ปัญหาหมอกควันและฝุ่นละออง หากไม่ได้รับการป้องกันหรือแก้ไข จะส่งผลเสียต่อสังคม ชีวิตความเป็นอยู่ การท่องเที่ยวและเศรษฐกิจอย่างมหาศาล รวมถึงความสูญเสียด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติที่ถูกทำลายไปกับปัญหาเหล่านี้ ซึ่งกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยกรมควบคุมมลพิษ พบว่า การเผาในที่โล่ง ยังเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้ปริมาณฝุ่นละอองเพิ่มสูงขึ้นในช่วงฤดูแล้ง โดยเฉพาะพื้นที่ภาคเหนือ และนับเป็นอีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้มลพิษทางอากาศรุนแรงและรุกลาม
มลพิษที่เกิดจากการเผาในที่โล่ง ไม่ว่าจะเป็นการเผาขยะมูลฝอย การเผาหญ้า เศษพืช เศษวัสดุทางการเกษตร เช่น ข้าว ข้าวโพด อ้อย มันสำปะหลัง เป็นต้น ซึ่งอยู่ในบริเวณหรือสถานที่ที่ควันและมลพิษถูกปล่อยสู่อากาศโดยตรง ไม่ผ่านกระบวนการบำบัด หรือ กำจัดมลพิษที่ปล่อยออกมา ดังนั้น การเผาในที่โล่ง จึงถือเป็นการปล่อยก๊าซเรือนกระจก หมอกควันและฝุ่นละออง PM2.5 สู่บรรยากาศ ส่งผลให้เกิดปัญหามลพิษทางอากาศและทำให้โลกของเราร้อนระอุมากขึ้น
ความเสียหายจากการเผาในที่โล่ง นอกจากจะทำร้ายสุขภาพของประชาชนที่ได้รับผลกระทบแล้ว ยังก่อให้เกิดความเดือดร้อนรำคาญใจแก่บริเวณโดยรอบ และยังเป็นการบดบังทัศนวิสัยจนอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุ รวมถึงทำลายโครงสร้างดินได้อีกด้วย
ดังเช่น การเผาหญ้า เผาขยะ ที่ไม่ว่าจะเป็นการเผาในพื้นที่ของตนเองแต่หากเป็นการกระทำที่ก่อให้เกิดความเดือนร้อนรำคาญ เช่น ส่งกลิ่นรบกวน ความร้อน สิ่งมีพิษ ฝุ่นละออง เขม่าควัน หรือขี้เถ้า เป็นต้น ซึ่งส่งผลกระทบรุนแรงต่อสุขภาพ เจ้าพนักงานในท้องถิ่น มีอำนาจสั่งให้หยุดเผาได้ และถือเป็นความผิดทางกฎหมายทำให้เกิดเหตุรำคาญ ตามมาตรา 25 เหตุรำคาญ คือ การกระทำใดๆ อันเป็นเหตุให้เกิดกลิ่น แสง รังสี เสียง ความร้อน สิ่งมีพิษ ความสั่นสะเทือน ฝุ่นละออง เขม่า เถ้า หรือกรณีอื่นใด จนเป็นเหตุให้เสื่อมหรืออาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ (พ.ร.บ. การสาธารณสุข พ.ศ. 2535) และตามมาตรา 220 ผู้ใดกระทำให้เกิดเพลิงไหม้แก่วัตถุใดๆ แม้เป็นของตัวเอง จนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่นหรือทรัพย์ของผู้อื่น ต้องระวางโทษ จำคุกไม่เกิน 7 ปี และปรับไม่เกิน 140,000 บาท (ประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ.2499)
โดยหากมีการสั่งห้ามแล้วยังเผาต่อ ผู้กระทำมีความผิดตามมาตรา 74 ผู้ใดไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้าพนักงานท้องถิ่นตามมาตรา 21 มาตรา 22 มาตรา 27 วรรคหนึ่ง หรือ มาตรา 28 วรรคหนึ่งหรือวรรคสาม หรือฝ่าฝืน หรือไม่ปฏิบัติตามประกาศ ที่ออกตามมาตรา 28/1 วรรคสอง โดยไม่มีเหตุหรือข้อแก้ตัวอันสมควร หรือขัดขวางการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานท้องถิ่นตามมาตรา 23 มาตรา 27 วรรคสอง หรือมาตรา 28 วรรคสอง ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 25,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ* (*แก้ไขเพิ่มเติมโดย พ.ร.บ.การสาธารณสุข ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560)
การงดเผาในที่โล่ง เป็นเป้าหมายสำคัญที่จะช่วยลดมลพิษทางอากาศและลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ ดังนั้น หากประชาชนทุกคนมีส่วนร่วมงดเผาในที่โล่ง ก็จะช่วยทำให้ปริมาณหมอกควันและฝุ่นละออง PM2.5 ลดให้น้อยลงไปได้เช่นกัน งดการเผาในที่โล่ง ลดปัญหามลพิษทางอากาศ เพื่ออากาศที่บริสุทธิ์และสุขภาพของทุกคน