กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดยศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เปิดเวทีค้นหา 8 ผู้ประกอบการร่วม "โครงการสร้างคุณค่าผลิตภัณฑ์สมุนไพรสู่ตลาดใหม่มูลค่าสูง" ภายใต้ SFสารสกัดสมุนไพร จับมือร่วมพัฒนาต้นแบบสารสกัดสมุนไพร สู่ผลิตภัณฑ์ต้นแบบเพื่อทดสอบตลาด ผลักดัน "นวัตกรรมสมุนไพรเชิงพาณิชย์" เพื่อการส่งออกในตลาดสุขภาพโลก สร้างโอกาสหนุนผู้ประกอบการไทยแชร์ส่วนแบ่งในตลาดโลกมูลค่ากว่า 2 แสนล้านเหรียญ
ดร. อุรชา รักษ์ตานนท์ชัย ผู้อำนวยการศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สวทช. กล่าวว่า โครงการสร้างคุณค่าผลิตภัณฑ์สมุนไพรสู่ตลาดใหม่มูลค่าสูง เป็นโครงการค้นหาผู้ประกอบการที่สนใจ ร่วมพัฒนาผลงานวิจัยสารสกัดสมุนไพรมูลค่าสูง กิจกรรมภายใต้ SFสารสกัดสมุนไพร ซึ่งเป็น 1 ใน 4 Strategic Focus (SF) หรือกลไกการผลักดันเทคโนโลยียกระดับคุณภาพชีวิตประชาชน จากการกำหนดแนวทางขับเคลื่อนเชิงกลยุทธ์ เพื่อผลักดันให้เกิดการพัฒนาต่อยอดการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยนาโนเทคในวงกว้าง โดยนาโนเทคเล็งเห็นถึงความสำคัญและโอกาสทางธุรกิจจากการใช้ประโยชน์สมุนไพร ซึ่งไทยเป็นประเทศที่มีจุดแข็งในด้านวัตถุดิบ และภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลสุขภาพ ในขณะที่ยังต้องเผชิญข้อจำกัดที่มีผลต่อการทำตลาดทั้งในและต่างประเทศ อาทิ ความไม่แน่นอนของวัตถุดิบในตลาดที่มีความแปรปรวน ความไม่คงที่ของปริมาณสารสกัด ส่งผลให้ไทยยังขาดดุลเรื่องมูลค่าการนำเข้าและส่งออกสมุนไพร เป็นโอกาสในการนำความเชี่ยวชาญทางด้านนาโนเทคโนโลยีเข้ามาช่วยยกระดับสู่ผลิตภัณฑ์มูลค่าสูงจากสมุนไพรไทย
"นาโนเทค มีความเชี่ยวชาญด้านนาโนเทคโนโลยีเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์สมุนไพรตลอดห่วงโซ่คุณค่า เริ่มตั้งแต่กระบวนการสกัดสู่สารสกัดที่มีปริมาณสารสำคัญสูง มาตรฐานการสกัด เทคโนโลยีการกักเก็บและห่อหุ้ม การพัฒนาสูตรตำรับ การผลิตอนุภาคนาโนและเครื่องสำอางในระดับกึ่งอุตสาหกรรม ตลอดจนแพลตฟอร์มการวิเคราะห์ทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพ ประสิทธิภาพ และความปลอดภัย ที่ตอบโจทย์ทั้งภาคอุตสาหกรรมและความต้องการจากผู้บริโภค" ดร. อุรชากล่าว พร้อมชี้ว่า นาโนเทคมีการทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบกับเครือข่ายพันธมิตรเพื่อส่งเสริมการขยายผลการใช้ประโยชน์งานวิจัยในเชิงพาณิชย์และสร้างความเชื่อมั่นให้ที่มีต่อผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรไทย โดยในระยะแรก จะมุ่งเน้นไปที่การใช้ประโยชน์สารสกัดจากบัวบกและกระชายดำ สำหรับผลิตภัณฑ์สมุนไพรในกลุ่มเครื่องสำอาง ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ยาสมุนไพร และผลิตภัณฑ์สำหรับสุขภาพสัตว์
ข้อมูลขององค์การการค้าโลก (WTO) ชี้ให้เห็นว่า ตลาดผลิตภัณฑ์สมุนไพรทั่วโลกมีมูลค่ามากกว่า 2 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ และยังคงเติบโตต่อเนื่อง โดยเฉพาะหลังโควิด-19 ที่ผู้บริโภคทั่วโลกหันมาใส่ใจสุขภาพแบบองค์รวมมากขึ้น เช่นเดียวกับในประเทศไทย ข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุข ภายใต้แผนปฏิบัติการด้านสมุนไพรแห่งชาติ ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2566 - 2570 ชี้ว่า ตลาดสมุนไพรมีมูลค่ากว่า 60,000 ล้านบาท/ปี และมีแนวโน้มเติบโตเฉลี่ยปีละ 5-7% ผสานกับแนวโน้มปัจจุบันที่โลกกำลังก้าวเข้าสู่ยุคที่นวัตกรรมและองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ กลายเป็นหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และหนึ่งในกลุ่มอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพสูงในระดับโลกคือ ผลิตภัณฑ์สมุนไพรและผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าเพิ่มสูง (High Value Added Product - HVA)
ผู้อำนวยการนาโนเทคเผยว่า ในช่วงปีที่ผ่านมา นาโนเทคทำงานร่วมกับผู้ประกอบการเอกชนจากหลายอุตสาหกรรมในกลุ่มที่มีการใช้ประโยชน์สมุนไพร โดยมีภาคเอกชนที่ร่วมกับนาโนเทคพัฒนาและต่อยอดเทคโนโลยีด้านสมุนไพร กว่า 31 โครงการ หนึ่งในนั้นคือ ผู้ประกอบการที่ได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีเชิงพาณิชย์ในกลุ่มสารสกัดจากกระชายดำที่มีปริมาณสารสำคัญสูง ซึ่งมีศักยภาพในการผลักดันสารสกัดดังกล่าวไปสู่บริษัทชั้นนำในตลาดโลกกว่า 10 ประเทศ ซึ่งหลังจากนี้ นาโนเทคเองก็คาดหวังให้กิจกรรมความร่วมมือนี้ เป็นโครงการนำร่องเพื่อเป็นกลไกในการสนับสนุนผู้ประกอบการที่เข้าร่วมงานในวันนี้และอนาคตต่อไป
นางศันสนีย์ ฮวบสมบูรณ์ รองผู้อำนวยการนาโนเทค สวทช. กล่าวว่า โครงการสร้างคุณค่าผลิตภัณฑ์สมุนไพรสู่ตลาดใหม่มูลค่าสูง เป็น 1 ใน กลไกการสนับสนุนผู้ประกอบการของนาโนเทคที่เรามุ่งสนับสนุนการวิจัย พัฒนา และช่วยแก้ปัญหา (Solution Provider) ให้กับผู้ประกอบการในภาคการผลิตและบริการ ในทุกภาคส่วน ผ่านบริการต่างๆ อาทิ การร่วมวิจัย รับจ้างวิจัย และการให้คำปรึกษา เพื่อให้ผู้ประกอบการมีขีดความสามารถในการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไปพัฒนากระบวนการผลิตสินค้าและบริการ ที่จะช่วยให้ผลประกอบการดีขึ้น จนเกิดความตระหนักถึงประโยชน์ของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในระยะยาว และนำไปสู่การทำวิจัยและพัฒนาเพิ่มมากขึ้น
"กิจกรรมในวันนี้เป็นกรอบงานวิจัยในกลุ่มสมุนไพรและสารสกัดมูลค่าสูง ที่สามารถตอบสนองให้กับหลากหลายอุตสาหกรรม ครอบคลุมถึงกลุ่มสุขภาพและความงาม อาหารเสริม และกลุ่มสุขภาพสัตว์เลี้ยง ซึ่งเป็นตลาดที่มีการเติบโตสูงในปัจจุบัน โดยต้องการผู้ประกอบการในกลุ่มอุตสาหกรรมเกษตร เครื่องสำอาง เวชสำอาง ผลิตภัณฑ์สมุนไพรเพื่อสุขภาพและสารสกัดสมุนไพร ที่สนใจร่วมพัฒนาผลงานวิจัยสารสกัดสมุนไพรมูลค่าสูง เพื่อขยายผลการใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ โดยผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการจะได้รับต้นแบบสารสกัดสมุนไพรเพื่อนำไปทดสอบตลาดและวิเคราะห์ช่องว่างของอุตสาหกรรมทั้งในและต่างประเทศ และได้รับสิทธิพิเศษในการยกเว้นค่าธรรมเนียมสำหรับสิทธิบัตรในการผลิตต้นแบบ และสิทธิประโยชน์อื่นๆ"
โครงการสร้างคุณค่าผลิตภัณฑ์สมุนไพรสู่ตลาดใหม่มูลค่าสูง เฟ้นหาผู้ประกอบการที่มีความพร้อมและศักยภาพ โดยพิจารณาจากแบบประเมินศักยภาพด้านการผลิตและการตลาดและแผนธุรกิจเบื้องต้นที่แสดงความเป็นไปได้ในการพัฒนาสารสกัดสมุนไพรต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ โดยผู้ประกอบการที่ผ่านการพิจารณาคัดเลือกจะมีทีมผู้เชี่ยวชาญให้คำปรึกษาในการพัฒนาสารสกัดต้นแบบมูลค่าสูงร่วมกับนักวิจัยจากนาโนเทค สวทช. อย่างใกล้ชิด ด้วยนาโนเทคโนโลยีและมาตรฐานการผลิตที่ได้มาตรฐาน
นางศันสนีย์เผยว่า ความคาดหวังจากกิจกรรมนี้คือ การสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าจากพืชสมุนไพรภายในประเทศ ทำให้เกิดการผลักดันและขับเคลื่อนการใช้ประโยชน์สมุนไพรทั้งสารสกัดและอนุภาค เพื่อสร้าง ระบบนิเวศ (ecosystem) ของสารสกัดสมุนไพรมูลค่าสูงที่สามารถผลิตขายและได้มาตรฐานได้ในประเทศ สามารถสร้างงาน สร้างผลกระทบและก่อให้เกิดการหมุนเวียนในประเทศ ส่งเสริมให้ผู้ประกอบการไทยสามารถพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพรที่มีคุณภาพสูงได้ตามมาตรฐานสากล และตอบโจทย์ความต้องการของตลาดศักยภาพ เช่น ตลาดผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ (Wellness Market) ตลาดเครื่องสำอางธรรมชาติ (Natural Cosmetics) และตลาดยาแผนโบราณมาตรฐานสูง (Traditional Medicine)
สำหรับภาคเอกชนที่สนใจ โครงการนี้มี 8 ผลงานพร้อมถ่ายทอดเทคโนโลยี ไม่ว่าจะเป็น ผลิตภัณฑ์จากสารสกัดทองพันชั่งและซาโปนิน สำหรับต้านเชื้อราที่ผิวหนังของสัตว์เลี้ยง, ผลิตภัณฑ์จากสารสกัดโปรตีนจากรกสุกร เพื่อใช้ในการลดเลือนฝ้าแดด, กรรมวิธีการพิมพ์สารสำคัญจากสมุนไพรลงในแผ่นแปะ, อนุภาคนาโนที่กักเก็บสารสกัดใบขลู่สำหรับยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ P. acnes, ผลิตภัณฑ์จากสารอัลคาลอยด์ที่มีความบริสุทธิ์สูงจากพืชกระท่อม, กระบวนการผลิตอนุภาคขมิ้นชันเพื่อใช้ร่วมกับผลิตภัณฑ์เม็ดฟู่ และนาโนอิมัลชันสกัดจากเหง้าขิงและอนุภานาโนทองคำเพื่อยับยั้งการอักเสบและสมานแผล สามารถดาวน์โหลดใบสมัครผ่าน https://www.nanotec.or.th/th/ ภายในวันที่ 30 เมษายน 2568