กรุงเทพฯ--20 พ.ค.--สศช.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) จัดทำ “การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย 2543-2573” พบว่า ประชากรไทยเพิ่มขึ้นในอัตราที่ลดลงจาก 62.24 ล้านคนในปี 2543 เป็น 70.65 ล้านคนในปี 2568 และเริ่มลดลงเหลือ 70.63 ล้านคนในปี 2573 เนื่องจากภาวะเจริญพันธุ์ที่ลดลงจาก 1.81 ในปี 2543 เป็น 1.60 ในปี 2549 และลดลงเหลือ 1.35 ในปี 2573
ดร.อำพน กิตติอำพน เลขาธิการคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เปิดเผยว่า การคาดประมาณประชากรไปในอนาคตเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ ทั้งในระดับชาติ และการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัด กลุ่มจังหวัด ซึ่งจำเป็นต้องใช้ข้อมูลด้านประชากรเป็นฐานในการกำหนดนโยบายและมาตรการต่างๆ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงประชากรมีผลทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อการพัฒนา จึงต้องจัดทำการคาดประมาณประชากรที่สามารถแสดงให้เห็นถึงแนวโน้มและขนาดของประชากรในอนาคตในช่วง 20-30 ปีข้างหน้า เพื่อช่วยให้การกำหนดนโยบายเป็นไปในทิศทางที่เหมาะสม
การจัดทำการคาดประมาณประชากรของประเทศไทย ใช้ข้อมูลจากสำมะโนประชากรและเคหะ ปี 2543 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติเป็นฐานของการคาดประมาณประชากร ซึ่งก่อนหน้านี้ ในช่วงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 9 (พ.ศ. 2545-2549) ได้มีการจัดทำการคาดประมาณประชากรในช่วงปี 2543-2568 ไปแล้ว แต่เนื่องจากภาวะเจริญพันธุ์ ภาวะการตาย และการย้ายถิ่น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการคาดประมาณประชากรเปลี่ยนแปลงไป สำนักงานฯ จึงจำเป็นต้องทบทวนและจัดทำ “การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย 2543-2573” ขึ้น เพื่อใช้ประโยชน์ในการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติและแผนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องให้สอดรับกับสถานการณ์การเปลี่ยนแปลง และเพื่อการเผยแพร่เป็นประโยชน์ต่อสาธารณชน
การคาดประมาณประชากรของประเทศไทยครั้งนี้ได้จัดทำเป็น 3 ระดับ คือ การคาดประมาณประชากรระดับประเทศ พ.ศ. 2543-2573 ภายใต้ข้อสมมติภาวะเจริญพันธุ์ระดับปานกลางและระดับสูง และข้อสมมติภาวะการตาย การคาดประมาณประชากรระดับภาค พ.ศ. 2543-2568 และการคาดประมาณประชากรระดับจังหวัด พ.ศ. 2543-2563
ผลการคาดประมาณประชากร ระดับประเทศ พ.ศ. 2543 - 2573 ภายใต้ข้อสมมติด้านภาวะเจริญพันธุ์ระดับปานกลาง พบว่าภาวะเจริญพันธุ์ลดลงจาก 1.81 ในปี พ.ศ. 2543 เหลือ 1.35 ในปี พ.ศ. 2573 ส่งผลให้ประชากรทั่วราชอาณาจักรเพิ่มจำนวนขึ้นจาก 62.24 ล้านคนในปี พ.ศ. 2543 เป็น 70.65 ล้านคน
สศช. จัดทำการคาดประมาณประชากร ในปี พ.ศ. 2568 และเริ่มลดลงเหลือ 70.63 ในปีพ.ศ. 2573 โดยระหว่างปี พ.ศ. 2543-2548 อัตราการเพิ่มของประชากรเป็นร้อยละ 0.92 ต่อปี หลังจากนั้น ประชากรมีการเพิ่มในอัตราที่ลดลง คือร้อยละ 0.68, 0.50, 0.32, 0.16 และ -0.01 ในช่วงปี พ.ศ. 2548-2553, พ.ศ. 2553-2558, พ.ศ. 2558-2563, พ.ศ. 2563-2568 และพ.ศ. 2568-2573 เป็นผลจากภาวะเจริญพันธุ์ที่ลดลงทำให้มีเด็กเกิดลดลง ในขณะที่ประชากรมีอายุยืนยาวขึ้นทำให้มีผู้สูงอายุเพิ่มขึ้น จนในช่วง 5 ปีสุดท้ายของการประมาณการมีเด็กเกิดน้อยกว่าประชากรที่ตาย ทำให้ขนาดประชากรลดลง
สำหรับการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรไทยในอนาคต พบว่า ในช่วงระยะเวลา 30 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2543-2573 สัดส่วนของประชากรวัยแรงงานเปลี่ยนแปลงไม่มากนักคือ ลดลงประมาณร้อยละ 4.54 ในขณะที่สัดส่วนของประชากรวัยเด็กลดลงร้อยละ 11.15 ส่วนสัดส่วนของประชากรวัยสูงอายุเพิ่มขึ้นถึงประมาณร้อยละ 15.69 โดยมีรายละเอียดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ดังนี้
ประชากรวัยเด็ก (อายุ 0-14 ปี) มีสัดส่วนลดลงจากร้อยละ 24.65 ในปี 2543 เป็นร้อยละ 22.81 และร้อยละ 20.51 ในปี 2548 และปี 2553 และลดลงเหลือร้อยละ 13.50 ในปี 2573 ประชากรวัยแรงงาน (อายุ 15-59 ปี) มีสัดส่วนเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 65.92 ในปี 2543 เป็นร้อยละ 66.81 ในปี 2548 และเพิ่มขึ้นจนถึงปี 2554 จากนั้นลดลงอย่างต่อเนื่องเหลือร้อยละ 61.38 ในปี 2573 ประชากรวัยสูงอายุ (อายุ 60 ปีขึ้นไป) มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจากร้อยละ 9.43 ในปี 2543 เป็นร้อยละ10.38 และร้อยละ 11.90 ในปี 2548 และปี 2553 และเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 25.12 ในปี 2573 อัตราส่วนภาระพึ่งพิง (Dependency Ratio) พบว่า อัตราส่วนพึ่งพิงของประชากรวัยเด็กลดลงอย่างต่อเนื่องจากร้อยละ 37.40 และร้อยละ 30.34 ในปี 2543 และปี 2553 เป็นร้อยละ 21.99 ในปี 2573 ในขณะที่อัตราส่วนพึ่งพิงของประชากรผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจากร้อยละ 14.30 และร้อยละ 17.61 ในปี 2543 และปี 2553 เป็นร้อยละ 40.93 ในปี 2573
โครงสร้างประชากรที่เปลี่ยนไป จากสัดส่วนประชากรเด็กที่ลดลง ผู้สูงอายุเพิ่มขึ้น ในขณะที่วัยแรงงานเพิ่มขึ้นในอัตราที่ลดลง จะส่งผลให้ในอนาคตประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุเร็วขึ้น วัยแรงงานจะต้องรับภาระเลี้ยงดูทั้งเด็กและผู้สูงอายุมากขึ้น ดังนั้นจึงต้องมีนโยบายและมาตรการต่างๆ ในการพัฒนาคุณภาพประชากร ซึ่งขณะนี้ สศช. ได้นำผลการคาดประมาณประชากรดังกล่าวมาประกอบการจัดทำแนวคิดการกำหนดนโยบายประชากรกับการพัฒนาประเทศในระยะต่อไป
ทั้งนี้ ผู้สนใจสามารถดาวน์โหลดเอกสาร ”การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย 2543-2573” ได้จากเวบไซต์ของ สศช. WWW.NESDB.GO.TH เมนูเศรษฐกิจและสังคม หัวข้อสังคมและคุณภาพชีวิต