ราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกเริ่มปรับตัวสูงขึ้นตั้งแต่ช่วงไตรมาสที่ 2 ของปี 2542 ทำให้ ราคาน้ำมันดิบโอมานเฉลี่ยทั้งปี 2542 อยู่ที่ระดับ 17.3 ดอลลาร์ สรอ.ต่อบาร์เรล เพิ่มขึ้นจากปีก่อนร้อยละ 43 แต่ในช่วงไตรมาสแรกของปี 2543 ราคาน้ำมันดิบได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยน้ำมันดิบโอมานในเดือนมีนาคม มีราคาเฉลี่ยสูงถึง 25.6 ดอลลาร์ สรอ.ต่อบาร์เรล ซึ่งเป็นระดับสูงสุดในช่วง 9 ปี นับตั้งแต่เดือนธันวาคม 2533 การสูงขึ้นของราคาน้ำมันดังกล่าว เป็นผลจากประเทศผู้ผลิตน้ำมันทั้งในและนอกกลุ่มโอเปกสามารถ ควบคุมปริมาณการผลิตน้ำมันดิบได้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ ในข้อตกลงร่วมกันเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2542 ประกอบกับความต้องการน้ำมันดิบของโลกปรับตัวสูงขึ้นตามการฟื้นตัวของเศรษฐกิจในแถบเอเชียและการขยายตัวของเศรษฐกิจสหรัฐฯ และยุโรปทำให้ระดับสต๊อกน้ำมันดิบของโลกลดลงอย่างต่อเนื่อง
สำหรับแนวโน้มราคาน้ำมันดิบในปี 2543 คาดว่าราคาน้ำมันดิบโอมานเฉลี่ยทั้งปี อยู่ที่ระดับ 22-24 ดอลลาร์ สรอ.ต่อบาร์เรล โดยอยู่ในระดับสูงสุดในช่วงไตรมาสแรกของปี และจะเริ่มปรับตัวลดลงในช่วงไตรมาสที่ 2 ตามฤดูกาล ส่วนในช่วงที่เหลือของปีคาดว่าจะปรับตัวเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย ผลกระทบต่อไทย
หากราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกเพิ่มขึ้นร้อยละ 1 จะส่งผลให้ราคาขายปลีกน้ำมันในประเทศเพิ่มขึ้นร้อยละ 0.50 และการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันดิบทุก 1 ดอลลาร์ สรอ.ต่อบาร์เรล และค่าเงินบาทที่อ่อนลงทุก 1 บาทต่อดอลลาร์สรอ.จะมีผลทำให้ราคาขายปลีกน้ำมันสูงขึ้น 0.25 บาท และ 0.15 บาทต่อลิตร ตามลำดับถ้าราคาผลิตภัณฑ์น้ำมันในประเทศปรับเพิ่มขึ้นจากปัจจุบันเฉลี่ยประมาณร้อยละ 10 จะทำให้ ต้นทุนการผลิตสินค้าและบริการเพิ่มขึ้นร้อยละ 0.6 และมีผลต่อเงินเฟ้อประมาณร้อยละ 0.2
กลไกรักษาระดับราคาขายปลีกน้ำมันในปัจจุบัน ประกอบด้วย สำนักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (สพช.) ทำหน้าที่กำกับดูแลการเปลี่ยนแปลง ราคาขายปลีกของผู้ค้าน้ำมัน ไม่ให้มีการปรับราคาขึ้นเกินระดับที่เหมาะสม การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (ปตท.) ในฐานะที่เป็นบริษัทน้ำมันของรัฐ เป็นกลไกหนึ่งที่จะกำหนดระดับราคาขายปลีกให้เหมาะสมได้ ซึ่งมีผลให้ผู้ค้าอื่นต้องกำหนดราคาตาม สภาพการแข่งขันสูงในตลาดน้ำมันได้ทำหน้าที่เป็นกลไกควบคุมไม่ให้ราคาน้ำมันสูงขึ้นเกินความเหมาะสม
-ธนาคารแห่งประเทศไทย-
-สส-