ที่ตอบโจทย์ทุกคนในครอบครัว
นอกจากจังหวัดท่องเที่ยวสุดฮอตอย่างเชียงใหม่แล้ว รถสองแถวที่คนหาดใหญ่เรียกกันว่า "รถตุ๊กตุ๊ก" ก็ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวไม่แพ้กัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กลุ่มนักท่องเที่ยวชาวมาเลเซีย สิงคโปร์ และอินโดนีเซีย ซึ่งเป็นประเทศบ้านใกล้เรือนเคียงที่อยู่ไม่ไกลจากอำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา
"ธนัท กิตติภูริคุณ" หรือ พี่ธนัท คนขับตุ๊กตุ๊กวัย 47 ปีจากหาดใหญ่ เล่าว่า "รถตุ๊กตุ๊ก คือรถที่สามารถสร้างความสุขให้กับกลุ่มนักท่องเที่ยวแนวครอบครัว เพราะเด็กๆ จะรู้สึกสนุก แฮปปี้ ส่วนผู้สูงอายุก็มีพื้นที่ในการยืดขา อายุเท่าไหร่ก็เลยขึ้นได้ไม่มีปัญหา"
พี่ธนัท ยังเสริมว่า "การขับรถตุ๊กตุ๊กที่หาดใหญ่ค่อนข้างสบายและเป็นอิสระ เพราะสามารถเลือกเวลาทำงานได้เอง ไม่เหมือนรถสาธารณะประเภทอื่นที่ต้องมีตารางเวลางานที่ชัดเจน" การเลือกเวลาทำงานได้เป็นข้อดีที่ตรงกับวิถีการใช้ชีวิตของพี่ธนัท เพราะเขาสามารถช่วยภรรยาดูแลสวนยางที่บ้านตอนเช้าก่อนออกไปขับตุ๊กตุ๊ก พร้อมได้มีเวลาอยู่ดูแลลูกที่กำลังเรียนอยู่ชั้นมัธยมปลายได้มากขึ้น
พี่ธนัทขับตุ๊กตุ๊กมาเกือบ 17 ปีแล้ว ซึ่งก่อนหน้านี้เคยทำงานขับรถบรรทุก ก่อนที่จะผันตัวมาขับตุ๊กตุ๊กบริเวณตลาดอาเซียน ไนท์บาซาร์ และ บขส.หาดใหญ่ เป็นหลัก รวมถึงให้บริการบริเวณตัวเมืองสงขลา ด่านศุลกากรปาดังเบซาร์ และด่านศุลกากรสะเดา เป็นครั้งคราว เนื่องจากตลาดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมในหมู่นักท่องเที่ยว โดยเฉพาะชาวมาเลเซีย "ผมตัดสินใจเข้าร่วมให้บริการผ่านแกร็บมาได้กว่า 6 เดือนแล้ว ตั้งแต่นั้นก็ทำให้มีรายได้เข้ามาตลอดไม่ขาดมือ เพราะนักท่องเที่ยวสามารถเรียกรถจากตรงไหนก็ได้ ตอนไหนก็ได้ ไม่จำเป็นต้องรอช่วงไฮซีซั่นหรือบริเวณที่มีคนมาก ถึงแม้ในช่วงโลว์ซีซั่นรายได้จะลดลงบ้าง แต่ว่ายังดีกว่าช่วงก่อนเข้าร่วมกับแกร็บ ก่อนนั้นถือว่าค่อนข้างลำบาก ต้องคอยรอนักท่องเที่ยวจากจุดประจำที่มีคนเยอะบ้างน้อยบ้างตามเวลา เนื่องจากรายได้หลักของครอบครัวมาจากการขับตุ๊กตุ๊ก ถือว่าแกร็บได้ช่วยเพิ่มทางเลือก ทำให้เราได้มีลูกค้ามากขึ้นนอกจากการรอลูกค้าที่โบกรถ" พี่ธนัทกล่าว
"จริงๆ นักท่องเที่ยวหลายคนมีรถตู้ส่วนตัวไว้เดินทางกัน แต่พอถึงหาดใหญ่เขาเลือกที่จะจอดไว้ที่โรงแรม แล้วกดแอปฯ เรียกรถตุ๊กตุ๊กกัน เพราะเขาชอบที่ได้เห็นวิว บรรยากาศรอบเมืองโดยไม่ต้องมีกระจกมากั้น" พี่ธนัทเล่าด้วยความดีใจผ่านน้ำเสียงที่ซาบซึ้ง ที่รถตุ๊กตุ๊กยังเป็นสิ่งที่นักท่องเที่ยวมองหาและเลือกใช้บริการ
"แกร็บเป็นเหมือนสะพานเชื่อมต่อระหว่างคนขับและนักท่องเที่ยว คนขับไม่ต้องหาลูกค้าเอง ราคาชัดเจน ไม่ต้องต่อรอง นักท่องเที่ยวสามารถเข้าถึงประสบการณ์ท้องถิ่นได้อย่างใกล้ชิด ได้รู้จักเอกลักษณ์การเดินทางของประเทศไทยแบบที่หาไม่ได้จากที่ไหน" พี่ธนัทกล่าวทิ้งท้าย