สายธารพลิกผืนดิน ฟื้นชีวิตราษฎรไทย ด้วยโครงการในพระราชดำริ

ที่ผ่านมา ประเทศไทยมีโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านการพัฒนาแหล่งน้ำมากถึง 3,248 แห่ง โดยดำเนินการร่วมกับ "กรมชลประทาน" เพื่อมุ่งเน้นการจัดการทรัพยากรน้ำ ตั้งแต่การอุปโภคบริโภค ภาคเกษตรกรรม และการป้องกันปัญหาน้ำท่วม-น้ำแล้งอย่างมั่นคงและยั่งยืน

หนึ่งในหน่วยงานที่เป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญ ที่ดูแลโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านแหล่งน้ำ คือ "สำนักงานชลประทานที่ 3" รับหน้าที่พัฒนาและบริหารจัดการแหล่งน้ำ ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดอุตรดิตถ์ พิษณุโลก พิจิตร และนครสวรรค์ โดยมี 3 โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่สำคัญ ได้แก่

เดิมพื้นที่ ต.นาขุม อ.บ้านโคก จ.อุตรดิตถ์ เผชิญปัญหาขาดแคลนน้ำหลายปี ไม่สามารถทำการเกษตรได้ กระทั่งโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยมะหุ่งฯ สร้างแล้วเสร็จในปี 2565 ด้วยความจุ 650,000 ลูกบาศก์เมตร ทำให้สามารถช่วยบรรเทาปัญหาน้ำอุปโภคบริโภค และเป็นแหล่งน้ำใช้เพาะปลูกการเกษตรในฤดูฝน 950 ไร่ และในฤดูแล้ง 200 ไร่

พื้นที่ ต.บางแก้ว อ.บรรพตพิสัย จ.นครสวรรค์ ประสบปัญหาขาดแคลนน้ำในฤดูแล้งและอุทกภัยในฤดูฝน กรมชลประทานจึงขุดลอกแก้มลิงดอนยาวตามแนวพระราชดำริ โดยครอบคลุมพื้นที่ 80 ไร่ ลึก 4 เมตร พร้อมก่อสร้างอาคารบังคับน้ำ จำนวน 3 แห่ง และสร้างแล้วเสร็จในปี 2564 โครงการนี้สามารถกักเก็บน้ำได้ถึง 512,000 ลูกบาศก์เมตร เพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภคของประชาชนในพื้นที่ 285 ครัวเรือน และช่วยเหลือพื้นที่เกษตรกรรมกว่า 1,000 ไร่ ส่งเสริมความมั่นคงด้านน้ำให้ชุมชนอย่างยั่งยืน

โครงการนี้ จัดตั้งขึ้นเพื่อบรรเทาปัญหาขาดแคลนน้ำในพื้นที่แปลงอพยพจากการสร้างเขื่อนสิริกิติ์ ซึ่งประชาชนประสบปัญหาน้ำไม่เพียงพอทั้งการอุปโภคบริโภคและทำการเกษตร

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมีพระราชดำริให้ดำเนินโครงการ ตั้งแต่ปี 2548 โดยมอบหมายให้กรมชลประทานเป็นผู้รับผิดชอบ เริ่มก่อสร้างในปี 2554 คาดว่าจะแล้วเสร็จสมบูรณ์ทั้งโครงการในปี 2568

อ่างเก็บน้ำแห่งนี้ เป็นอ่างเก็บน้ำแบบ สามารถเก็บกักน้ำได้มากถึง 73.7 ล้านลูกบาศก์เมตร และสามารถส่งน้ำครอบคลุมพื้นที่ชลประทานกว่า 53,500 ไร่

นอกจากจะช่วยแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำและอุทกภัยแล้ว อ่างเก็บน้ำยังเป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ แหล่งท่องเที่ยว โดยมีสกายวอล์คเป็นจุดชมวิวมุมสูง ซึ่งเป็นแลนด์มาร์กแห่งใหม่ของจังหวัดอุตรดิตถ์ด้วย

โครงการนี้ไม่เพียงช่วยพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อให้ประชาชนมีน้ำใช้อย่างเพียงพอ แต่ยังช่วยส่งเสริมความมั่นคงด้านน้ำ ยกระดับคุณภาพชีวิต และพัฒนาเศรษฐกิจในพื้นที่อย่างยั่งยืน