แท็ก
WTO
ประเทศสมาชิกองค์การการค้าโลก (World Trade Organization:
WTO) ทำความตกลงที่จะปฏิบัติตามพันธกรณีของความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตร
(Agreement on Agriculture) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2538 เพื่อขจัดมาตรการ
กีดกันทางการค้าเกษตรที่หลายประเทศนำมาใช้อย่างแพร่หลาย และพยายาให้มีการ
เปิดเสรีการค้าสินค้าเกษตรมากที่สุด โดยประเทศสมาชิก WTO ได้ตกลงร่วมกันที่จะ
ให้มีการทบทวนการปฏิบัติตามพันธกรณีดังกล่าวนี้ในเวลาอีก 5 ปี ต่อมา คือในปี
2542
ภายใต้ความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตร ประเทศสมาชิก WTO ทุกประเทศ
ยกเว้นกลุ่มประเทศพัฒนน้อยที่สุด (Least Developed Countries) ต้องปฏิบัติ
ตามพันธกรณีที่สำคัญ 3 ประการดังนี้
1. การเปิดตลาด (Market Access) สมาชิก WTO ทุกประเทศมีข้อ
ผูกพันที่จะต้องเปิดตลาดสินค้าเกษตร โดยยกเลิกมาตรการจำกัดการนำเข้าที่อยู่ใน
รูปของมาตรการที่มิใช่ภาษีศุลกากร และให้เปลี่ยนมาใช้มาตรการด้านภาษีศุลกากร
แทน (Tariffication) ทั้งนี้ ประเทศสมาชิก WTO จะต้องปรับลดอัตราภาษี
ศุลกากรเดิมลงภายในระยะเวลาที่กำหนด (ดังตาราง)
นอกจากนี้ในกรณีที่ประเทศสมาชิก WTO ประเทศใดประเทศหนึ่งไม่มี
การนำเข้าสินค้าเกษตร จากประเทศสมาชิก WTO อื่น หรืออนุญาตให้นำเข้าสินค้า
เกษตรได้ไม่เกิน 5% ของปริมาณการบริโภคสินค้าเกษตรภายในประเทศ ให้
ประเทศสมาชิก WTO ดังกล่าวมีข้อผูกพันต้องกำหนดโควตาขั้นต่ำในการนนำเข้า
สินค้าเกษตรจากประเทศสมาชิก WTO อื่นในสัดส่วน 3% ของปริมาณสินค้าเกษตร
ภายในประเทศเฉลี่ยในช่วงปี 2529-2531 และให้เพิ่มเป็น 5% ภายในปี 2543
สำหรับประเทศพัฒนาแล้ว และภายในปี 2547 สำหรับประเทศกำลังพัฒนา
ส่วนกรณีที่ประเทศสมาชิก WTO มีการนำเข้าสินค้าเกษตรมากกว่า 5%
ของปริมาณการบริโภคสินค้าเกษตรภายในประเทศอยู่แล้ว ให้ใช้อัตรานำเข้าที่
มากกว่า 5% เป็นโควตาขั้นต่ำที่ประเทศสมาชิก WTO นั้นต้องนำเข้าสินค้าเกษตร
จากประเทศสมาชิก WTO อื่น
ทั้งนี้ประเทศผู้นำเข้าต้องเรียกเก็บภาษีศุลกากร ในอัตราที่ต่ำสำหรับ
สินค้าเกษตรที่นำเข้าตามโควตาขั้นต่ำที่กำหนด แต่หากมีการนำเข้ามากเกินกว่า
โควตาขั้นต่ำที่กำหนด ประเทศผู้นำเข้าสามารถเรียกเก็บภาษีในอัตราที่สูงขึ้นได้
สำหรับส่วนที่นำเข้าเกินกว่าโควตาขั้นต่ำ (Tariff Quota) ทั้งนี้เพื่อปกป้อง
เกษตรกรในประเทศเป็นสำคัญ นอกจากนี้ในระหว่างการเปิดตลาดให้มีการนำเข้า
สินค้าเกษตรจากประเทศสมาชิก WTO อื่นนั้น ประเทศสมาชิก WTO ซึ่งเป็นผู้นำเข้า
สามารถใช้มาตรการปกป้องพิเศษ (Special Safeguards)ได้เป็นการชั่วคราว
ในกรณีที่สินค้าเกษตรชนิดเดียวกันกับที่นำเข้ามีราคาจำหน่ายในประเทศลดต่ำลงเร็ว
เกินไป หรือมีปริมาณการนำเข้าเพิ่มสูงขึ้นมากจนส่งผลกระทบต่อเกษตรกรผู้ผลิตใน
ประเทศผู้นำเข้า ในปัจจุบันมีประเทศที่ขอใช้มาตรการปกป้องพิเศษ 4 ประเทศ คือ
ญี่ปุ่น เกาหลี ฟิลิปปินส์ เพื่อปกป้องสินค้าข้าว และอิสราเอล เพื่อปกป้องสินค้า เนื้อ
นมผงและเนยแข็งบางประเภท
2. ลดการอุดหนุนภายในประเทศ (Domestic Support) รัฐบาล
ของประเทศสมาชิก WTO ทุกประเทศมีข้อผูกพันที่จะต้องลดการอุดหนุนการผลิตสินค้า
เกษตรในประเทศของตนลงภายในระยะเวลาที่กำหนด (ดังตาราง) ทั้งนี้เพื่อมิให้
การอุดหนุนของรัฐบาลก่อให้เกิดการบิดเบือนทางการค้า ยกเว้นการอุดหนุนบาง
ประเภทที่รัฐบาลยังคงสามารถกระทำได้ เช่น การให้เงินอุดหนุนเพื่อสร้างความ
มั่นคงด้านอาหาร การวิจัย การควบคุมโรค การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมการอุดหนุน
รายได้แก่เกษตรกรในประเทศไทย โดยไม่กระทบต่อการผลิต และการให้ความ
ช่วยเหลือด้านการจัดระบบการผลิต เป็นต้น
3. ลดการอุดหนุนการส่งออก (Export Subsidies) รัฐบาลของ
ประเทศสมาชิก WTO ทุกประเทศมีข้อผูกพันที่จะต้องลดการอุดหนุนการส่งออกสินค้า
เกษตรที่ให้แก่ผู้ส่งออกในประเทศของตนลงภายในระยะเวลาที่กำหนด (ดังตาราง)
พันธกรณีของความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตร
___________________________________________________________
พันธกรณี ประเทศพัฒนาแล้ว ประเทศกำลังพัฒนา
ภายในเวลา 6 ปี ภายในเวลา 10 ปี
(ปี 2538-2543) (ปี 2538-2547)
___________________________________________________________
ด้านภาษี (Tariffs)
- ลดภาษีสินค้าเกษตรทั้งหมดโดยเฉลี่ย -36% -24%
- อัตราขั้นต่ำของการลดภาษีสินค้าเกษตร -15% -10%
แต่ละรายการ
___________________________________________________________
การอุดหนุนภายใน (Domestic Support)
- ลดมูลค่าการอุดหนุน (AMS*) -20% -13%
___________________________________________________________
การอุดหนุนการส่งออก** (Export Subsidies)
- ลดเงินงบประมาณในการอุดหนุน -36% -24%
- ลดปริมาณการส่งออกสินค้าเกษตร -21% -14%
ที่ได้รับการอุดหนุน
___________________________________________________________
หมายเหตุ : * AMS ย่อมาจาก Aggrengate Measurement Support คือผล
รวมของการอุดหนุนการผลิตสินค้าเกษตรภายในประเทศซึ่งคำนวณ
โดยใช้ข้อมูลการอุดหนุนในปีฐาน (การอุดหนุนเฉลี่ยในช่วงปี 2529-
2531) เป็นเกณฑ์ในการกำหนดมูลค่าการอุดหนุนที่ต้องลดลง การ
คำนวณค่า AMS แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
- การประกันราคา วัดการอุดหนุนได้โดยคำนวณผลต่างระหว่างราคา
ประกันกับราคาอ้างอิงภายนอก เช่น ราคาตลาดโลก
- การจ่ายเงินงบประมาณอุดหนุนให้กับเกษตรกรในกรณีที่ราคาตลาด
ต่ำกว่าราคาที่รัฐกำหนด วัดการอุดหนุนได้ตามจำนวนเงินงบประมาณ
ที่รัฐบาลจ่ายไป
- การแทรกแซงหรือควบคุมราคา วัดการอุดหนุนได้โดยคำนวณผลต่าง
ระหว่างราคาแทรกแซงหรือราคาควบคุมกับราคาสินค้าในตลาดเสรี
**คำนวณโดยใช้ค่าเฉลี่ยของปี 2529-2533 เป็นปีฐาน
___________________________________________________________
ที่มา : World Trade Organization, "Trading into the Future"
Geneva 1998.
___________________________________________________________
ปัญหาและอุปสรรคของการเปิดเสรีการค้าสินค้าเกษตร
แม้ว่าความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตรของ WTO จะต้องมีผลในทางปฏิบัติ
มาตั้งแต่ปี 2538 แต่การเปิดเสรีการค้าสินค้าเกษตรยังคงมีปัญหาและอุปสรรคอยู่
หลายประการในปัจจุบัน ได้แก่
1. ปัญหาด้านการเปิดตลาด โครงสร้างภาษีศุลกากรของประเทศพัฒนา
แล้วยังคงมีความซับซ้อนสูง ตลอดจนมีการใช้ระบบ Tariff Quota อย่างแพร่หลาย
อีกทั้งอัตราภาษีนำเข้าสินค้าเกษตรบางประเภทยังคงอยู่ในระดับสูงในหลายประเทศ
สำหรับในบางประเทศ แม้ว่าจะได้เปลี่ยนมาตรการด้านภาษีศุลกากร
(Tariffication) ตามที่ WTO กำหนดแล้วก็ตาม แต่มีการกำหนดภาษีไว้ในอัตรา
ที่สูงมาก ปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้การเปิดตลาดสินค้าเกษตรทำได้ไม่สมบูรณ์นัก
2. ปัญหาด้านการอุดหนุนภายในประเทศ แม้ว่าประเทศสมาชิก WO มี
พันธกรณีในการลดการอุดหนุนภายในประเทศตามกรอบระยะเวลาที่กำหนด แต่การ
อุดหนุนยังคงอยู่ในระดับที่ค่อนข้างสูงในปัจจุบัน โดยเฉพาะประเทศพัฒนาแล้วมีการ
อุดหนุนการผลิตสินค้าเกษตรภายในประเทศเฉลี่ยสูงถึง 146 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
ต่อปีแม้ว่า 90% ของการอุดหนุนดังกล่าวเป็นการอุดหนุนที่ได้รับการยกเว้นให้สามารถ
กระทำได้ เช่น การจ่ายเงินให้กับเกษตรกรผู้ผลิตโดยตรง เพื่อรักษาระดับรายได้
ของเกษตรกรภายในประเทศ การให้ความช่วยเหลือด้านการจัดระบบการผลิตและ
การให้เงินอุดหนุนภายใต้โครงการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เป็นต้น
3. ปัญหาด้านการอุดหนุนการส่งออก การอุดหนุนการส่งออกสินค้าเกษตร
ของประเทศสมาชิก WTO ทั้งประเทศพัฒนาแล้วและประเทศกำลังพัฒนายังคงอยู่ใน
ระดับสูงในปัจจุบัน โดยมีการอุดหนุนการส่งออกสินค้าเกษตรรวม 428 รายการ
ใน 25 ประเทศ ทั้งนี้สิค้าเกษตรที่มีการอุดหนุนการส่งออกในระดับสูง ได้แก่
ผลิตภัณฑ์จากนม ผัก และผลไม้ เป็นต้น
นอกจากปัญหาดังกล่าวข้างต้นแล้ว ภาวะราคาสินค้าโภคภัณฑ์ไปตลาด
โลกที่อ่อนตัวลงก็เป็นอักปัจจัยหนึ่งที่ทำให้กระแสกัดกันทางการค้าสินค้าเกษตรมีแนว
โน้มขยายตัวเพิ่มขึ้น ประกอบกับความก้าวหน้าทางวิทยาการสมัยใหม่ โดยเฉพาะ
เทคโนโลยีชีวภาพและการดัดแปลงพันธุกรรมได้ถูกนำมาเป็นข้ออ้างในการกีดกัน
ทางการนำเข้าสินค้าเกษตรในปัจจุบันด้วย ดังนั้น ในการทบทวนผลการปฏิบัติตามพัน
ธกรณีของความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตรของ WTO จึงจำเป็นต้องปรับปรุงและเพิ่ม
เติมกฎระเบบียบการค้าอีกหลายเรื่องให้ทันกับภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปไม่มี
ความต้องการใช้เงินดังกล่าวจากระบบธนาคารพาณิชย์
ทางด้านความสามารถในการทำกำไรนั้น กำไรก่อนกันสำรองและการตี
ค่าสินทรัพย์ ธสน.ลดลงจาก 891 ล้านบาท ในช่วงครึ่งแรกของปี 2541 เป็น 638
ล้านบาท ในช่วงครึ่งแรกของปีนี้แต่เนื่องจากธสน.กันสำรองหนี้สงสัยจะสูญเป็นจำ
นวนที่น้อยลงเมื่อเปรียบเทียบกับช่วงเดียวกันของปี 2541 จาก 735 ล้านบาท เป็น
360 ล้านบาท เมื่อรวมกับการขาดทุนจากการลดยอดหนี้ตามการปรับโครงสร้างหนี้จำ
นวน 83 ล้านบาทแล้ว ทำให้กำไรหลังสำรองหนี้สงสัยจะสูญ และลดยอดหนี้ตาม
การปรับโครงสร้างหนี้เพิ่มขึ้นจาก 156 ล้านบาท ในช่วงครึ่งแรกของปี 2541 เป็น
195 ล้านบาทในช่วงครึ่งแรกของปีนี้
ผลการดำเนินงาน ธสน.งวดครึ่งแรกปี 2542
หน่วย : ล้านบาท
___________________________________________________________
วงเงิน ณ สิ้นมิ.ย. ณ สิ้นธ.ค. ณ สิ้นมิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
วงเงินสินเชื่อเพื่อเตรียมการส่งออก 29,772.4 31,232.6 32,058.8
วงเงินสินเชื่อแพ็คกิ้งเครดิจแบบกู้ตรง 1,838.0 5,759.0 11,083.5
วงเงินสินเชื่อเพื่อขยายกำลังการผลิต 2,682.4 3,542.5 4,506.8
- วงเงินสินเชื่อเพื่อปรับเปลี่ยน
เครื่องจักร 506.8 674.7 966.5
วงเงินสินเชื่อพาณิชย์นาวี 3,675.8 3,889.8 3,735.6
วงเงินประกันการส่งออก 5,571.5 6,273.7 7,213.2
วงเงินสินเชื่อโครงการระหว่างประเทศ 9,176.0 11,281.0 10,682.6
วงเงินหนี้ปรับโครงสร้าง 107.6 485.4 928.7
___________________________________________________________
รวมวงเงิน 52,823.7 62,464.0 70,209.2
___________________________________________________________
ปริมาณธุรกิจ ม.ค.-มิ.ย. ก.ค.-ธ.ค. ม.ค.-มิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
ให้บริการผ่านธนาคารพาณิชย์
- มูลค่าแพ็คกิ้งเครดิต - บาท 103,717.8 76,158.0 55,145.4
- มูลค่าแพ็คกิ้งเครดิต - ดอลลาร์ 24,941.4 4,211.7 -
- มูลค่าสินเชื่อเสริมสภาพคล่องเพื่อ
การส่งออก (ADB) - 6,609.4 752.9
___________________________________________________________
รวมปริมาณธุรกิจผ่านธนาคาร
พาณิชย์ 128,659.2 86,979.1 55,898.3
___________________________________________________________
ให้บริการโดยตรง
- มูลค่าตั๋วส่งออกที่ผู้ส่งออกมาขาย 28,920.6 30,543.6 26,778.0
และฝากเรียกเก็บ
- มูลค่ารับแจ้งประกันการส่งออก 4,564.3 6,155.1 3,716.1
- มูลค่าแพ็คกิ้งเครดิตแบบกู้ตรง 942.9 5,102.2 6,112.7
___________________________________________________________
รวมปริมาณธุรกิจโดยตรง 34,427.8 41,800.9 36,606.8
___________________________________________________________
รวมปริมาณธุรกิจทั้งหมด 163,087.0 128,780.0 92,505.1
___________________________________________________________
อย่างไรก็ตามเนื่องจากธสน.ไม่สามารถเบิกถอนเงินกู้ส่วนที่เหลือ 800
ล้านดอลาร์สหรัฐฯได้ จึงจำเป็นต้องตัดจ่ายค่าธรรมเนียมเงินกู้ ADB จำนวนสูงถึง
434 ล้านบาท ทั้งหมดในงวดบัญชีนี้ แทนที่จะทยอยตัดจ่ายเป็น 51 งวด ในเวลา
51 เดือนข้างหน้า ทำให้ผลการดำเนินงานโดยรวมของธสน.ในงวดครึ่งแรกของปี
2542 นี้ มีผลขาดทุนเป็นจำนวน 148 ล้านบาท
กรรมการผู้จัดการธสน.ได้ให้ความเห็นต่อแนวโน้มธุรกิจที่เปลี่ยนไปนี้ว่า
หากในช่วงครึ่งหลังของปีนี้ ธนาคารพาณิชย์สามารถให้บริการสินเชื่อแก่ผู้ส่งออกได้อย
างเพียงพอและต่อเนื่องไปเช่นนี้ ธสน.จะปรับนโยบายธุรกิจไปเน้นการให้บริการสิน
เชื่อเสริมในจุดที่ธนาคารพาณิชย์ยังดูแลไม่ทั่วถึงหรือไม่เพียงพอ เช่น ผู้ส่งออกราย
ย่อยและรายใหม่ ฯลฯ ซึ่งเป็นนโยบายหลักที่ธสน.ใช้อยู่ก่อนวิกฤติเศรษฐกิจ
หน่วย : ล้านบาท
___________________________________________________________
สินทรัพย์ ณ สิ้นมิ.ย. ณ สิ้นธ.ค. ณ สิ้นมิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
- สินทรัพย์ที่เกิดจากการให้สินเชื่อผ่าน 38,780.3 8,737.8 4,444.0
ธนาคารพาณิชย์
- สินทรัพย์ที่เกิดจากการให้สินเชื่อ 20,749.2 24,410.2 25,819.7
โดยตรงแก่ผู้ส่งออกในประเทศ
- สินทรัพย์ที่เกิดจากการให้สินเชื่อแก่ 5,712.3 6,176.6 8,008.1
นักลงทุนไทยที่ไปทำธุรกิจในต่างประเทศ
___________________________________________________________
สินทรัพย์รวม 82,167.3 53,193.1 51,967.8
___________________________________________________________
กำไร ม.ค.-มิ.ย. ก.ค.-ธ.ค. ม.ค.-มิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
กำไรก่อนหักรายการพิเศษ 890.7 722.4 638.3
หัก - สำรองหนี้สงสัยจะสูญ 734.6 822.7 360.3
- ขาดทุนจากการลดยอดหนี้ตาม - - 83.2
การปรับโครงสร้างหนี้
___________________________________________________________
กำไรหลังสำรองหนี้สงสัยจะสูญ 156.1 (100.3) 194.8
และยอดหนี้ตามการปรับโครงสร้างหนี้
___________________________________________________________
หัก การรับรู้ค่าธรรมเนียมเงินกู้ ADB - - 342.9
ก่อนกำหนด*
___________________________________________________________
กำไร (ขาดทุน) หลังสำรอง 156.1 (100.3) (147.8)
___________________________________________________________
หมายเหตุ : สำหรับปี 2541 :- กำไรก่อนกันสำรอง 1,613.2 ล้านบาท
- สำรองหนี้สงสัยจะสูญ 1,557.4 ล้านบาท
- กำไรหลังสำรอง 55.8 ล้านบาท
* ธสน. เบิกถอนเงินกู้จาก ADB เพียง 200 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
จากวงเงิน 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และได้พ้นกำหนดระยะเวลาเบิกถอนเงินกู้
เมื่อเดือนมกราคม 2542 ธสน.จึงจำเป็นต้องตัดบัญชีค่าธรรมเนียมเงินกู้ ADB ใน
ส่วนของวงเงินที่เหลืออยู่ 800 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นจำนวน 342.9 ล้านบาท
ทั้งหมดในครั้งเดียวในงวดครึ่งแรกของปี 2542 นี้
--Exim News, ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย, ปีที่ 5 ฉบับ 8 ประจำเดือนสิงหาคม 2542--
WTO) ทำความตกลงที่จะปฏิบัติตามพันธกรณีของความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตร
(Agreement on Agriculture) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2538 เพื่อขจัดมาตรการ
กีดกันทางการค้าเกษตรที่หลายประเทศนำมาใช้อย่างแพร่หลาย และพยายาให้มีการ
เปิดเสรีการค้าสินค้าเกษตรมากที่สุด โดยประเทศสมาชิก WTO ได้ตกลงร่วมกันที่จะ
ให้มีการทบทวนการปฏิบัติตามพันธกรณีดังกล่าวนี้ในเวลาอีก 5 ปี ต่อมา คือในปี
2542
ภายใต้ความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตร ประเทศสมาชิก WTO ทุกประเทศ
ยกเว้นกลุ่มประเทศพัฒนน้อยที่สุด (Least Developed Countries) ต้องปฏิบัติ
ตามพันธกรณีที่สำคัญ 3 ประการดังนี้
1. การเปิดตลาด (Market Access) สมาชิก WTO ทุกประเทศมีข้อ
ผูกพันที่จะต้องเปิดตลาดสินค้าเกษตร โดยยกเลิกมาตรการจำกัดการนำเข้าที่อยู่ใน
รูปของมาตรการที่มิใช่ภาษีศุลกากร และให้เปลี่ยนมาใช้มาตรการด้านภาษีศุลกากร
แทน (Tariffication) ทั้งนี้ ประเทศสมาชิก WTO จะต้องปรับลดอัตราภาษี
ศุลกากรเดิมลงภายในระยะเวลาที่กำหนด (ดังตาราง)
นอกจากนี้ในกรณีที่ประเทศสมาชิก WTO ประเทศใดประเทศหนึ่งไม่มี
การนำเข้าสินค้าเกษตร จากประเทศสมาชิก WTO อื่น หรืออนุญาตให้นำเข้าสินค้า
เกษตรได้ไม่เกิน 5% ของปริมาณการบริโภคสินค้าเกษตรภายในประเทศ ให้
ประเทศสมาชิก WTO ดังกล่าวมีข้อผูกพันต้องกำหนดโควตาขั้นต่ำในการนนำเข้า
สินค้าเกษตรจากประเทศสมาชิก WTO อื่นในสัดส่วน 3% ของปริมาณสินค้าเกษตร
ภายในประเทศเฉลี่ยในช่วงปี 2529-2531 และให้เพิ่มเป็น 5% ภายในปี 2543
สำหรับประเทศพัฒนาแล้ว และภายในปี 2547 สำหรับประเทศกำลังพัฒนา
ส่วนกรณีที่ประเทศสมาชิก WTO มีการนำเข้าสินค้าเกษตรมากกว่า 5%
ของปริมาณการบริโภคสินค้าเกษตรภายในประเทศอยู่แล้ว ให้ใช้อัตรานำเข้าที่
มากกว่า 5% เป็นโควตาขั้นต่ำที่ประเทศสมาชิก WTO นั้นต้องนำเข้าสินค้าเกษตร
จากประเทศสมาชิก WTO อื่น
ทั้งนี้ประเทศผู้นำเข้าต้องเรียกเก็บภาษีศุลกากร ในอัตราที่ต่ำสำหรับ
สินค้าเกษตรที่นำเข้าตามโควตาขั้นต่ำที่กำหนด แต่หากมีการนำเข้ามากเกินกว่า
โควตาขั้นต่ำที่กำหนด ประเทศผู้นำเข้าสามารถเรียกเก็บภาษีในอัตราที่สูงขึ้นได้
สำหรับส่วนที่นำเข้าเกินกว่าโควตาขั้นต่ำ (Tariff Quota) ทั้งนี้เพื่อปกป้อง
เกษตรกรในประเทศเป็นสำคัญ นอกจากนี้ในระหว่างการเปิดตลาดให้มีการนำเข้า
สินค้าเกษตรจากประเทศสมาชิก WTO อื่นนั้น ประเทศสมาชิก WTO ซึ่งเป็นผู้นำเข้า
สามารถใช้มาตรการปกป้องพิเศษ (Special Safeguards)ได้เป็นการชั่วคราว
ในกรณีที่สินค้าเกษตรชนิดเดียวกันกับที่นำเข้ามีราคาจำหน่ายในประเทศลดต่ำลงเร็ว
เกินไป หรือมีปริมาณการนำเข้าเพิ่มสูงขึ้นมากจนส่งผลกระทบต่อเกษตรกรผู้ผลิตใน
ประเทศผู้นำเข้า ในปัจจุบันมีประเทศที่ขอใช้มาตรการปกป้องพิเศษ 4 ประเทศ คือ
ญี่ปุ่น เกาหลี ฟิลิปปินส์ เพื่อปกป้องสินค้าข้าว และอิสราเอล เพื่อปกป้องสินค้า เนื้อ
นมผงและเนยแข็งบางประเภท
2. ลดการอุดหนุนภายในประเทศ (Domestic Support) รัฐบาล
ของประเทศสมาชิก WTO ทุกประเทศมีข้อผูกพันที่จะต้องลดการอุดหนุนการผลิตสินค้า
เกษตรในประเทศของตนลงภายในระยะเวลาที่กำหนด (ดังตาราง) ทั้งนี้เพื่อมิให้
การอุดหนุนของรัฐบาลก่อให้เกิดการบิดเบือนทางการค้า ยกเว้นการอุดหนุนบาง
ประเภทที่รัฐบาลยังคงสามารถกระทำได้ เช่น การให้เงินอุดหนุนเพื่อสร้างความ
มั่นคงด้านอาหาร การวิจัย การควบคุมโรค การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมการอุดหนุน
รายได้แก่เกษตรกรในประเทศไทย โดยไม่กระทบต่อการผลิต และการให้ความ
ช่วยเหลือด้านการจัดระบบการผลิต เป็นต้น
3. ลดการอุดหนุนการส่งออก (Export Subsidies) รัฐบาลของ
ประเทศสมาชิก WTO ทุกประเทศมีข้อผูกพันที่จะต้องลดการอุดหนุนการส่งออกสินค้า
เกษตรที่ให้แก่ผู้ส่งออกในประเทศของตนลงภายในระยะเวลาที่กำหนด (ดังตาราง)
พันธกรณีของความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตร
___________________________________________________________
พันธกรณี ประเทศพัฒนาแล้ว ประเทศกำลังพัฒนา
ภายในเวลา 6 ปี ภายในเวลา 10 ปี
(ปี 2538-2543) (ปี 2538-2547)
___________________________________________________________
ด้านภาษี (Tariffs)
- ลดภาษีสินค้าเกษตรทั้งหมดโดยเฉลี่ย -36% -24%
- อัตราขั้นต่ำของการลดภาษีสินค้าเกษตร -15% -10%
แต่ละรายการ
___________________________________________________________
การอุดหนุนภายใน (Domestic Support)
- ลดมูลค่าการอุดหนุน (AMS*) -20% -13%
___________________________________________________________
การอุดหนุนการส่งออก** (Export Subsidies)
- ลดเงินงบประมาณในการอุดหนุน -36% -24%
- ลดปริมาณการส่งออกสินค้าเกษตร -21% -14%
ที่ได้รับการอุดหนุน
___________________________________________________________
หมายเหตุ : * AMS ย่อมาจาก Aggrengate Measurement Support คือผล
รวมของการอุดหนุนการผลิตสินค้าเกษตรภายในประเทศซึ่งคำนวณ
โดยใช้ข้อมูลการอุดหนุนในปีฐาน (การอุดหนุนเฉลี่ยในช่วงปี 2529-
2531) เป็นเกณฑ์ในการกำหนดมูลค่าการอุดหนุนที่ต้องลดลง การ
คำนวณค่า AMS แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
- การประกันราคา วัดการอุดหนุนได้โดยคำนวณผลต่างระหว่างราคา
ประกันกับราคาอ้างอิงภายนอก เช่น ราคาตลาดโลก
- การจ่ายเงินงบประมาณอุดหนุนให้กับเกษตรกรในกรณีที่ราคาตลาด
ต่ำกว่าราคาที่รัฐกำหนด วัดการอุดหนุนได้ตามจำนวนเงินงบประมาณ
ที่รัฐบาลจ่ายไป
- การแทรกแซงหรือควบคุมราคา วัดการอุดหนุนได้โดยคำนวณผลต่าง
ระหว่างราคาแทรกแซงหรือราคาควบคุมกับราคาสินค้าในตลาดเสรี
**คำนวณโดยใช้ค่าเฉลี่ยของปี 2529-2533 เป็นปีฐาน
___________________________________________________________
ที่มา : World Trade Organization, "Trading into the Future"
Geneva 1998.
___________________________________________________________
ปัญหาและอุปสรรคของการเปิดเสรีการค้าสินค้าเกษตร
แม้ว่าความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตรของ WTO จะต้องมีผลในทางปฏิบัติ
มาตั้งแต่ปี 2538 แต่การเปิดเสรีการค้าสินค้าเกษตรยังคงมีปัญหาและอุปสรรคอยู่
หลายประการในปัจจุบัน ได้แก่
1. ปัญหาด้านการเปิดตลาด โครงสร้างภาษีศุลกากรของประเทศพัฒนา
แล้วยังคงมีความซับซ้อนสูง ตลอดจนมีการใช้ระบบ Tariff Quota อย่างแพร่หลาย
อีกทั้งอัตราภาษีนำเข้าสินค้าเกษตรบางประเภทยังคงอยู่ในระดับสูงในหลายประเทศ
สำหรับในบางประเทศ แม้ว่าจะได้เปลี่ยนมาตรการด้านภาษีศุลกากร
(Tariffication) ตามที่ WTO กำหนดแล้วก็ตาม แต่มีการกำหนดภาษีไว้ในอัตรา
ที่สูงมาก ปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้การเปิดตลาดสินค้าเกษตรทำได้ไม่สมบูรณ์นัก
2. ปัญหาด้านการอุดหนุนภายในประเทศ แม้ว่าประเทศสมาชิก WO มี
พันธกรณีในการลดการอุดหนุนภายในประเทศตามกรอบระยะเวลาที่กำหนด แต่การ
อุดหนุนยังคงอยู่ในระดับที่ค่อนข้างสูงในปัจจุบัน โดยเฉพาะประเทศพัฒนาแล้วมีการ
อุดหนุนการผลิตสินค้าเกษตรภายในประเทศเฉลี่ยสูงถึง 146 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
ต่อปีแม้ว่า 90% ของการอุดหนุนดังกล่าวเป็นการอุดหนุนที่ได้รับการยกเว้นให้สามารถ
กระทำได้ เช่น การจ่ายเงินให้กับเกษตรกรผู้ผลิตโดยตรง เพื่อรักษาระดับรายได้
ของเกษตรกรภายในประเทศ การให้ความช่วยเหลือด้านการจัดระบบการผลิตและ
การให้เงินอุดหนุนภายใต้โครงการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เป็นต้น
3. ปัญหาด้านการอุดหนุนการส่งออก การอุดหนุนการส่งออกสินค้าเกษตร
ของประเทศสมาชิก WTO ทั้งประเทศพัฒนาแล้วและประเทศกำลังพัฒนายังคงอยู่ใน
ระดับสูงในปัจจุบัน โดยมีการอุดหนุนการส่งออกสินค้าเกษตรรวม 428 รายการ
ใน 25 ประเทศ ทั้งนี้สิค้าเกษตรที่มีการอุดหนุนการส่งออกในระดับสูง ได้แก่
ผลิตภัณฑ์จากนม ผัก และผลไม้ เป็นต้น
นอกจากปัญหาดังกล่าวข้างต้นแล้ว ภาวะราคาสินค้าโภคภัณฑ์ไปตลาด
โลกที่อ่อนตัวลงก็เป็นอักปัจจัยหนึ่งที่ทำให้กระแสกัดกันทางการค้าสินค้าเกษตรมีแนว
โน้มขยายตัวเพิ่มขึ้น ประกอบกับความก้าวหน้าทางวิทยาการสมัยใหม่ โดยเฉพาะ
เทคโนโลยีชีวภาพและการดัดแปลงพันธุกรรมได้ถูกนำมาเป็นข้ออ้างในการกีดกัน
ทางการนำเข้าสินค้าเกษตรในปัจจุบันด้วย ดังนั้น ในการทบทวนผลการปฏิบัติตามพัน
ธกรณีของความตกลงว่าด้วยสินค้าเกษตรของ WTO จึงจำเป็นต้องปรับปรุงและเพิ่ม
เติมกฎระเบบียบการค้าอีกหลายเรื่องให้ทันกับภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปไม่มี
ความต้องการใช้เงินดังกล่าวจากระบบธนาคารพาณิชย์
ทางด้านความสามารถในการทำกำไรนั้น กำไรก่อนกันสำรองและการตี
ค่าสินทรัพย์ ธสน.ลดลงจาก 891 ล้านบาท ในช่วงครึ่งแรกของปี 2541 เป็น 638
ล้านบาท ในช่วงครึ่งแรกของปีนี้แต่เนื่องจากธสน.กันสำรองหนี้สงสัยจะสูญเป็นจำ
นวนที่น้อยลงเมื่อเปรียบเทียบกับช่วงเดียวกันของปี 2541 จาก 735 ล้านบาท เป็น
360 ล้านบาท เมื่อรวมกับการขาดทุนจากการลดยอดหนี้ตามการปรับโครงสร้างหนี้จำ
นวน 83 ล้านบาทแล้ว ทำให้กำไรหลังสำรองหนี้สงสัยจะสูญ และลดยอดหนี้ตาม
การปรับโครงสร้างหนี้เพิ่มขึ้นจาก 156 ล้านบาท ในช่วงครึ่งแรกของปี 2541 เป็น
195 ล้านบาทในช่วงครึ่งแรกของปีนี้
ผลการดำเนินงาน ธสน.งวดครึ่งแรกปี 2542
หน่วย : ล้านบาท
___________________________________________________________
วงเงิน ณ สิ้นมิ.ย. ณ สิ้นธ.ค. ณ สิ้นมิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
วงเงินสินเชื่อเพื่อเตรียมการส่งออก 29,772.4 31,232.6 32,058.8
วงเงินสินเชื่อแพ็คกิ้งเครดิจแบบกู้ตรง 1,838.0 5,759.0 11,083.5
วงเงินสินเชื่อเพื่อขยายกำลังการผลิต 2,682.4 3,542.5 4,506.8
- วงเงินสินเชื่อเพื่อปรับเปลี่ยน
เครื่องจักร 506.8 674.7 966.5
วงเงินสินเชื่อพาณิชย์นาวี 3,675.8 3,889.8 3,735.6
วงเงินประกันการส่งออก 5,571.5 6,273.7 7,213.2
วงเงินสินเชื่อโครงการระหว่างประเทศ 9,176.0 11,281.0 10,682.6
วงเงินหนี้ปรับโครงสร้าง 107.6 485.4 928.7
___________________________________________________________
รวมวงเงิน 52,823.7 62,464.0 70,209.2
___________________________________________________________
ปริมาณธุรกิจ ม.ค.-มิ.ย. ก.ค.-ธ.ค. ม.ค.-มิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
ให้บริการผ่านธนาคารพาณิชย์
- มูลค่าแพ็คกิ้งเครดิต - บาท 103,717.8 76,158.0 55,145.4
- มูลค่าแพ็คกิ้งเครดิต - ดอลลาร์ 24,941.4 4,211.7 -
- มูลค่าสินเชื่อเสริมสภาพคล่องเพื่อ
การส่งออก (ADB) - 6,609.4 752.9
___________________________________________________________
รวมปริมาณธุรกิจผ่านธนาคาร
พาณิชย์ 128,659.2 86,979.1 55,898.3
___________________________________________________________
ให้บริการโดยตรง
- มูลค่าตั๋วส่งออกที่ผู้ส่งออกมาขาย 28,920.6 30,543.6 26,778.0
และฝากเรียกเก็บ
- มูลค่ารับแจ้งประกันการส่งออก 4,564.3 6,155.1 3,716.1
- มูลค่าแพ็คกิ้งเครดิตแบบกู้ตรง 942.9 5,102.2 6,112.7
___________________________________________________________
รวมปริมาณธุรกิจโดยตรง 34,427.8 41,800.9 36,606.8
___________________________________________________________
รวมปริมาณธุรกิจทั้งหมด 163,087.0 128,780.0 92,505.1
___________________________________________________________
อย่างไรก็ตามเนื่องจากธสน.ไม่สามารถเบิกถอนเงินกู้ส่วนที่เหลือ 800
ล้านดอลาร์สหรัฐฯได้ จึงจำเป็นต้องตัดจ่ายค่าธรรมเนียมเงินกู้ ADB จำนวนสูงถึง
434 ล้านบาท ทั้งหมดในงวดบัญชีนี้ แทนที่จะทยอยตัดจ่ายเป็น 51 งวด ในเวลา
51 เดือนข้างหน้า ทำให้ผลการดำเนินงานโดยรวมของธสน.ในงวดครึ่งแรกของปี
2542 นี้ มีผลขาดทุนเป็นจำนวน 148 ล้านบาท
กรรมการผู้จัดการธสน.ได้ให้ความเห็นต่อแนวโน้มธุรกิจที่เปลี่ยนไปนี้ว่า
หากในช่วงครึ่งหลังของปีนี้ ธนาคารพาณิชย์สามารถให้บริการสินเชื่อแก่ผู้ส่งออกได้อย
างเพียงพอและต่อเนื่องไปเช่นนี้ ธสน.จะปรับนโยบายธุรกิจไปเน้นการให้บริการสิน
เชื่อเสริมในจุดที่ธนาคารพาณิชย์ยังดูแลไม่ทั่วถึงหรือไม่เพียงพอ เช่น ผู้ส่งออกราย
ย่อยและรายใหม่ ฯลฯ ซึ่งเป็นนโยบายหลักที่ธสน.ใช้อยู่ก่อนวิกฤติเศรษฐกิจ
หน่วย : ล้านบาท
___________________________________________________________
สินทรัพย์ ณ สิ้นมิ.ย. ณ สิ้นธ.ค. ณ สิ้นมิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
- สินทรัพย์ที่เกิดจากการให้สินเชื่อผ่าน 38,780.3 8,737.8 4,444.0
ธนาคารพาณิชย์
- สินทรัพย์ที่เกิดจากการให้สินเชื่อ 20,749.2 24,410.2 25,819.7
โดยตรงแก่ผู้ส่งออกในประเทศ
- สินทรัพย์ที่เกิดจากการให้สินเชื่อแก่ 5,712.3 6,176.6 8,008.1
นักลงทุนไทยที่ไปทำธุรกิจในต่างประเทศ
___________________________________________________________
สินทรัพย์รวม 82,167.3 53,193.1 51,967.8
___________________________________________________________
กำไร ม.ค.-มิ.ย. ก.ค.-ธ.ค. ม.ค.-มิ.ย.
2541 2541 2542
___________________________________________________________
กำไรก่อนหักรายการพิเศษ 890.7 722.4 638.3
หัก - สำรองหนี้สงสัยจะสูญ 734.6 822.7 360.3
- ขาดทุนจากการลดยอดหนี้ตาม - - 83.2
การปรับโครงสร้างหนี้
___________________________________________________________
กำไรหลังสำรองหนี้สงสัยจะสูญ 156.1 (100.3) 194.8
และยอดหนี้ตามการปรับโครงสร้างหนี้
___________________________________________________________
หัก การรับรู้ค่าธรรมเนียมเงินกู้ ADB - - 342.9
ก่อนกำหนด*
___________________________________________________________
กำไร (ขาดทุน) หลังสำรอง 156.1 (100.3) (147.8)
___________________________________________________________
หมายเหตุ : สำหรับปี 2541 :- กำไรก่อนกันสำรอง 1,613.2 ล้านบาท
- สำรองหนี้สงสัยจะสูญ 1,557.4 ล้านบาท
- กำไรหลังสำรอง 55.8 ล้านบาท
* ธสน. เบิกถอนเงินกู้จาก ADB เพียง 200 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ
จากวงเงิน 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ และได้พ้นกำหนดระยะเวลาเบิกถอนเงินกู้
เมื่อเดือนมกราคม 2542 ธสน.จึงจำเป็นต้องตัดบัญชีค่าธรรมเนียมเงินกู้ ADB ใน
ส่วนของวงเงินที่เหลืออยู่ 800 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นจำนวน 342.9 ล้านบาท
ทั้งหมดในครั้งเดียวในงวดครึ่งแรกของปี 2542 นี้
--Exim News, ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย, ปีที่ 5 ฉบับ 8 ประจำเดือนสิงหาคม 2542--