5.3 ภาคอุตสาหกรรม
ภาคอุตสาหกรรมใช้พลังงานมากเป็นอันดับสอง รองจากภาคคมนาคมขนส่ง โดยในปี 2541 มีการใช้พลังงานทั้งสิ้น 315 พันบาร์เรล
น้ำมันดิบ/วัน โดยแยกเป็นการใช้พลังงานหมุนเวียน (Renewable energy) จำนวน 84.6 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 26.9) ซึ่ง
ส่วนใหญ่ จะเป็นฟืนและถ่านที่ใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร เป็นเชื้อเพลิง จำนวน 78.4 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 24.9) ซึ่งส่วนใหญ่
จะเป็นน้ำมันเตา เป็นถ่านหิน/ลิกไนต์ จำนวน 59.4 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 18.9) เป็นไฟฟ้า จำนวน 55.5 พันบาร์เรล
น้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 17.6) และเป็นก๊าซธรรมชาติ จำนวน 37.0 พันบาร์เรล น้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 11.7)
แนวโน้มความต้องการพลังงานในภาคอุตสาหกรรม จะไม่สูงขึ้นมากเหมือนในอดีต ซึ่งสูงขึ้นถึงร้อยละ 10 โดยคาดว่าความต้อง
การจะลดลงร้อยละ 1.2 ในช่วงแผนฯ 8 และจะเพิ่มโดยเฉลี่ย ร้อยละ 5.5 และ 5.1ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ พลังงานหมุนเวียน
(ได้แก่ ฟืน, ถ่าน, แกลบ และชานอ้อย) เป็นเชื้อเพลิงหลัก ในภาคอุตสาหกรรม แนวโน้มจะลดบทบาทลงเรื่อยๆ โดยจะมีพลังงานเชิงพาณิชย์
ซึ่งได้แก่ ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน ไฟฟ้า และน้ำมันเตา จะมีบทบาทมากขึ้น ดังนี้
(1) ก๊าซธรรมชาติ ความต้องการก๊าซธรรมชาติจะมากขึ้นตั้งแต่ปี 2541 เป็นต้นไป เมื่อโครงการระบบท่อก๊าซวงแหวนรอบ
กรุงเทพมหานคร (Bangkok Gas Pipeline) ก่อสร้างแล้วเสร็จในช่วงปลายปี 2540 โดยความต้องการจะเพิ่มอย่างรวดเร็วในช่วง
แผนฯ 8 และ 9 โดยเพิ่มขึ้นเฉลี่ย ร้อยละ 13.3 และ 8.8 หลังจากนั้นความต้องการจะเพิ่มขึ้นในอัตราที่ชะลอตัวลง ทั้งนี้ เนื่องจากก๊าซ
ธรรมชาติมีข้อจำกัดเกี่ยวกับระบบท่อ และ อุตสาหกรรมที่จะใช้ได้จะมีเฉพาะในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล และโรงงานเองก็มีข้อจำกัดที่ไม่
สามารถตั้งเพิ่มขึ้นได้ในเขตที่ไม่มีท่อผ่าน
(2) ถ่านหิน ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมาความต้องการถ่านหินในภาคอุตสาหกรรมสูงขึ้นโดยเฉลี่ย ร้อยละ 23.9 โดยส่วนใหญ่มากกว่า
ร้อยละ 65 ใช้เป็นเชื้อเพลิงในการผลิตปูนซีเมนต์ ความต้องการถ่านหินลดลงมากในปี 2540-2541 ตามการชะลอตัวลงของภาคอุตสาหกรรม
ปูนซีเมนต์ อย่างไรก็ตาม ความต้องการถ่านหินจะเริ่มเพิ่มขึ้นตั้งแต่ปี 2544 เป็นต้นไป แต่อัตราการขยายตัวคงจะไม่สูงเหมือนในอดีต
โดยคาดว่าจะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 4.5 และ 5.5 ในช่วงปีแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ แหล่งลิกไนต์ในประเทศ สำหรับใช้ในภาค
อุตสาหกรรม มีไม่เพียงพอกับความต้องการ จึงต้องนำเข้าจากต่างประเทศ คาดว่าจะต้องมีการนำเข้าถ่านหิน มาใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม
จำนวน 19.8 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน ในปี 2549 และจะเพิ่มเป็น 67.7 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน ในปี 2554
(3) น้ำมันเตา ความต้องการน้ำมันเตา จะชะลอตัวลงมากในช่วงปี 2540-2542 และจะเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในช่วงปี 2549-2550
ส่วนหนึ่งมาจากการชะลอตัวลงของภาคอุตสาหกรรม และอีกส่วนหนึ่งมาจากการทดแทนโดยก๊าซธรรมชาติ หลังจากนั้นคาดว่าความต้องการ
น้ำมันเตา จะสูงขึ้นในระดับร้อยละ 7-8
(4) ไฟฟ้า ความต้องการไฟฟ้าของผู้ใช้ประเภทอุตสาหกรรม จะเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยในช่วงปี 2541-2543 หลังจากนั้นความ
ต้องการไฟฟ้า จะเพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 6.0
ความต้องการพลังงานในภาคอุตสาหกรรม
หน่วย : พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
พลังงาน 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
2540-44 2545-49 2550-54
น้ำมันเชื้อเพลิง 92.9 78.4 81 101.1 135.4 -4.1 4.5 6
- เตา 68.5 54.4 54.8 66.6 90.3 -5.2 4 6.3
- ดีเซล 16.4 15.8 17.3 22.8 29.9 -0.9 5.7 5.6
- อื่นๆ 8 8.2 8.9 11.7 15.2 -7.4 5.6 5.4
ก๊าซธรรมชาติ 29.7 37 51.7 78.7 94.5 13.3 8.8 3.7
ไฟฟ้า 60.7 55.5 60.8 82.1 109.5 0.3 6.2 5.9
ถ่านหิน/ลิกไนต์ 82.9 59.4 61.9 77.2 101 -7.2 4.5 5.5
พลังงานหมุนเวียน 93.3 84.6 89.1 111.6 137.7 0.1 4.6 4.3
รวม 359.6 315 344.6 450.7 578.1 -1.2 5.5 5.1
5.4 ภาคคมนาคมขนส่ง
(1) ยานพาหนะและปริมาณการเดินทาง
พลังงานเกือบทั้งหมดที่ใช้ในภาคคมนาคมขนส่ง เป็นน้ำมันเชื้อเพลิง (ยกเว้นมีการใช้ก๊าซธรรมชาติ จำนวนเล็กน้อยในรถโดยสาร
ขสมก.) โดยความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง ส่วนใหญ่มาจากการขนส่งทางบก ซึ่งประกอบด้วย การขนส่งโดยรถยนต์ส่วน
บุคคล ปิคอัพ รถจักรยานยนต์ รถโดยสาร และรถบรรทุก รองลงมาได้แก่ การขนส่งทางน้ำ รถไฟ และอากาศ ตามลำดับ
ในช่วงแผนฯ 8 คาดว่าจำนวนยานพาหนะ และปริมาณการเดินทางของยานพาหนะ จะชะลอตัวลงค่อนข้างมาก แต่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 โดยเฉพาะรถยนต์ส่วนบุคคลและรถปิคอัพ เมื่อมีการขยายตัวของเศรษฐกิจ และประชาชนกลับมามีรายได้เพิ่มมากขึ้น
ส่วนการขนส่งทางรถไฟและทางน้ำ คาดว่าจะเพิ่มขึ้นในอัตราที่ต่ำเมื่อเทียบกับการขนส่งทางบก
ปริมาณการเดินทาง/ขนส่งของยานพาหนะ
หน่วย : ล้านคัน-กิโลเมตร
ประเภทการขนส่ง 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
2540-44 2545-49 2550-54
การขนส่งทางบก
- รถยนต์ 19,974 19,369 21,520 30,641 44,165 1.9 7.3 7.6
- ปิคอัพ 33,496 30,476 34,188 48,170 68,524 0.5 7.1 7.3
- รถจักรยานยนต์ 49,985 49,364 54,606 69,632 87,235 2.2 5 4.6
- แท็กซี่ 10,898 9,993 10,408 12,689 15,863 -1.1 4 4.6
- รถโดยสาร 6,594 5,412 5,866 7,628 9,962 -2.9 5.4 5.5
- รถบรรทุก 29,670 24,792 26,170 32,966 41,710 -3.1 4.7 4.8
การขนส่งทางรถไฟ (1,000 ตัน-กม.) 4,987 4,900 5,137 5,517 5,797 0.7 1.4 1
การขนส่งทางน้ำ (1,000 ตัน) 2,641 2,534 2,664 3,125 3,703 0.2 3.2 3.4
การขนส่งทางอากาศ (1,000 ตัน) 4,173 4,131 4,726 6,033 7,370 3.2 5 4.1
(2) ภาพรวมความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิง
ภาคคมนาคมขนส่งเป็นภาคที่มีการใช้พลังงานมากที่สุด ในปี 2541 การใช้น้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง มีจำนวนทั้งสิ้น
388.9 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน โดยมีเชื้อเพลิงหลักที่สำคัญ ได้แก่ น้ำมันดีเซล จำนวน 215.3 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 55.4 )
เบนซิน จำนวน 104.8 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน(ร้อยละ 26.9) และน้ำมันเครื่องบิน จำนวน 54.3 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
(ร้อยละ 14.0)
ผลกระทบของวิกฤตเศรษฐกิจทำให้จำนวนพาหนะ และปริมาณการเดินทางชะลอตัวลงอย่างมากในปี 2541 และต่อเนื่องไปจน
ถึงปี 2542 หลังจากนั้น คาดว่าจำนวนยานพาหนะและปริมาณการเดินทาง จะเพิ่มขึ้น โดยการขนส่งทางรถยนต์และปิคอัพ จะเพิ่มขึ้นสูงกว่า
การขนส่งหมวดอื่นๆ โดยคาดว่าปริมาณการเดินทาง จะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 7.2 และ 7.4 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ
ความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง ชะลอตัวลงมากในช่วงปี 2541 และ 2542 คาดว่าแนวโน้มความต้องการ
น้ำมันเชื้อเพลิง จะอยู่ในระดับเฉลี่ยร้อยละ 5.4 และ 5.8 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10
(3) ความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงแยกตามชนิดน้ำมัน
น้ำมันเบนซินพิเศษ จะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 7.2 ในช่วงปี 2544-2549 และจะชะลอตัวลงเล็กน้อยในช่วงปี 2550-2554 โดยจะเพิ่ม
ขึ้นร้อยละ 6.9 ความต้องการน้ำมันเบนซินธรรมดา จะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 3.0 และ 4.1 ในช่วงระยะเวลาเดียวกัน
น้ำมันดีเซล จะเพิ่มขึ้นในอัตราที่น้อยกว่าน้ำมันเบนซินพิเศษ โดยจะเพิ่มขึ้นตามจำนวนรถปิคอัพ รถโดยสาร และรถบรรทุก
ซึ่งใช้น้ำมันดีเซลเป็นหลัก คาดว่าจะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 5.3 และ 5.0 ตามลำดับ
LPG ในการขนส่งส่วนใหญ่จะมีเฉพาะรถแท๊กซี่ และรถสามล้อเครื่อง ในเขตกรุงเทพมหานครเท่านั้น และจะลดลงตามลำดับ
เพราะรถแท๊กซี่รุ่นใหม่ๆ ที่ใช้เครื่องหัวฉีดจะไม่นิยมใช้ LPG
น้ำมันเตา ในการขนส่งซึ่งใช้กับเรือ คาดว่าความต้องการจะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 4.2 และ 4.7 ตามลำดับ
น้ำมันเครื่องบิน ซึ่งชะลอตัวลงในปี 2541 คาดว่าความต้องการจะเริ่มฟื้นตัวตั้งแต่ปี 2542 เป็นต้นไป โดยความต้องการจะ
เพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 5.0 และ 4.2 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ
ความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง
หน่วย : พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
ชนิดน้ำมัน 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
2540-44 2545-49 2550-54
เบนซิน
- พิเศษ 79.8 73.2 86.9 122.9 171.9 4.3 7.2 6.9
- ธรรมดา 28.4 31.6 33.7 39.1 47.8 2.9 3 4.1
ดีเซล 245.7 215.3 233.7 301.8 392.3 0.1 5.3 5.4
เครื่องบิน 58.1 54.3 62.1 79.2 97.3 2.2 5 4.2
เตา 14.2 12.1 12.7 15.7 19.7 -0.2 4.2 4.7
LPG 2.7 2.2 1.7 1.2 1.2 -12.2 -6.6 -0.5
ก๊าซธรรมชาติ 0.1 0.1 0.2 0.4 0.4 27.7 11.3 0
รวม 428.9 388.9 431 560.3 730.6 1.3 5.4 5.5
5.5 ที่อยู่อาศัยและการพาณิชย์
ในปี 2541 ภาคที่อยู่อาศัยและการพาณิชย์ใช้พลังงานทั้งสิ้น 237.5 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน คิดเป็นร้อยละ 24.5 ของการใช้พลังงานทั้งหมด พลังงานหมุนเวียน (ฟืนและถ่านไม้) เป็นเชื้อเพลิงหลักของครัวเรือน (ร้อยละ 60.5 ของการใช้ทั้งหมด) รองลงมา ได้แก่ ไฟฟ้า ร้อยละ 26.8 และก๊าซหุงต้ม (LPG) ร้อยละ 11.3 วิกฤติเศรษฐกิจส่งผลกระทบต่อการใช้พลังงานของสาขานี้ไม่มากนัก โดยในช่วงปี 2541 การใช้ลดลงร้อยละ 4.3 และ ในปี 2542 คาดว่าการใช้จะเพิ่มขึ้นร้อยละ 0.3 หลังจากนั้น คาดว่าความต้องการจะเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.8 และ 3.0 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ
ความต้องการพลังงานหมุนเวียนคงจะเพิ่มขึ้นในระดับที่น้อย คือ ร้อยละ 0.9 ตลอดช่วงแผนฯ 9 และ 10 ทั้งนี้ เนื่องจากฟืนและถ่านหาได้ยาก มีความไม่สะดวกในการใช้และราคาแพงกว่าก๊าซ LPG ในขณะเดียวกันจะมีการใช้ไฟฟ้าและก๊าซ LPG ในครัวเรือนมากขึ้น โดยความต้องการใช้ไฟฟ้า ฟืน และถ่านหินจะเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยร้อยละ 5.2-5.4 ต่อปี ในช่วงแผนฯ 9 และ 10
ความต้องการพลังงานในภาคที่อยู่อาศัยและการพาณิชย์
หน่วย : พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
พลังงาน 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
น้ำมันเชื้อเพลิง 30.3 30.2 32.7 41.8 53.1 1.6 5 4.9
- LPG 29.2 26.9 29.4 37.9 48.5 1 5.2 5.1
- เตา 0.4 2.7 2.8 3.4 4 12.5 3.5 3.7
- อื่นๆ 0.7 0.6 0.5 0.5 0.6 -6.5 0 3.7
ไฟฟ้า 69.7 63.7 69.9 91.8 119.2 0.2 5.6 5.4
พลังงานหมุนเวียน 148.1 143.7 145.4 151.7 158.5 -1.6 0.9 0.9
รวม 248.1 237.5 248.1 285.3 330.8 -0.7 2.8 3
6. ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ จากการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์
การใช้พลังงานที่มาจากฟอสซิลโดยส่วนใหญ่มักจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการใช้เชื้อเพลิงต่างๆ ในการผลิตไฟฟ้า
และในอุตสาหกรรม เช่น ลิกไนต์ น้ำมันเตา และน้ำมันดีเซลในช่วงแผนพัฒนาฉบับต่างๆ ที่ผ่านมา รัฐบาลได้มีการกำหนดเป้าหมาย
ในการลดปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ พร้อมทั้งกำหนดนโยบายและการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง เช่นการปรับปรุงคุณภาพน้ำมันเตา
และน้ำมันดีเซล การติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะเครื่องที่ 4-11 และการกำหนดมาตรฐานการระบาย
ของโรงไฟฟ้าเก่าของ กฟผ. โดยมีรายละเอียดดังนี้
6.1 ปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตาและดีเซล
(1) ลดปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตาชนิดที่ 1-4 จากระดับ 2.5 - 3.2% โดยน้ำหนัก เหลือไม่เกิน 2.0|3.2% โดยน้ำหนัก
และน้ำมันเตาชนิดที่ 5 ไม่เกิน 0.5% โดยน้ำหนัก โดยให้มีผลบังคับใช้ตั้งแต่ 1 มกราคม 2541 เป็นต้นไป
(2) ปรับปรุงคุณภาพน้ำมันดีเซลต่อเนื่องจากแผนฯ 7 โดยกำหนดปริมาณกำมะถันไว้ไม่สูงกว่า 0.5% โดยน้ำหนัก ตั้งแต่
วันที่ 1 มกราคม 2536 ลดลงไม่เกิน 0.25% โดยน้ำหนัก เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2539 และไม่เกิน 0.05% โดยน้ำหนัก มีผลบังคับใช้
วันที่ 1 มกราคม 2542
(3) กรมควบคุมมลพิษ ได้กำหนดมาตรฐานการระบายก๊าซพิษต่างๆ เช่น ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ไนโตรเจนไดออกไซด์และ
ฝุ่นละอองจากโรงไฟฟ้าเก่าของ กฟผ. ซึ่งมีผลทำให้ กฟผ. ต้องใช้ก๊าซธรรมชาติเพิ่มขึ้น และเชื้อเพลิงที่มีคุณภาพดีขึ้น รวมทั้งปรับปรุง
โรงไฟฟ้า ให้สามารถควบคุมมลภาวะที่ปล่อยออกมา มาตรการดังกล่าวทำให้โรงไฟฟ้าพระนครเหนือ ต้องใช้น้ำมันเตาที่มีกำมะถันไม่
เกิน 1.4% โดยน้ำหนัก โรงไฟฟ้าพระนครใต้ใช้น้ำมันเตา (High Pour Point) มีกำมะถันไม่เกิน 0.5% และน้ำมันเตากำมะถัน
ไม่เกิน 2% โดยน้ำหนัก และ โรงไฟฟ้าบางปะกงใช้น้ำมันเตากำมะถันไม่เกิน 2% โดยน้ำหนัก และติดตั้งเครื่องกำจัดฝุ่นละออง
6.2 ปริมาณกำมะถันในลิกไนต์และถ่านหิน
(1) ลิกไนต์ที่ใช้ในโรงไฟฟ้าของ กฟผ. มีปริมาณกำมะถันโดยเฉลี่ย 3.3% โดยน้ำหนัก
(2) ลิกไนต์ที่ผลิตจากเหมืองเอกชนมีปริมาณกำมะถันเฉลี่ยอยู่ในช่วง 0.9-1.5% โดยน้ำหนัก
(3) ถ่านหินนำเข้ามาใช้กับโรงไฟฟ้าเอกชน และใช้ในภาคอุตสาหกรรม กำหนดให้มีปริมาณกำมะถัน 0.5% โดยน้ำหนัก
ทั้งนี้ปริมาณกำมะถันดังกล่าว จะสอดคล้องกับมาตรฐานการระบายมลพิษที่กำหนดไว้ ให้โรงไฟฟ้าเอกชนต้องปฏิบัติตาม
มาตรฐานการระบายสารพิษของโรงไฟฟ้า
โรงไฟฟ้า ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ออกไซด์ของไนโตรเจน ฝุ่นละออง
(ส่วนในล้านส่วน) (ส่วนในล้านส่วน) (มิลลิกรัม/ลูกบาศก์เมตร)
1. โรงไฟฟ้าของ IPP และ SPP (ที่ใช้ถ่านหิน)
- ขนาดโรงไฟฟ้า > 500 เมกะวัตต์ 320 350 120
- ขนาดโรงไฟฟ้า 300-500 เมกะวัตต์ 450 350 120
- ขนาดโรงไฟฟ้า < 300 เมกะวัตต์ 640 350 120
2. โรงไฟฟ้าแม่เมาะ
- หน่วย 1-3 : ไม่ติด เอฟ.จี.ดี. 3,800 500 250
- หน่วย 4-11 : ไม่ติด เอฟ.จี.ดี 320 500 250
- หน่วย 12-13 : ติด เอฟ.จี.ดี. 350 350 250
3. บางปะกง 800 250 350
4. พระนครใต้ 800 180 240
หมายเหตุ:มาตรฐานการระบายในข้อ 2-4 ยังไม่ประกาศใช้ อยู่ระหว่างการพิจารณาของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ
ปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตา ดีเซล และลิกไนต์
หน่วย : % โดยน้ำหนัก
ชนิดเชื้อเพลิง 2541 2542 2544 2549 2554
น้ำมันเตา
ชนิดที่ 1 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0)
ชนิดที่ 2 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0)
ชนิดที่ 3 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0)
ชนิดที่ 4 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0)
ชนิดที่ 5 2.5 (0.5) 2.5 (0.5) 2.5 (0.5) 2.5 (0.5) 2.5 (0.5)
ดีเซล 0.25 0.05 0.05 0.05 0.05
ลิกไนต์
- กฟผ. 3.3 3.3 3.3 3.3 3.3
- บ้านปู 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5
- ลานนา 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9
- อื่นๆ 1 1 1 1 1
ถ่านหินนำเข้า 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5
( ) เฉพาะในเขตกรุงเทพและสมุทรปราการ
6.3 การติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่โรงไฟฟ้าแม่เมาะ
สำหรับโรงไฟฟ้าแม่เมาะ ซึ่งมีกำลังการผลิตติดตั้ง 2,625 เมกะวัตต์ ใช้ลิกไนต์ที่ผลิตภายในประเทศเป็นเชื้อเพลิงนั้น กฟผ.
ได้ดำเนินการติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (Flue Gas Desulphurization : FGD) เครื่องที่ 4-11 ส่วนเครื่องที่ 12-13
ได้มีการออกแบบให้มีการติดตั้ง FGD ตั้งแต่เริ่มสร้างโรงไฟฟ้า ซึ่งได้มีการก่อสร้างแล้วเสร็จในปี 2538 สำหรับเครื่องที่ 1-3 มีกำลังการ
ผลิตเครื่องละ 75 เมกะวัตต์ รวมเป็น 225 เมกะวัตต์ ไม่มีการติดตั้ง FGD เพราะเป็นเครื่องที่เก่ามากแล้ว และมีกำลังการผลิตต่ำ โดย
มีผลการดำเนินงานดังนี้
โรงไฟฟ้าเครื่องที่ 8-11 ติดตั้งเรียบร้อยแล้วในปี 2541
โรงไฟฟ้าเคองที่ 4-7 คาดว่าจะติดตั้งแล้วเสร็จในปลายปี 2542
ในระหว่างที่การติดตั้ง FGD ของโรงไฟฟ้าเครื่องที่ 4-7 ยังไม่เรียบร้อย ได้มีการกำหนดมาตรการเสริม โดยให้มีการผลิตไฟฟ้า จากโรง
ไฟฟ้าเครื่องที่ 1-7 ได้ไม่เกิน 500 เมกะวัตต์ ทั้งนี้ โรงไฟฟ้า 1-7 มีกำลังการผลิต ติดตั้งรวมกัน 825 เมกะวัตต์ นอกจากนั้นยังกำหนด
ปริมาณ การระบายก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ที่ปากปล่องไม่เกิน 7 ตัน/ชั่วโมง ในช่วงเวลา 06.00 น. | 12.00 น. และไม่เกิน 15
ตัน/ชั่วโมง ในช่วงเวลา 12.00 น. | 06.00 น.
6.4 ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์
มาตรการในการลดปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตาและน้ำมันดีเซล การติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะ
และมาตรการเสริมต่างๆ ซึ่งได้ดำเนินการมาตั้งแต่แผนฯ 7 ได้มีผลทำให้ ภาพรวมปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ที่ปล่อยสู่บรรยากาศ
จากการใช้เชื้อเพลิงประเภทต่างๆ ลดลงเป็นลำดับ จากระดับ 1,062 พันตัน ในปี 2539 (สิ้นแผนฯ 7) เหลือ 760 พันตัน ในปี 2541
และเหลือ 331 พันตัน เมื่อสิ้นแผนฯ 8 ในปี 2544 ซึ่งต่ำกว่าที่แผนฯ 8 ได้วางเป้าหมายไว้ไม่เกิน 555 พันตัน
จากการประมาณการพบว่า ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ เมื่อสิ้นแผนฯ 9 จะอยู่ในระดับ 440 พันตัน และเพิ่มเป็น 642 พันตัน
เมื่อสิ้นแผนฯ 10 ในปี 2554 โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากการใช้เชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า
ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่ปล่อยสู่บรรยากาศ แยกตามสาขาการผลิต
หน่วย : พันตัน
ปี ไฟฟ้า อุตสาหกรรม+อื่นๆ ขนส่ง รวม
2540 823 219 59 1,101
2541 518 190 52 760
2544 135 185 11 332
2549 197 228 15 440
2554 341 281 20 642
หมายเหตุ : น้ำมันเตาที่ใช้ในอุตสาหกรรมมีปริมาณกำมะถันร้อยละ 2 โดยน้ำหนัก
ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่ปล่อยสู่บรรยากาศ แยกตามชนิดเชื้อเพลิง
หน่วย : พันตัน
ปี ถ่านหิน/ลิกไนต์ น้ำมันเตา น้ำมันดีเซล รวม
2540 696 329 75 1,101
2541 408 286 66 760
2544 141 176 15 332
2549 215 207 18 440
2554 342 276 23 642
หมายเหตุ : น้ำมันเตาที่ใช้ในอุตสาหกรรมมีปริมาณกำมะถันร้อยละ 2 โดยน้ำหนัก
--กองนโยบายและแผนพลังงาน/สำนักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ--
-ยก-
ภาคอุตสาหกรรมใช้พลังงานมากเป็นอันดับสอง รองจากภาคคมนาคมขนส่ง โดยในปี 2541 มีการใช้พลังงานทั้งสิ้น 315 พันบาร์เรล
น้ำมันดิบ/วัน โดยแยกเป็นการใช้พลังงานหมุนเวียน (Renewable energy) จำนวน 84.6 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 26.9) ซึ่ง
ส่วนใหญ่ จะเป็นฟืนและถ่านที่ใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร เป็นเชื้อเพลิง จำนวน 78.4 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 24.9) ซึ่งส่วนใหญ่
จะเป็นน้ำมันเตา เป็นถ่านหิน/ลิกไนต์ จำนวน 59.4 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 18.9) เป็นไฟฟ้า จำนวน 55.5 พันบาร์เรล
น้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 17.6) และเป็นก๊าซธรรมชาติ จำนวน 37.0 พันบาร์เรล น้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 11.7)
แนวโน้มความต้องการพลังงานในภาคอุตสาหกรรม จะไม่สูงขึ้นมากเหมือนในอดีต ซึ่งสูงขึ้นถึงร้อยละ 10 โดยคาดว่าความต้อง
การจะลดลงร้อยละ 1.2 ในช่วงแผนฯ 8 และจะเพิ่มโดยเฉลี่ย ร้อยละ 5.5 และ 5.1ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ พลังงานหมุนเวียน
(ได้แก่ ฟืน, ถ่าน, แกลบ และชานอ้อย) เป็นเชื้อเพลิงหลัก ในภาคอุตสาหกรรม แนวโน้มจะลดบทบาทลงเรื่อยๆ โดยจะมีพลังงานเชิงพาณิชย์
ซึ่งได้แก่ ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน ไฟฟ้า และน้ำมันเตา จะมีบทบาทมากขึ้น ดังนี้
(1) ก๊าซธรรมชาติ ความต้องการก๊าซธรรมชาติจะมากขึ้นตั้งแต่ปี 2541 เป็นต้นไป เมื่อโครงการระบบท่อก๊าซวงแหวนรอบ
กรุงเทพมหานคร (Bangkok Gas Pipeline) ก่อสร้างแล้วเสร็จในช่วงปลายปี 2540 โดยความต้องการจะเพิ่มอย่างรวดเร็วในช่วง
แผนฯ 8 และ 9 โดยเพิ่มขึ้นเฉลี่ย ร้อยละ 13.3 และ 8.8 หลังจากนั้นความต้องการจะเพิ่มขึ้นในอัตราที่ชะลอตัวลง ทั้งนี้ เนื่องจากก๊าซ
ธรรมชาติมีข้อจำกัดเกี่ยวกับระบบท่อ และ อุตสาหกรรมที่จะใช้ได้จะมีเฉพาะในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล และโรงงานเองก็มีข้อจำกัดที่ไม่
สามารถตั้งเพิ่มขึ้นได้ในเขตที่ไม่มีท่อผ่าน
(2) ถ่านหิน ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมาความต้องการถ่านหินในภาคอุตสาหกรรมสูงขึ้นโดยเฉลี่ย ร้อยละ 23.9 โดยส่วนใหญ่มากกว่า
ร้อยละ 65 ใช้เป็นเชื้อเพลิงในการผลิตปูนซีเมนต์ ความต้องการถ่านหินลดลงมากในปี 2540-2541 ตามการชะลอตัวลงของภาคอุตสาหกรรม
ปูนซีเมนต์ อย่างไรก็ตาม ความต้องการถ่านหินจะเริ่มเพิ่มขึ้นตั้งแต่ปี 2544 เป็นต้นไป แต่อัตราการขยายตัวคงจะไม่สูงเหมือนในอดีต
โดยคาดว่าจะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 4.5 และ 5.5 ในช่วงปีแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ แหล่งลิกไนต์ในประเทศ สำหรับใช้ในภาค
อุตสาหกรรม มีไม่เพียงพอกับความต้องการ จึงต้องนำเข้าจากต่างประเทศ คาดว่าจะต้องมีการนำเข้าถ่านหิน มาใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม
จำนวน 19.8 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน ในปี 2549 และจะเพิ่มเป็น 67.7 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน ในปี 2554
(3) น้ำมันเตา ความต้องการน้ำมันเตา จะชะลอตัวลงมากในช่วงปี 2540-2542 และจะเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในช่วงปี 2549-2550
ส่วนหนึ่งมาจากการชะลอตัวลงของภาคอุตสาหกรรม และอีกส่วนหนึ่งมาจากการทดแทนโดยก๊าซธรรมชาติ หลังจากนั้นคาดว่าความต้องการ
น้ำมันเตา จะสูงขึ้นในระดับร้อยละ 7-8
(4) ไฟฟ้า ความต้องการไฟฟ้าของผู้ใช้ประเภทอุตสาหกรรม จะเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยในช่วงปี 2541-2543 หลังจากนั้นความ
ต้องการไฟฟ้า จะเพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 6.0
ความต้องการพลังงานในภาคอุตสาหกรรม
หน่วย : พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
พลังงาน 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
2540-44 2545-49 2550-54
น้ำมันเชื้อเพลิง 92.9 78.4 81 101.1 135.4 -4.1 4.5 6
- เตา 68.5 54.4 54.8 66.6 90.3 -5.2 4 6.3
- ดีเซล 16.4 15.8 17.3 22.8 29.9 -0.9 5.7 5.6
- อื่นๆ 8 8.2 8.9 11.7 15.2 -7.4 5.6 5.4
ก๊าซธรรมชาติ 29.7 37 51.7 78.7 94.5 13.3 8.8 3.7
ไฟฟ้า 60.7 55.5 60.8 82.1 109.5 0.3 6.2 5.9
ถ่านหิน/ลิกไนต์ 82.9 59.4 61.9 77.2 101 -7.2 4.5 5.5
พลังงานหมุนเวียน 93.3 84.6 89.1 111.6 137.7 0.1 4.6 4.3
รวม 359.6 315 344.6 450.7 578.1 -1.2 5.5 5.1
5.4 ภาคคมนาคมขนส่ง
(1) ยานพาหนะและปริมาณการเดินทาง
พลังงานเกือบทั้งหมดที่ใช้ในภาคคมนาคมขนส่ง เป็นน้ำมันเชื้อเพลิง (ยกเว้นมีการใช้ก๊าซธรรมชาติ จำนวนเล็กน้อยในรถโดยสาร
ขสมก.) โดยความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง ส่วนใหญ่มาจากการขนส่งทางบก ซึ่งประกอบด้วย การขนส่งโดยรถยนต์ส่วน
บุคคล ปิคอัพ รถจักรยานยนต์ รถโดยสาร และรถบรรทุก รองลงมาได้แก่ การขนส่งทางน้ำ รถไฟ และอากาศ ตามลำดับ
ในช่วงแผนฯ 8 คาดว่าจำนวนยานพาหนะ และปริมาณการเดินทางของยานพาหนะ จะชะลอตัวลงค่อนข้างมาก แต่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 โดยเฉพาะรถยนต์ส่วนบุคคลและรถปิคอัพ เมื่อมีการขยายตัวของเศรษฐกิจ และประชาชนกลับมามีรายได้เพิ่มมากขึ้น
ส่วนการขนส่งทางรถไฟและทางน้ำ คาดว่าจะเพิ่มขึ้นในอัตราที่ต่ำเมื่อเทียบกับการขนส่งทางบก
ปริมาณการเดินทาง/ขนส่งของยานพาหนะ
หน่วย : ล้านคัน-กิโลเมตร
ประเภทการขนส่ง 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
2540-44 2545-49 2550-54
การขนส่งทางบก
- รถยนต์ 19,974 19,369 21,520 30,641 44,165 1.9 7.3 7.6
- ปิคอัพ 33,496 30,476 34,188 48,170 68,524 0.5 7.1 7.3
- รถจักรยานยนต์ 49,985 49,364 54,606 69,632 87,235 2.2 5 4.6
- แท็กซี่ 10,898 9,993 10,408 12,689 15,863 -1.1 4 4.6
- รถโดยสาร 6,594 5,412 5,866 7,628 9,962 -2.9 5.4 5.5
- รถบรรทุก 29,670 24,792 26,170 32,966 41,710 -3.1 4.7 4.8
การขนส่งทางรถไฟ (1,000 ตัน-กม.) 4,987 4,900 5,137 5,517 5,797 0.7 1.4 1
การขนส่งทางน้ำ (1,000 ตัน) 2,641 2,534 2,664 3,125 3,703 0.2 3.2 3.4
การขนส่งทางอากาศ (1,000 ตัน) 4,173 4,131 4,726 6,033 7,370 3.2 5 4.1
(2) ภาพรวมความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิง
ภาคคมนาคมขนส่งเป็นภาคที่มีการใช้พลังงานมากที่สุด ในปี 2541 การใช้น้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง มีจำนวนทั้งสิ้น
388.9 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน โดยมีเชื้อเพลิงหลักที่สำคัญ ได้แก่ น้ำมันดีเซล จำนวน 215.3 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน (ร้อยละ 55.4 )
เบนซิน จำนวน 104.8 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน(ร้อยละ 26.9) และน้ำมันเครื่องบิน จำนวน 54.3 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
(ร้อยละ 14.0)
ผลกระทบของวิกฤตเศรษฐกิจทำให้จำนวนพาหนะ และปริมาณการเดินทางชะลอตัวลงอย่างมากในปี 2541 และต่อเนื่องไปจน
ถึงปี 2542 หลังจากนั้น คาดว่าจำนวนยานพาหนะและปริมาณการเดินทาง จะเพิ่มขึ้น โดยการขนส่งทางรถยนต์และปิคอัพ จะเพิ่มขึ้นสูงกว่า
การขนส่งหมวดอื่นๆ โดยคาดว่าปริมาณการเดินทาง จะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 7.2 และ 7.4 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ
ความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง ชะลอตัวลงมากในช่วงปี 2541 และ 2542 คาดว่าแนวโน้มความต้องการ
น้ำมันเชื้อเพลิง จะอยู่ในระดับเฉลี่ยร้อยละ 5.4 และ 5.8 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10
(3) ความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงแยกตามชนิดน้ำมัน
น้ำมันเบนซินพิเศษ จะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 7.2 ในช่วงปี 2544-2549 และจะชะลอตัวลงเล็กน้อยในช่วงปี 2550-2554 โดยจะเพิ่ม
ขึ้นร้อยละ 6.9 ความต้องการน้ำมันเบนซินธรรมดา จะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 3.0 และ 4.1 ในช่วงระยะเวลาเดียวกัน
น้ำมันดีเซล จะเพิ่มขึ้นในอัตราที่น้อยกว่าน้ำมันเบนซินพิเศษ โดยจะเพิ่มขึ้นตามจำนวนรถปิคอัพ รถโดยสาร และรถบรรทุก
ซึ่งใช้น้ำมันดีเซลเป็นหลัก คาดว่าจะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 5.3 และ 5.0 ตามลำดับ
LPG ในการขนส่งส่วนใหญ่จะมีเฉพาะรถแท๊กซี่ และรถสามล้อเครื่อง ในเขตกรุงเทพมหานครเท่านั้น และจะลดลงตามลำดับ
เพราะรถแท๊กซี่รุ่นใหม่ๆ ที่ใช้เครื่องหัวฉีดจะไม่นิยมใช้ LPG
น้ำมันเตา ในการขนส่งซึ่งใช้กับเรือ คาดว่าความต้องการจะเพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 4.2 และ 4.7 ตามลำดับ
น้ำมันเครื่องบิน ซึ่งชะลอตัวลงในปี 2541 คาดว่าความต้องการจะเริ่มฟื้นตัวตั้งแต่ปี 2542 เป็นต้นไป โดยความต้องการจะ
เพิ่มขึ้นในระดับร้อยละ 5.0 และ 4.2 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ
ความต้องการน้ำมันเชื้อเพลิงในภาคคมนาคมขนส่ง
หน่วย : พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
ชนิดน้ำมัน 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
2540-44 2545-49 2550-54
เบนซิน
- พิเศษ 79.8 73.2 86.9 122.9 171.9 4.3 7.2 6.9
- ธรรมดา 28.4 31.6 33.7 39.1 47.8 2.9 3 4.1
ดีเซล 245.7 215.3 233.7 301.8 392.3 0.1 5.3 5.4
เครื่องบิน 58.1 54.3 62.1 79.2 97.3 2.2 5 4.2
เตา 14.2 12.1 12.7 15.7 19.7 -0.2 4.2 4.7
LPG 2.7 2.2 1.7 1.2 1.2 -12.2 -6.6 -0.5
ก๊าซธรรมชาติ 0.1 0.1 0.2 0.4 0.4 27.7 11.3 0
รวม 428.9 388.9 431 560.3 730.6 1.3 5.4 5.5
5.5 ที่อยู่อาศัยและการพาณิชย์
ในปี 2541 ภาคที่อยู่อาศัยและการพาณิชย์ใช้พลังงานทั้งสิ้น 237.5 พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน คิดเป็นร้อยละ 24.5 ของการใช้พลังงานทั้งหมด พลังงานหมุนเวียน (ฟืนและถ่านไม้) เป็นเชื้อเพลิงหลักของครัวเรือน (ร้อยละ 60.5 ของการใช้ทั้งหมด) รองลงมา ได้แก่ ไฟฟ้า ร้อยละ 26.8 และก๊าซหุงต้ม (LPG) ร้อยละ 11.3 วิกฤติเศรษฐกิจส่งผลกระทบต่อการใช้พลังงานของสาขานี้ไม่มากนัก โดยในช่วงปี 2541 การใช้ลดลงร้อยละ 4.3 และ ในปี 2542 คาดว่าการใช้จะเพิ่มขึ้นร้อยละ 0.3 หลังจากนั้น คาดว่าความต้องการจะเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.8 และ 3.0 ในช่วงแผนฯ 9 และ 10 ตามลำดับ
ความต้องการพลังงานหมุนเวียนคงจะเพิ่มขึ้นในระดับที่น้อย คือ ร้อยละ 0.9 ตลอดช่วงแผนฯ 9 และ 10 ทั้งนี้ เนื่องจากฟืนและถ่านหาได้ยาก มีความไม่สะดวกในการใช้และราคาแพงกว่าก๊าซ LPG ในขณะเดียวกันจะมีการใช้ไฟฟ้าและก๊าซ LPG ในครัวเรือนมากขึ้น โดยความต้องการใช้ไฟฟ้า ฟืน และถ่านหินจะเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยร้อยละ 5.2-5.4 ต่อปี ในช่วงแผนฯ 9 และ 10
ความต้องการพลังงานในภาคที่อยู่อาศัยและการพาณิชย์
หน่วย : พันบาร์เรลน้ำมันดิบ/วัน
พลังงาน 2540 2541 2544 2549 2554 อัตราเพิ่มเฉลี่ยต่อปี/(%)
น้ำมันเชื้อเพลิง 30.3 30.2 32.7 41.8 53.1 1.6 5 4.9
- LPG 29.2 26.9 29.4 37.9 48.5 1 5.2 5.1
- เตา 0.4 2.7 2.8 3.4 4 12.5 3.5 3.7
- อื่นๆ 0.7 0.6 0.5 0.5 0.6 -6.5 0 3.7
ไฟฟ้า 69.7 63.7 69.9 91.8 119.2 0.2 5.6 5.4
พลังงานหมุนเวียน 148.1 143.7 145.4 151.7 158.5 -1.6 0.9 0.9
รวม 248.1 237.5 248.1 285.3 330.8 -0.7 2.8 3
6. ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ จากการใช้พลังงานเชิงพาณิชย์
การใช้พลังงานที่มาจากฟอสซิลโดยส่วนใหญ่มักจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการใช้เชื้อเพลิงต่างๆ ในการผลิตไฟฟ้า
และในอุตสาหกรรม เช่น ลิกไนต์ น้ำมันเตา และน้ำมันดีเซลในช่วงแผนพัฒนาฉบับต่างๆ ที่ผ่านมา รัฐบาลได้มีการกำหนดเป้าหมาย
ในการลดปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ พร้อมทั้งกำหนดนโยบายและการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง เช่นการปรับปรุงคุณภาพน้ำมันเตา
และน้ำมันดีเซล การติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะเครื่องที่ 4-11 และการกำหนดมาตรฐานการระบาย
ของโรงไฟฟ้าเก่าของ กฟผ. โดยมีรายละเอียดดังนี้
6.1 ปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตาและดีเซล
(1) ลดปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตาชนิดที่ 1-4 จากระดับ 2.5 - 3.2% โดยน้ำหนัก เหลือไม่เกิน 2.0|3.2% โดยน้ำหนัก
และน้ำมันเตาชนิดที่ 5 ไม่เกิน 0.5% โดยน้ำหนัก โดยให้มีผลบังคับใช้ตั้งแต่ 1 มกราคม 2541 เป็นต้นไป
(2) ปรับปรุงคุณภาพน้ำมันดีเซลต่อเนื่องจากแผนฯ 7 โดยกำหนดปริมาณกำมะถันไว้ไม่สูงกว่า 0.5% โดยน้ำหนัก ตั้งแต่
วันที่ 1 มกราคม 2536 ลดลงไม่เกิน 0.25% โดยน้ำหนัก เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2539 และไม่เกิน 0.05% โดยน้ำหนัก มีผลบังคับใช้
วันที่ 1 มกราคม 2542
(3) กรมควบคุมมลพิษ ได้กำหนดมาตรฐานการระบายก๊าซพิษต่างๆ เช่น ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ไนโตรเจนไดออกไซด์และ
ฝุ่นละอองจากโรงไฟฟ้าเก่าของ กฟผ. ซึ่งมีผลทำให้ กฟผ. ต้องใช้ก๊าซธรรมชาติเพิ่มขึ้น และเชื้อเพลิงที่มีคุณภาพดีขึ้น รวมทั้งปรับปรุง
โรงไฟฟ้า ให้สามารถควบคุมมลภาวะที่ปล่อยออกมา มาตรการดังกล่าวทำให้โรงไฟฟ้าพระนครเหนือ ต้องใช้น้ำมันเตาที่มีกำมะถันไม่
เกิน 1.4% โดยน้ำหนัก โรงไฟฟ้าพระนครใต้ใช้น้ำมันเตา (High Pour Point) มีกำมะถันไม่เกิน 0.5% และน้ำมันเตากำมะถัน
ไม่เกิน 2% โดยน้ำหนัก และ โรงไฟฟ้าบางปะกงใช้น้ำมันเตากำมะถันไม่เกิน 2% โดยน้ำหนัก และติดตั้งเครื่องกำจัดฝุ่นละออง
6.2 ปริมาณกำมะถันในลิกไนต์และถ่านหิน
(1) ลิกไนต์ที่ใช้ในโรงไฟฟ้าของ กฟผ. มีปริมาณกำมะถันโดยเฉลี่ย 3.3% โดยน้ำหนัก
(2) ลิกไนต์ที่ผลิตจากเหมืองเอกชนมีปริมาณกำมะถันเฉลี่ยอยู่ในช่วง 0.9-1.5% โดยน้ำหนัก
(3) ถ่านหินนำเข้ามาใช้กับโรงไฟฟ้าเอกชน และใช้ในภาคอุตสาหกรรม กำหนดให้มีปริมาณกำมะถัน 0.5% โดยน้ำหนัก
ทั้งนี้ปริมาณกำมะถันดังกล่าว จะสอดคล้องกับมาตรฐานการระบายมลพิษที่กำหนดไว้ ให้โรงไฟฟ้าเอกชนต้องปฏิบัติตาม
มาตรฐานการระบายสารพิษของโรงไฟฟ้า
โรงไฟฟ้า ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ออกไซด์ของไนโตรเจน ฝุ่นละออง
(ส่วนในล้านส่วน) (ส่วนในล้านส่วน) (มิลลิกรัม/ลูกบาศก์เมตร)
1. โรงไฟฟ้าของ IPP และ SPP (ที่ใช้ถ่านหิน)
- ขนาดโรงไฟฟ้า > 500 เมกะวัตต์ 320 350 120
- ขนาดโรงไฟฟ้า 300-500 เมกะวัตต์ 450 350 120
- ขนาดโรงไฟฟ้า < 300 เมกะวัตต์ 640 350 120
2. โรงไฟฟ้าแม่เมาะ
- หน่วย 1-3 : ไม่ติด เอฟ.จี.ดี. 3,800 500 250
- หน่วย 4-11 : ไม่ติด เอฟ.จี.ดี 320 500 250
- หน่วย 12-13 : ติด เอฟ.จี.ดี. 350 350 250
3. บางปะกง 800 250 350
4. พระนครใต้ 800 180 240
หมายเหตุ:มาตรฐานการระบายในข้อ 2-4 ยังไม่ประกาศใช้ อยู่ระหว่างการพิจารณาของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ
ปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตา ดีเซล และลิกไนต์
หน่วย : % โดยน้ำหนัก
ชนิดเชื้อเพลิง 2541 2542 2544 2549 2554
น้ำมันเตา
ชนิดที่ 1 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0)
ชนิดที่ 2 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0) 2.0 (2.0)
ชนิดที่ 3 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0)
ชนิดที่ 4 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0) 3.0 (2.0)
ชนิดที่ 5 2.5 (0.5) 2.5 (0.5) 2.5 (0.5) 2.5 (0.5) 2.5 (0.5)
ดีเซล 0.25 0.05 0.05 0.05 0.05
ลิกไนต์
- กฟผ. 3.3 3.3 3.3 3.3 3.3
- บ้านปู 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5
- ลานนา 0.9 0.9 0.9 0.9 0.9
- อื่นๆ 1 1 1 1 1
ถ่านหินนำเข้า 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5
( ) เฉพาะในเขตกรุงเทพและสมุทรปราการ
6.3 การติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่โรงไฟฟ้าแม่เมาะ
สำหรับโรงไฟฟ้าแม่เมาะ ซึ่งมีกำลังการผลิตติดตั้ง 2,625 เมกะวัตต์ ใช้ลิกไนต์ที่ผลิตภายในประเทศเป็นเชื้อเพลิงนั้น กฟผ.
ได้ดำเนินการติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (Flue Gas Desulphurization : FGD) เครื่องที่ 4-11 ส่วนเครื่องที่ 12-13
ได้มีการออกแบบให้มีการติดตั้ง FGD ตั้งแต่เริ่มสร้างโรงไฟฟ้า ซึ่งได้มีการก่อสร้างแล้วเสร็จในปี 2538 สำหรับเครื่องที่ 1-3 มีกำลังการ
ผลิตเครื่องละ 75 เมกะวัตต์ รวมเป็น 225 เมกะวัตต์ ไม่มีการติดตั้ง FGD เพราะเป็นเครื่องที่เก่ามากแล้ว และมีกำลังการผลิตต่ำ โดย
มีผลการดำเนินงานดังนี้
โรงไฟฟ้าเครื่องที่ 8-11 ติดตั้งเรียบร้อยแล้วในปี 2541
โรงไฟฟ้าเคองที่ 4-7 คาดว่าจะติดตั้งแล้วเสร็จในปลายปี 2542
ในระหว่างที่การติดตั้ง FGD ของโรงไฟฟ้าเครื่องที่ 4-7 ยังไม่เรียบร้อย ได้มีการกำหนดมาตรการเสริม โดยให้มีการผลิตไฟฟ้า จากโรง
ไฟฟ้าเครื่องที่ 1-7 ได้ไม่เกิน 500 เมกะวัตต์ ทั้งนี้ โรงไฟฟ้า 1-7 มีกำลังการผลิต ติดตั้งรวมกัน 825 เมกะวัตต์ นอกจากนั้นยังกำหนด
ปริมาณ การระบายก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ที่ปากปล่องไม่เกิน 7 ตัน/ชั่วโมง ในช่วงเวลา 06.00 น. | 12.00 น. และไม่เกิน 15
ตัน/ชั่วโมง ในช่วงเวลา 12.00 น. | 06.00 น.
6.4 ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์
มาตรการในการลดปริมาณกำมะถันในน้ำมันเตาและน้ำมันดีเซล การติดตั้งระบบกำจัดก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะ
และมาตรการเสริมต่างๆ ซึ่งได้ดำเนินการมาตั้งแต่แผนฯ 7 ได้มีผลทำให้ ภาพรวมปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ที่ปล่อยสู่บรรยากาศ
จากการใช้เชื้อเพลิงประเภทต่างๆ ลดลงเป็นลำดับ จากระดับ 1,062 พันตัน ในปี 2539 (สิ้นแผนฯ 7) เหลือ 760 พันตัน ในปี 2541
และเหลือ 331 พันตัน เมื่อสิ้นแผนฯ 8 ในปี 2544 ซึ่งต่ำกว่าที่แผนฯ 8 ได้วางเป้าหมายไว้ไม่เกิน 555 พันตัน
จากการประมาณการพบว่า ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ เมื่อสิ้นแผนฯ 9 จะอยู่ในระดับ 440 พันตัน และเพิ่มเป็น 642 พันตัน
เมื่อสิ้นแผนฯ 10 ในปี 2554 โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากการใช้เชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า
ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่ปล่อยสู่บรรยากาศ แยกตามสาขาการผลิต
หน่วย : พันตัน
ปี ไฟฟ้า อุตสาหกรรม+อื่นๆ ขนส่ง รวม
2540 823 219 59 1,101
2541 518 190 52 760
2544 135 185 11 332
2549 197 228 15 440
2554 341 281 20 642
หมายเหตุ : น้ำมันเตาที่ใช้ในอุตสาหกรรมมีปริมาณกำมะถันร้อยละ 2 โดยน้ำหนัก
ปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่ปล่อยสู่บรรยากาศ แยกตามชนิดเชื้อเพลิง
หน่วย : พันตัน
ปี ถ่านหิน/ลิกไนต์ น้ำมันเตา น้ำมันดีเซล รวม
2540 696 329 75 1,101
2541 408 286 66 760
2544 141 176 15 332
2549 215 207 18 440
2554 342 276 23 642
หมายเหตุ : น้ำมันเตาที่ใช้ในอุตสาหกรรมมีปริมาณกำมะถันร้อยละ 2 โดยน้ำหนัก
--กองนโยบายและแผนพลังงาน/สำนักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ--
-ยก-