สหรัฐอเมริกาและเวียดนามได้เริ่มเจรจาเพื่อจัดทำความตกลงทางการค้าทวิภาคี (Bilateral Trade Agreement: BTA) เมื่อ พ.ศ. 2539 และได้มีการลงนามในความตกลงฯ แล้ว เมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม 2543 โดยจะมีผลบังคับใช้หลังจากที่ทั้งสองฝ่ายให้สัตยาบัน สำหรับฝ่ายสหรัฐฯ ประธานาธิบดีบุช ได้ลงนามเห็นชอบให้มีความสัมพันธ์ทางการค้าระดับปกติ (Normal Trade Relations: NTR) กับเวียดนามเมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2544 ทำให้สหรัฐฯ สามารถให้สัตยาบันได้ ส่วนเวียดนามนั้น จะต้องได้รับความเห็นชอบจากที่ประชุมแห่งชาติเวียดนาม (Vietnam's National Assembly: VNA) ก่อน โดยคาดว่าความตกลงฯ จะเริ่มมีผลบังคับใช้ได้ในวันที่ 1 มกราคม 2545
ความตกลงฯ ดังกล่าว จะทำให้เวียดนามได้รับสิทธิทางการค้าเท่าเทียมกับชาติที่ได้รับความอนุเคราะห์ยิ่ง (Most-Favored-Nation Treatment: MFN) และการประติบัติเยี่ยงคนชาติ (National Treatment: NT) จากสหรัฐฯ ซึ่งหมายถึงว่าสหรัฐฯ จะปฏิบัติต่อเวียดนามอย่างทัดเทียมกับสมาชิก WTO ซึ่งจะทำให้นักธุรกิจมีความมั่นใจ และส่งผลให้การค้า และการลงทุนระหว่างสองประเทศจะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
ภายใต้ความตกลงฯ ประเทศเวียดนามจะต้องดำเนินการเปิดตลาดทางการค้าแก่สหรัฐฯ เช่น ลดภาษีและมาตรการที่ไม่ใช่ภาษีของสินค้านำเข้าและส่งออกประมาณ 250 รายการ ให้สิทธิการนำเข้า การส่งออกและการจัดจำหน่ายสินค้าในประเทศแก่บริษัทของสหรัฐฯ เปิดเสรีทางการค้าในภาคบริการ เช่น ภาคการเงิน การธนาคาร การประกันภัยและการโทรคมนาคม เพื่อให้บริษัทของสหรัฐฯ เข้ามาดำเนินการได้ และปฏิบัติตามกฎหมายลิขสิทธิ์คุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาของสหรัฐฯ
สำหรับเวียดนาม นอกจากประโยชน์ด้านการค้าการลงทุนแล้ว ความตกลงฯ ดังกล่าวยังจะเป็นการส่งเสริมสถานภาพของเวียดนามให้เป็นที่ยอมรับมากขึ้นในด้านต่างประเทศและตลาดโลก และเป็นการช่วยผลักดันและกระตุ้นให้สามารถปฎิรูปและพัฒนาเศรษฐกิจได้ง่ายยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นการช่วยเตรียมความพร้อมให้เวียดนามสามารถบรรลุเป้าหมายในการเข้าเป็นสมาชิก WTO ได้ในอนาคต ทั้งนี้ เวียดนามอยู่ระหว่างขั้นตอนการสมัครเข้าเป็นสมาชิก WTO
ผลกระทบต่อประเทศไทย
การค้าของสหรัฐๆ กับเวียดนาม ในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมานั้นยังอยู่ในระดับที่ต่ำ แต่มีการขยายตัวอย่างต่อเนื่องทั้งด้านการนำเข้าและส่งออก โดยมูลค่าการค้ารวมเพิ่มขึ้นจาก 828 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2541 เป็น 1,189 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2543 เป็นการส่งออกจากสหรัฐฯ 368 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และการนำเข้าจากเวียดนาม 821 ล้านเหรียญสหรัฐฯ โดยสหรัฐฯ เป็นฝ่ายขาดดุลเวียดนาม 453 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ทั้งนี้การเปิดความสัมพันธ์ทางการค้าระดับปกติและความตกลงทางการค้าทวิภาคีของทั้งสองประเทศน่าจะส่งผลให้การซื้อขาย สินค้าและการลงทุนระหว่างทั้งสองประเทศเป็นไปในทิศทางบวก โดยเฉพาะการค้า และการลงทุนภาคบริการของสหรัฐฯ ในเวียดนาม
การเปิดตลาดทางการค้าของเวียดนามอันเนื่องมาจากความตกลงฯ อาจส่งผลให้สหรัฐฯ กลายเป็นคู่แข่งของไทยในตลาดเวียดนาม อย่างไรก็ดีอัตราภาษีที่ลดให้สหรัฐฯ จะยังคงเป็นอัตราสูงกว่าที่เวียดนามลดให้แก่ประเทศในอาเซียน ทั้งนี้ สินค้าที่คาดว่าไทยจะได้รับผลกระทบ ได้แก่ เครื่องจักรและเครื่องจักรไฟฟ้า ผลิตภัณฑ์พลาสติก กากอาหารและอาหารสัตว์และเคมีภัณฑ์อินทรีย์ ซึ่งเป็นรายการสินค้าส่งออกที่สำคัญของทั้งไทยและสหรัฐฯ ไปยังตลาดเวียดนาม และเป็นสินค้าที่เวียดนามจะให้การลดภาษีนำเข้า หรือการจำกัดการนำเข้าสินค้า รวมทั้งการให้สิทธิในการจำหน่ายและแจกจ่ายสินค้าแก่ผู้นำเข้าเฉพาะราย
ในด้านการส่งออกสินค้าของไทยไปยังตลาดสหรัฐฯ ผลจากความตกลงฯ อาจทำให้เวียดนามซึ่งเป็นคู่แข่งของไทยอยู่แล้วในบางสินค้า เช่น ข้าว สิ่งทอ ปลาและอาหารทะเล เป็นต้น กลายเป็น คู่แข่งที่เข้มแข็งยิ่งขึ้นกว่าเดิม ดังนั้น ไทยจึงควรเร่งพัฒนาการผลิตและการส่งออกให้มีความล้ำหน้าไปกว่าเวียดนาม เพื่อรักษาและเพิ่มสัดส่วนตลาดของสินค้าไทยในตลาดสหรัฐฯ เช่นเดียวกับการ ลงทุนที่ไทยควรใช้ข้อได้เปรียบในการเป็นศูนย์กลางของประเทศในภูมิภาค ความพร้อมด้านสาธารณูปโภคและสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ เพื่อดึงดูดการลงทุนจากสหรัฐฯ ให้มากยิ่งขึ้น
ฝ่ายประชาสัมพันธ์ กรมเศรษฐกิจการพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์ โทร. 281-9723, 282-6171-9 : 1176-7 โทรสาร. 82-6623--จบ--
-สส-
ความตกลงฯ ดังกล่าว จะทำให้เวียดนามได้รับสิทธิทางการค้าเท่าเทียมกับชาติที่ได้รับความอนุเคราะห์ยิ่ง (Most-Favored-Nation Treatment: MFN) และการประติบัติเยี่ยงคนชาติ (National Treatment: NT) จากสหรัฐฯ ซึ่งหมายถึงว่าสหรัฐฯ จะปฏิบัติต่อเวียดนามอย่างทัดเทียมกับสมาชิก WTO ซึ่งจะทำให้นักธุรกิจมีความมั่นใจ และส่งผลให้การค้า และการลงทุนระหว่างสองประเทศจะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
ภายใต้ความตกลงฯ ประเทศเวียดนามจะต้องดำเนินการเปิดตลาดทางการค้าแก่สหรัฐฯ เช่น ลดภาษีและมาตรการที่ไม่ใช่ภาษีของสินค้านำเข้าและส่งออกประมาณ 250 รายการ ให้สิทธิการนำเข้า การส่งออกและการจัดจำหน่ายสินค้าในประเทศแก่บริษัทของสหรัฐฯ เปิดเสรีทางการค้าในภาคบริการ เช่น ภาคการเงิน การธนาคาร การประกันภัยและการโทรคมนาคม เพื่อให้บริษัทของสหรัฐฯ เข้ามาดำเนินการได้ และปฏิบัติตามกฎหมายลิขสิทธิ์คุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาของสหรัฐฯ
สำหรับเวียดนาม นอกจากประโยชน์ด้านการค้าการลงทุนแล้ว ความตกลงฯ ดังกล่าวยังจะเป็นการส่งเสริมสถานภาพของเวียดนามให้เป็นที่ยอมรับมากขึ้นในด้านต่างประเทศและตลาดโลก และเป็นการช่วยผลักดันและกระตุ้นให้สามารถปฎิรูปและพัฒนาเศรษฐกิจได้ง่ายยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นการช่วยเตรียมความพร้อมให้เวียดนามสามารถบรรลุเป้าหมายในการเข้าเป็นสมาชิก WTO ได้ในอนาคต ทั้งนี้ เวียดนามอยู่ระหว่างขั้นตอนการสมัครเข้าเป็นสมาชิก WTO
ผลกระทบต่อประเทศไทย
การค้าของสหรัฐๆ กับเวียดนาม ในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมานั้นยังอยู่ในระดับที่ต่ำ แต่มีการขยายตัวอย่างต่อเนื่องทั้งด้านการนำเข้าและส่งออก โดยมูลค่าการค้ารวมเพิ่มขึ้นจาก 828 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2541 เป็น 1,189 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในปี 2543 เป็นการส่งออกจากสหรัฐฯ 368 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และการนำเข้าจากเวียดนาม 821 ล้านเหรียญสหรัฐฯ โดยสหรัฐฯ เป็นฝ่ายขาดดุลเวียดนาม 453 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ทั้งนี้การเปิดความสัมพันธ์ทางการค้าระดับปกติและความตกลงทางการค้าทวิภาคีของทั้งสองประเทศน่าจะส่งผลให้การซื้อขาย สินค้าและการลงทุนระหว่างทั้งสองประเทศเป็นไปในทิศทางบวก โดยเฉพาะการค้า และการลงทุนภาคบริการของสหรัฐฯ ในเวียดนาม
การเปิดตลาดทางการค้าของเวียดนามอันเนื่องมาจากความตกลงฯ อาจส่งผลให้สหรัฐฯ กลายเป็นคู่แข่งของไทยในตลาดเวียดนาม อย่างไรก็ดีอัตราภาษีที่ลดให้สหรัฐฯ จะยังคงเป็นอัตราสูงกว่าที่เวียดนามลดให้แก่ประเทศในอาเซียน ทั้งนี้ สินค้าที่คาดว่าไทยจะได้รับผลกระทบ ได้แก่ เครื่องจักรและเครื่องจักรไฟฟ้า ผลิตภัณฑ์พลาสติก กากอาหารและอาหารสัตว์และเคมีภัณฑ์อินทรีย์ ซึ่งเป็นรายการสินค้าส่งออกที่สำคัญของทั้งไทยและสหรัฐฯ ไปยังตลาดเวียดนาม และเป็นสินค้าที่เวียดนามจะให้การลดภาษีนำเข้า หรือการจำกัดการนำเข้าสินค้า รวมทั้งการให้สิทธิในการจำหน่ายและแจกจ่ายสินค้าแก่ผู้นำเข้าเฉพาะราย
ในด้านการส่งออกสินค้าของไทยไปยังตลาดสหรัฐฯ ผลจากความตกลงฯ อาจทำให้เวียดนามซึ่งเป็นคู่แข่งของไทยอยู่แล้วในบางสินค้า เช่น ข้าว สิ่งทอ ปลาและอาหารทะเล เป็นต้น กลายเป็น คู่แข่งที่เข้มแข็งยิ่งขึ้นกว่าเดิม ดังนั้น ไทยจึงควรเร่งพัฒนาการผลิตและการส่งออกให้มีความล้ำหน้าไปกว่าเวียดนาม เพื่อรักษาและเพิ่มสัดส่วนตลาดของสินค้าไทยในตลาดสหรัฐฯ เช่นเดียวกับการ ลงทุนที่ไทยควรใช้ข้อได้เปรียบในการเป็นศูนย์กลางของประเทศในภูมิภาค ความพร้อมด้านสาธารณูปโภคและสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ เพื่อดึงดูดการลงทุนจากสหรัฐฯ ให้มากยิ่งขึ้น
ฝ่ายประชาสัมพันธ์ กรมเศรษฐกิจการพาณิชย์ กระทรวงพาณิชย์ โทร. 281-9723, 282-6171-9 : 1176-7 โทรสาร. 82-6623--จบ--
-สส-