ในช่วงสิบปีที่ผ่านมา มีการเปิดไต่สวนคดีการตอบโต้การทุ่มตลาด (Anti-Dumping : AD) ถึง 2,483 คดี ซึ่งกว่าครึ่งของคดีที่เกิดขึ้นเหล่านี้เป็นการกระทำของประเทศพัฒนาแล้ว เช่น สหรัฐฯ สหภาพยุโรป ออสเตรเลีย และ แคนาดา เป็นต้น เพื่อปกป้องอุตสาหกรรมภายใน ขณะที่ประเทศกำลังพัฒนา ซึ่งสามารถผลิตโดยมีประสิทธิภาพ และ ต้นทุนที่ต่ำกว่า เช่น จีน อินเดีย และไทย ตลอดจน ประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และเกาหลี ตกเป็น เป้าหมายของการใช้มาตรการ AD โดยมีอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบอย่างมากจากการถูกเปิดไต่สวนคดี AD ได้แก่
เหล็ก เคมีภัณฑ์ พลาสติก และสิ่งทอ ส่งผลให้เกิดความชะงันทางการค้า และความไม่มีเสถียรภาพในการส่งออกของ สินค้าที่ถูกไต่สวน รวมทั้งส่งผลต่อเนื่องให้การผลิต และการจ้างงานในอุตสาหกรรมนั้นลดลง เนื่องจากเมื่อมีข่าวการเปิดไต่สวน ผู้นำเข้าที่เกรงว่าสินค้าดังกล่าว จะมีราคาแพงขึ้นเพราะถูกเรียกเก็บอากร AD ก็จะไม่นำเข้าสินค้านั้น และเปลี่ยนไปนำเข้าสินค้าจากแหล่งอื่น โดยไม่คำนึงว่าผลการไต่สวนจะนำไปสู่การเรียกเก็บอากร AD จริงหรือไม่
ปัจจัยเหล่านี้จึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ประเทศกำลังพัฒนา เช่น ไทย บราซิล และฮ่องกง ตลอดจนประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และเกาหลี รวมตัวกันเป็นกลุ่ม Friends of AD ตั้งแต่ช่วงปลายปี 2543 เพื่อสร้างแรงผลักดันให้มีการเจรจาปรับปรุงแก้ไขความตกลง AD ฉบับปัจจุบันของ WTO ที่ยังเปิดช่องให้ประเทศผู้ไต่สวนใช้ดุลยพินิจอย่างไม่เป็นธรรม ให้เกิดความเป็นธรรมมากขึ้น
ความพยายามของประเทศกำลังพัฒนาประสบผลสำเร็จเมื่อที่ประชุมรัฐมนตรี WTO ที่กาตาร์ เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2544 มีมติให้ประเทศสมาชิกใช้ความระมัดระวังที่จะไม่เปิดไต่สวนสินค้าเดิมซ้ำอีกภายใน 1 ปี นับจากที่เคยยุติการไต่สวน AD สินค้านี้ไปแล้ว และให้ประเทศพัฒนาแล้วระมัดระวังในการใช้มาตรการ AD กับประเทศกำลังพัฒนา โดยมอบให้คณะกรรมการว่าด้วยการตอบโต้การทุ่มตลาดของ WTO ไปศึกษา และเสนอแนวทางปฏิบัติให้เห็นผลอย่างเป็นรูปธรรมภายใน 12 เดือน รวมไปถึงการศึกษา และเสนอแนวทางปฏิบัติในเรื่องการปรับปรุงกลไก การทบทวน (review) มาตรการ AD และการกำหนดช่วงเวลาการไต่สวน (period of investigation) ปริมาณสินค้าที่ทุ่มตลาด (volume of dumped imports) ด้วย
สำหรับประเด็นอื่นๆ ที่ประเทศกำลังพัฒนา รวมทั้งไทยเรียกร้อง เช่น ให้ใช้หลักการ lesser duty หรือให้เก็บ AD ไม่เกินมูลค่าความเสียหายที่เกิดขึ้น ให้ปรับอัตรา de minimis ให้สูงขึ้น เป็นต้น ที่ประชุมรัฐมนตรี WTO มีมติให้เจรจาเพื่อปรับปรุงความตกลง AD ให้เกิดความชัดเจน และเป็นธรรมยิ่งขึ้น โดยมอบให้คณะกรรมการว่าด้วยการตอบโต้การทุ่มตลาดของ WTO เป็นผู้รายงานความคืบหน้าของการหารือเรื่องนี้ต่อคณะกรรมการเจรจาการค้าของ WTO ภายใน ปี 2545 เพื่อหาทางดำเนินการที่เหมาะสมต่อไป
--กรมเศรษฐกิจการพาณิชย์ ธันวาคม 2544--
-ปส-
เหล็ก เคมีภัณฑ์ พลาสติก และสิ่งทอ ส่งผลให้เกิดความชะงันทางการค้า และความไม่มีเสถียรภาพในการส่งออกของ สินค้าที่ถูกไต่สวน รวมทั้งส่งผลต่อเนื่องให้การผลิต และการจ้างงานในอุตสาหกรรมนั้นลดลง เนื่องจากเมื่อมีข่าวการเปิดไต่สวน ผู้นำเข้าที่เกรงว่าสินค้าดังกล่าว จะมีราคาแพงขึ้นเพราะถูกเรียกเก็บอากร AD ก็จะไม่นำเข้าสินค้านั้น และเปลี่ยนไปนำเข้าสินค้าจากแหล่งอื่น โดยไม่คำนึงว่าผลการไต่สวนจะนำไปสู่การเรียกเก็บอากร AD จริงหรือไม่
ปัจจัยเหล่านี้จึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ประเทศกำลังพัฒนา เช่น ไทย บราซิล และฮ่องกง ตลอดจนประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และเกาหลี รวมตัวกันเป็นกลุ่ม Friends of AD ตั้งแต่ช่วงปลายปี 2543 เพื่อสร้างแรงผลักดันให้มีการเจรจาปรับปรุงแก้ไขความตกลง AD ฉบับปัจจุบันของ WTO ที่ยังเปิดช่องให้ประเทศผู้ไต่สวนใช้ดุลยพินิจอย่างไม่เป็นธรรม ให้เกิดความเป็นธรรมมากขึ้น
ความพยายามของประเทศกำลังพัฒนาประสบผลสำเร็จเมื่อที่ประชุมรัฐมนตรี WTO ที่กาตาร์ เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2544 มีมติให้ประเทศสมาชิกใช้ความระมัดระวังที่จะไม่เปิดไต่สวนสินค้าเดิมซ้ำอีกภายใน 1 ปี นับจากที่เคยยุติการไต่สวน AD สินค้านี้ไปแล้ว และให้ประเทศพัฒนาแล้วระมัดระวังในการใช้มาตรการ AD กับประเทศกำลังพัฒนา โดยมอบให้คณะกรรมการว่าด้วยการตอบโต้การทุ่มตลาดของ WTO ไปศึกษา และเสนอแนวทางปฏิบัติให้เห็นผลอย่างเป็นรูปธรรมภายใน 12 เดือน รวมไปถึงการศึกษา และเสนอแนวทางปฏิบัติในเรื่องการปรับปรุงกลไก การทบทวน (review) มาตรการ AD และการกำหนดช่วงเวลาการไต่สวน (period of investigation) ปริมาณสินค้าที่ทุ่มตลาด (volume of dumped imports) ด้วย
สำหรับประเด็นอื่นๆ ที่ประเทศกำลังพัฒนา รวมทั้งไทยเรียกร้อง เช่น ให้ใช้หลักการ lesser duty หรือให้เก็บ AD ไม่เกินมูลค่าความเสียหายที่เกิดขึ้น ให้ปรับอัตรา de minimis ให้สูงขึ้น เป็นต้น ที่ประชุมรัฐมนตรี WTO มีมติให้เจรจาเพื่อปรับปรุงความตกลง AD ให้เกิดความชัดเจน และเป็นธรรมยิ่งขึ้น โดยมอบให้คณะกรรมการว่าด้วยการตอบโต้การทุ่มตลาดของ WTO เป็นผู้รายงานความคืบหน้าของการหารือเรื่องนี้ต่อคณะกรรมการเจรจาการค้าของ WTO ภายใน ปี 2545 เพื่อหาทางดำเนินการที่เหมาะสมต่อไป
--กรมเศรษฐกิจการพาณิชย์ ธันวาคม 2544--
-ปส-