_1. ความเป็นมา_ 1.1 กระทรวงมหาดไทย มีหน้าที่ บำบัดทุกข์ บำรุงสุข ได้ตระหนังถึงปัญ หาทางเศรษฐกิจในปัจจุบันซึ่งส่ง ผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของพี่น้องประชาชน โดยเฉพาะปัญ หาความเดือดร้อนจากการเลิกจ้างงาน การ ที่สินค้าอุปโภคบริโภคมีราคาสูงขึ้น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย (พลตรีสนั่น ขจรประศาสน์) จึงได้มี นโยบายเร่งด่วนในการดำเนินการแก้ไขปัหาให้เห็นเป็นรูปธรรมโดยเร็ว 3 เรื่อง ได้แก่ ปากท้อง พร้อม ปลอดภัย และก้าวไกลทางการเมือง โดยได้น้อมนำกระแสพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อ วันที่ 4 ธันวาคม 2540 ในเรื่องเศรษฐกิจแบบพอเพียง มาเป็นแนวทางในการกำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนา เศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง ซึ่งประกอบด้วย
_กลยุทธ์ 5 ประการ ได้แก่ _ (1) ยึดครอบครัวและชุมชนเป็นหลักตาม
แนวพระราชดำริ (ทฤษฎีใหม่) (2) ยึดการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจของชุมชน (3) ยึดการรวมกลุ่มเป็นเครือข่าย (4) ยึดการส่งเสริมการตลาดชุมชน (5) ยึดการจัดเวทีชาวบ้านเป็นหลักแบบ คิดเอง ทำเอง
_มาตราการ 9 มาตรการ ได้แก่_ (1) การเกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่) (2) การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กโดยการมีส่วนร่วมของประชาชน (3) กิจกรรมกลุ่มออมทรัพย์และกองทุนหมุนเวียนในชุมชน (4) การพัฒนากลุ่มอาชีพ (5) การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน (6) การจัดลานค้าชุมชนและตลาดนัดชุมชน (7) การพัฒนาเครือข่ายร้านค้าชุมชน (8) ประชาคมอำเภอ (9) การจัดตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านการเกษตร
ยุทธศาสตร์การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองดังกล่าว กระทรวงมหาดไทยได้นำเสนอให้คณะรัฐมนตรี รับทราบเมื่อวันอังคารที่ 17 มีนาคม 2541 ซึ่งถือว่ารัฐบาลได้ใช้แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตน เองนี้ ในการแก้ไขปัหาของพี่น้องประชาชนในชนบท และคนจนในเมืองอย่างจริงจังและต่อเนื่องมาตั้งแต่ ปี 2541
1.2 ยุทธศาสตร์การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง เป็นแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจที่สามารถฟื้นฟู สภาพสังคมเศรษฐกิจในชนบท และเขตเมืองได้เป็นอย่างดีตามพระราชปณิธานแห่งพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัว ดังนี้ เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสำเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวโรกาสที่ทรงมีพ ระชนมพรร ษาครบ 6 รอบ ในวันที่ 5 ธันวาคม 2542 กระทรวงมหาดไทยจึงได้นำความกราบบังคมทูลพระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขอทูลเกล้าฯ ถวายเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ หัวจึง ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานใช้ชื่อการดำเนินการตามยุทธศาสตร์ดังกล่าว ว่า โครงการอัน เนื่องมาจากพระราชดำริเศรษฐกิจแบบพอเพียงเฉลิมพระเกียรติ
_2. แผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด พ.ศ. 2542-2544 _2.1 การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง ต้องดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไปและใช้เวลาพอสมควร และเพื่อ ให้การดำเนินการของจังหวัดเป็นไปอย่างตอเนื่อง และยั่งยืน กระทรวงมหาดไทยจึงได้มอบหมายให้ทุก จังหวัดจัดทำ แผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดังจังหวัด พ.ศ. 2542-2544 เพื่อกำหนด ทิศ ทางการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองในระยะปานกลาง เพื่อเป็นเครื่องมือในการประสานการปฏิบัติ งานกับทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง _2.2 สรุปสาระสำคัญ ของแผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด พ.ศ. 2542-2544 ได้ดังนี้ _ (1) มีจำนวนโครงการและงบประมาณในทุก ๆ มาตรการ (10 มาตรการ) ในระยะ 3 ปี ทั้งสิ้น 7,136 โครง การ วงเงินจำนวนทั้งสิ้น 67,446.42 ล้านบาท ซึ่งวงเงินดังกล่าวเฉลี่ยแล้วปีละประมาณ 22,000 ล้านบาทเ ศษ หรือจังหวัดละประมาณ 3000 ล้านบาทต่อปี โดยแบ่งออกได้ ดังนี้ _- มาตรการที่ 1_ การเกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่ ) จำนวน 966 โครงการ วงเงิน 6,796.65 ล้านบาท _- มาตรการที่ 2 _การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็ก จำนวน 1,119 โครงการ วงเงิน 32,840.06 ล้านบาท _- มาตรการที่ 3_ การระดมทุนหรือจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์จำนวน673โครงการ วงเงิน15,523.94 ล้านบาท _- มาตรการที่ 4 _การพัฒนากลุ่มอาชีพ จำนวน 2,598 โครงการ วงเงิน 5,884.68 ล้านบาท _- มาตรการที่ 5_ การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน จำนวน 336 โครงการ วงเงิน 487.11 ล้านบาท _- มาตรการที่ 6_ การจัดลานค้าชุมชนและตลาดนัดชุมชน จำนวน 455 โครงการ วงเงิน 3,848.39 ล้านบาท _- มาตรการที่ 7_ การพัฒนาเครือข่ายร้านค้าชุมชน จำนวน 403 โครงการ วงเงิน 1,360.34 ล้านบาท _- มาตรการที่ 8 _ประชาคมอำเภอ จำนวน 290 โครงการ วงเงิน 282.10 ล้านบาท _- มาตรการที่ 9 _การจัดตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จ จำนวน 255 โครงการ วงเงิน 332.11 ล้านบาท _- มาตรการที่ 10 _มาตรการอื่น ๆ จำนวน 41 โครงการ วงเงิน 91.04 ล้านบาท
(2) มีจำนวนโครงกาและงบประมาณในหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระยะ 3 ปีทั้งสิ้น 7,136 โครงการ งบประมาณ 67,446.42 ล้านบาท ดังนี้ - กระทรวงมหาดไทย จำนวน 2,797 โครงการ วงเงิน 18,294.30 ล้านบาท - กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จำนวน 2,364 โครงการ วงเงิน 42,232.37 ล้านบาท - กระทรวงศึกษาธิการ จำนวน 113 โครงการ วงเงิน 832.13 ล้าน - กระทรวงอุตสาหกรรม จำนวน 272 โครงการ วงเงิน 443.65 ล้านบาท - กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม จำนวน 234 โครงการ วงเงิน 463.16 ล้านบาท - กระทรวงพาณิชย์ จำนวน 180 โครงการ วงเงิน 82.52 ล้านบาท - กระทรวงสาธารณสุข จำนวน 107 โครงการ วงเงิน 1,069.20 ล้านบาท - ท้องถิ่น จำนวน 877 โครงการ วงเงิน 2,786.66 ล้านบาท - อื่น ๆ จำนวน 192 โครงการ วงเงิน 1,242.43 ล้านบาท
2.3 กระทรวงมหาดไทยได้นำแผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับ จังหวัด ปี 2542-2544 ใน ภาพรวมของประเทศและของแต่ละจังหวัด ทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยสมเด็จพระบรม โอรสาธิราชฯ สยามมงกุฏราชกุมาร ได้เสร็จฯ แทนพระองค์ในการรับแผนยุทธศาสตร์ดังกล่าว เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2541
_3. ผลการดำเนินงาน_ กระทรวงมหาดไทย ได้ดำเนินการตามแผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด พ.ศ.2542 -2544 และจากการรายงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการศึกษาของกรมการปกครองร่วมกับสถาบันวิจัยและ ให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในพื้นที่ 875 อำเภอทั่วประเทศ ได้สรุปผลการปฏิบัติในช่วงปี 254 1-2542 ไว้ดังนี้ _3.1 การเกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่)ในปี 2541_ มีเกษตรกรและประชาชนทั่วไป เข้าร่วมดำเนินการ เกษตรตามแนวทฤษฎีใหม่หรือผสมผสาน จำนวน 8,630 แห่ง 486,540 ครัวเรือนและปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 13,375 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 43.30) 541,872 ครัวเรือน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 11.40) _3.2 การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กโดยมีส่วนร่วมของประชาชน_ (1.) สนับสนุนขุดสระน้ำขนาดเล็กในพื้นที่ชนบท ในปี 2541 จำนวน 22,810 แห่ง มีผู้ได้รับประโยชน์ 808,722 ครัวเรือน ในปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 28,604 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 25.40) มีประชาชนได้รับประ โยชน์เพิ่มเป็น 1,011,512 ครัวเรือน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 25.00) (2.) ส่งเสริมให้ประชาชนจัดตั้งเป็นกลุ่มผู้ใช้น้ำ ในปี 2541 จำนวน 4,884
กลุ่มมีประชาชนได้รับประโยชน์ 101,544 คน ในปี 2542 จัดตั้งเพิ่มขึ้นเป็น 6,967 กลุ่ม (เพิ่มขึ้นร้อยละ 42.60) มีประชาชนได้รับประโยชน์ เ พิ่มเป็น 128,840 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 26.81) _3.3 การจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์และเงินทุนหมุนเวียนในชุมชน_ (1.) จัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ในปี 2541 จำนวน 15,135 กลุ่ม สมาชิก 1,193,129 คน เงินสัจจะ สะสม 2,921.80 ล้านบาท ในปี 2542 จัดตั้งเพิ่มขึ้นเป็น 21,388 กลุ่ม (เพิ่มขึ้นร้อยละ 41.30) สมาชิกเพิ่มขึ้น เป็น 1,612,397 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 35.10) เงินสัจจะสะสมเพิ่มขึ้นเป็น 3,434.80 ล้านบาท (เพิ่มขึ้นร้อยละ 17.50) (2.) จัดตั้งธนาคารหมู่บ้าน ในปี 2541 จำนวน 2,457 แห่ง สมาชิก 157,400 คน เงินทุน 1,700 ล้านบาท ใน ปี 2542 จัดตั้งเพิ่มขึ้นเป็น 3,258 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 32.60) สมาชิกเพิ่มขึ้นเป็น 180,500 คน (เพิ่มขึ้นร้อย ละ 14.60) เงินทุนเพิ่มขึ้นเป็น 1,800 ล้านบาท (เพิ่มขึ้นร้อยละ 5.80) _3.4 การพัฒนากลุ่มอาชีพ_ (1.) ส่งเสริมและประสานการจัดตั้งกลุ่มอาชีพ ในปี 2541 จำนวน 28,721 กลุ่มสมาชิก 578,311 คน ในปี 2542 เพิ่มเป็น 38,515 กลุ่ม (เพิ่มขึ้นร้อยละ 36.20) มีสมาชิกเพิ่มเป็น 602,955 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 4.20) (2.) พัฒนาศักยภาพในการผลิตของกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในปี 2541 จำนวน 3139 ครั้ง ในปี 2542 เพิ่มเป็น 7,089 ครั้ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 71.20) _3.5 การจัดลานค้าชุมชน (ตลาดนัดชุมชน) _ในปี 2541 จำนวน 5,840 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 7,653 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 34.30) _3.6 การจัดตั้งร้านค้าชุมชน_ ในปี 2541 จำนวน 2,586 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 3,599 แห่ง (เพิ่ม ขึ้นร้อยละ 39.20) _3.7 การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน_ ในปี 2541 จำนวน 27,202 องค์กร ทะเบียนปราช์ชาวบ้าน 3,600 คน ในปี 2541 เพิ่มเป็น 42,057 องค์กร (เพิ่มขึ้นร้อยละ 54.70) ทะเบียนปราช์ชาวบ้าน 8,812 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 144.70) _ 3.8 ประชาคมอำเภอ_ ในปี 2541 จำนวน 5,078 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้น 7,653 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 50.70) _3.9 การตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านการเกษตร _ในปี 2541 จำนวน 4,327 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้น เ ป็น 6,218 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 43.70)
นอกจากการดำเนินงานดังกล่าวข้างต้นแล้ว กระทรวงมหาดไทยยังได้นำยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง ไปดำเนินการใน กลุ่มผู้ต้องขังซึ่งอยู่ในเรือนจำและทัณฑสถาน 62 แห่ง โดยมีผู้ต้องขัง 51,415 คน เข้าร่วม โครงการ ให้ได้รับการแก้ไขพัฒนาพฤตินิสัย และมีอาหารบริโภคอย่างพอเพียงทั้งในเชิงคุณภาพและปริมาณ
_4. การสานต่อโครงการเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองในปี 2543 __4.1 สำหรับในปีงบประมาณ 2543 _ซึ่งกระทรวงมหาดไทยได้แจ้งให้ทุกจังหวัดจัดทำแผนปฏิบัติการ โครงการตามแผน ยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด ประจำปี 2543 ไว้เพื่อเป็นเครื่อง มือในการกำกับการดำเนินงาน โดยประมวลข้อมูลงาน/โครงการของหน่วยงานในระดับจังหวัดจากกระทรวง ต่าง ๆ ซึ่งมีงบประมาณพร้อมที่จะดำเนินการแล้ว และจากการประมวลสรุปแผนปฏิบัติการโครงการตามแผน ยุทธศาสตร์ร่วม เศรษฐกิจชุมชนระดับจังหวัด ปี 2543 ของทุกจังหวัดในภาพรวมทั้งประเทศแล้ว มีจำนวน โครงการทั้งสิ้น 10,245 โครงการ งบประมาณ 8,330.14 ล้านบาท แยกออกเป็นรายมาตรการและรายหน่วย งาน ดังนี้ _(1) แยกตามรายมาตรการ _ - เกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่) 1,258 โครงการ จำนวน 715.36 ล้านบาท - การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็ก 2,695 โครงการ จำนวน 5,688.58 ล้านบาท - การระดมทุนหรือสนับสนุนกลุ่มออมทรัพย์ 1,031 โครงการ จำนวน 185.75 ล้านบาท - การพัฒนากลุ่มอาชีพ 3,579 โครงการ จำนวน 1,076.21 ล้านบาท - การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน 339 โครงการ จำนวน 13.84 บ้านบาท - การจัดลานค้าชุมชนและตลาดนัดชุมชน 321 โครงการ จำนวน 102.86 ล้านบาท - การพัฒนาเครือข่ายร้านค้าชุมชน 438 โครงการ จำนวน 197.81 ล้านบาท - ประชาคมอำเภอ 195 โครงการ จำนวน 17.65 ล้านบาท - การจัดตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านการตลาด 224 โครงการ จำนวน 53.96 ล้านบาท - มาตรการอื่น ๆ 165 โครงการ จำนวน 278.12 ล้านบาท _รวม 10,245 โครงการ จำนวน 8,330.14 ล้านบาท_ _(2) แยกตามรายหน่วยงาน _ - กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 2,296 โครงการ จำนวน 4,548.40 ล้านบาท - กระทรวงมหาดไทย 4,301 โครงการ จำนวน 2,393.16 ล้านบาท - กระทรวงศึกษาธิการ 161 โครงการ จำนวน 135.49 ล้านบาท - กระทรวงสาธารณสุข 90 โครงการ จำนวน 140.68 ล้านบาท - กระทรวงอุตสาหกรรม 239 โครงการ จำนวน 65.51 ล้านบาท - กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม 343 โครงการ จำนวน 103.25 ล้านบาท - กระทรวงพาณิชย์ 134 โครงการ จำนวน 12.51 ล้านบาท - กระทรวงกลาโหม จำนวน 141 โครงการ จำนวน 27.04 ล้านบาท - ท้องถิ่น 2,366 โครงการ จำนวน 633.95 ล้านบาท - อื่น ๆ 174 โครงการ จำนวน 270.15 ล้านบาท _รวม 10,245 โครงการ จำนวน 8,330.14 ล้านบาท _
_4.2 ผลการดำเนินงาน _ขณะนี้ทุกจังหวัดอยู่ระหว่างดำเนินโครงการ/กิจกรรมตามแผนยุทธศาสตร์ร่วมเ ศรษฐกิจชุมชนพึ่ง ตนเองระดับจังหวัด ปี พ.ศ. 2543 และกระทรวงมหาดไทยอยู่ระหว่างประมวลผลการดำเนินงาน สะสมของไตรมาสที่ 1 และ 2 ซึ่งคาดว่าการดำเนินงานดังกล่าวจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อประชาชน ในชนบทอย่างน้อยจังหวัดละ 2,000 ครัวเรือ หรือจังหวัดละ 10,000 คน และเมื่อรวมทั้งประเทศ แล้ว คาดว่าจะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนไม่น้อยกว่า 750,000 คน--จบ--
_กลยุทธ์ 5 ประการ ได้แก่ _ (1) ยึดครอบครัวและชุมชนเป็นหลักตาม
แนวพระราชดำริ (ทฤษฎีใหม่) (2) ยึดการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจของชุมชน (3) ยึดการรวมกลุ่มเป็นเครือข่าย (4) ยึดการส่งเสริมการตลาดชุมชน (5) ยึดการจัดเวทีชาวบ้านเป็นหลักแบบ คิดเอง ทำเอง
_มาตราการ 9 มาตรการ ได้แก่_ (1) การเกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่) (2) การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กโดยการมีส่วนร่วมของประชาชน (3) กิจกรรมกลุ่มออมทรัพย์และกองทุนหมุนเวียนในชุมชน (4) การพัฒนากลุ่มอาชีพ (5) การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน (6) การจัดลานค้าชุมชนและตลาดนัดชุมชน (7) การพัฒนาเครือข่ายร้านค้าชุมชน (8) ประชาคมอำเภอ (9) การจัดตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านการเกษตร
ยุทธศาสตร์การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองดังกล่าว กระทรวงมหาดไทยได้นำเสนอให้คณะรัฐมนตรี รับทราบเมื่อวันอังคารที่ 17 มีนาคม 2541 ซึ่งถือว่ารัฐบาลได้ใช้แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตน เองนี้ ในการแก้ไขปัหาของพี่น้องประชาชนในชนบท และคนจนในเมืองอย่างจริงจังและต่อเนื่องมาตั้งแต่ ปี 2541
1.2 ยุทธศาสตร์การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง เป็นแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจที่สามารถฟื้นฟู สภาพสังคมเศรษฐกิจในชนบท และเขตเมืองได้เป็นอย่างดีตามพระราชปณิธานแห่งพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัว ดังนี้ เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสำเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวโรกาสที่ทรงมีพ ระชนมพรร ษาครบ 6 รอบ ในวันที่ 5 ธันวาคม 2542 กระทรวงมหาดไทยจึงได้นำความกราบบังคมทูลพระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขอทูลเกล้าฯ ถวายเป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ หัวจึง ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานใช้ชื่อการดำเนินการตามยุทธศาสตร์ดังกล่าว ว่า โครงการอัน เนื่องมาจากพระราชดำริเศรษฐกิจแบบพอเพียงเฉลิมพระเกียรติ
_2. แผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด พ.ศ. 2542-2544 _2.1 การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง ต้องดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไปและใช้เวลาพอสมควร และเพื่อ ให้การดำเนินการของจังหวัดเป็นไปอย่างตอเนื่อง และยั่งยืน กระทรวงมหาดไทยจึงได้มอบหมายให้ทุก จังหวัดจัดทำ แผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดังจังหวัด พ.ศ. 2542-2544 เพื่อกำหนด ทิศ ทางการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองในระยะปานกลาง เพื่อเป็นเครื่องมือในการประสานการปฏิบัติ งานกับทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง _2.2 สรุปสาระสำคัญ ของแผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด พ.ศ. 2542-2544 ได้ดังนี้ _ (1) มีจำนวนโครงการและงบประมาณในทุก ๆ มาตรการ (10 มาตรการ) ในระยะ 3 ปี ทั้งสิ้น 7,136 โครง การ วงเงินจำนวนทั้งสิ้น 67,446.42 ล้านบาท ซึ่งวงเงินดังกล่าวเฉลี่ยแล้วปีละประมาณ 22,000 ล้านบาทเ ศษ หรือจังหวัดละประมาณ 3000 ล้านบาทต่อปี โดยแบ่งออกได้ ดังนี้ _- มาตรการที่ 1_ การเกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่ ) จำนวน 966 โครงการ วงเงิน 6,796.65 ล้านบาท _- มาตรการที่ 2 _การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็ก จำนวน 1,119 โครงการ วงเงิน 32,840.06 ล้านบาท _- มาตรการที่ 3_ การระดมทุนหรือจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์จำนวน673โครงการ วงเงิน15,523.94 ล้านบาท _- มาตรการที่ 4 _การพัฒนากลุ่มอาชีพ จำนวน 2,598 โครงการ วงเงิน 5,884.68 ล้านบาท _- มาตรการที่ 5_ การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน จำนวน 336 โครงการ วงเงิน 487.11 ล้านบาท _- มาตรการที่ 6_ การจัดลานค้าชุมชนและตลาดนัดชุมชน จำนวน 455 โครงการ วงเงิน 3,848.39 ล้านบาท _- มาตรการที่ 7_ การพัฒนาเครือข่ายร้านค้าชุมชน จำนวน 403 โครงการ วงเงิน 1,360.34 ล้านบาท _- มาตรการที่ 8 _ประชาคมอำเภอ จำนวน 290 โครงการ วงเงิน 282.10 ล้านบาท _- มาตรการที่ 9 _การจัดตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จ จำนวน 255 โครงการ วงเงิน 332.11 ล้านบาท _- มาตรการที่ 10 _มาตรการอื่น ๆ จำนวน 41 โครงการ วงเงิน 91.04 ล้านบาท
(2) มีจำนวนโครงกาและงบประมาณในหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระยะ 3 ปีทั้งสิ้น 7,136 โครงการ งบประมาณ 67,446.42 ล้านบาท ดังนี้ - กระทรวงมหาดไทย จำนวน 2,797 โครงการ วงเงิน 18,294.30 ล้านบาท - กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จำนวน 2,364 โครงการ วงเงิน 42,232.37 ล้านบาท - กระทรวงศึกษาธิการ จำนวน 113 โครงการ วงเงิน 832.13 ล้าน - กระทรวงอุตสาหกรรม จำนวน 272 โครงการ วงเงิน 443.65 ล้านบาท - กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม จำนวน 234 โครงการ วงเงิน 463.16 ล้านบาท - กระทรวงพาณิชย์ จำนวน 180 โครงการ วงเงิน 82.52 ล้านบาท - กระทรวงสาธารณสุข จำนวน 107 โครงการ วงเงิน 1,069.20 ล้านบาท - ท้องถิ่น จำนวน 877 โครงการ วงเงิน 2,786.66 ล้านบาท - อื่น ๆ จำนวน 192 โครงการ วงเงิน 1,242.43 ล้านบาท
2.3 กระทรวงมหาดไทยได้นำแผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับ จังหวัด ปี 2542-2544 ใน ภาพรวมของประเทศและของแต่ละจังหวัด ทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยสมเด็จพระบรม โอรสาธิราชฯ สยามมงกุฏราชกุมาร ได้เสร็จฯ แทนพระองค์ในการรับแผนยุทธศาสตร์ดังกล่าว เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2541
_3. ผลการดำเนินงาน_ กระทรวงมหาดไทย ได้ดำเนินการตามแผนยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด พ.ศ.2542 -2544 และจากการรายงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการศึกษาของกรมการปกครองร่วมกับสถาบันวิจัยและ ให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในพื้นที่ 875 อำเภอทั่วประเทศ ได้สรุปผลการปฏิบัติในช่วงปี 254 1-2542 ไว้ดังนี้ _3.1 การเกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่)ในปี 2541_ มีเกษตรกรและประชาชนทั่วไป เข้าร่วมดำเนินการ เกษตรตามแนวทฤษฎีใหม่หรือผสมผสาน จำนวน 8,630 แห่ง 486,540 ครัวเรือนและปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 13,375 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 43.30) 541,872 ครัวเรือน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 11.40) _3.2 การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็กโดยมีส่วนร่วมของประชาชน_ (1.) สนับสนุนขุดสระน้ำขนาดเล็กในพื้นที่ชนบท ในปี 2541 จำนวน 22,810 แห่ง มีผู้ได้รับประโยชน์ 808,722 ครัวเรือน ในปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 28,604 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 25.40) มีประชาชนได้รับประ โยชน์เพิ่มเป็น 1,011,512 ครัวเรือน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 25.00) (2.) ส่งเสริมให้ประชาชนจัดตั้งเป็นกลุ่มผู้ใช้น้ำ ในปี 2541 จำนวน 4,884
กลุ่มมีประชาชนได้รับประโยชน์ 101,544 คน ในปี 2542 จัดตั้งเพิ่มขึ้นเป็น 6,967 กลุ่ม (เพิ่มขึ้นร้อยละ 42.60) มีประชาชนได้รับประโยชน์ เ พิ่มเป็น 128,840 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 26.81) _3.3 การจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์และเงินทุนหมุนเวียนในชุมชน_ (1.) จัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ในปี 2541 จำนวน 15,135 กลุ่ม สมาชิก 1,193,129 คน เงินสัจจะ สะสม 2,921.80 ล้านบาท ในปี 2542 จัดตั้งเพิ่มขึ้นเป็น 21,388 กลุ่ม (เพิ่มขึ้นร้อยละ 41.30) สมาชิกเพิ่มขึ้น เป็น 1,612,397 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 35.10) เงินสัจจะสะสมเพิ่มขึ้นเป็น 3,434.80 ล้านบาท (เพิ่มขึ้นร้อยละ 17.50) (2.) จัดตั้งธนาคารหมู่บ้าน ในปี 2541 จำนวน 2,457 แห่ง สมาชิก 157,400 คน เงินทุน 1,700 ล้านบาท ใน ปี 2542 จัดตั้งเพิ่มขึ้นเป็น 3,258 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 32.60) สมาชิกเพิ่มขึ้นเป็น 180,500 คน (เพิ่มขึ้นร้อย ละ 14.60) เงินทุนเพิ่มขึ้นเป็น 1,800 ล้านบาท (เพิ่มขึ้นร้อยละ 5.80) _3.4 การพัฒนากลุ่มอาชีพ_ (1.) ส่งเสริมและประสานการจัดตั้งกลุ่มอาชีพ ในปี 2541 จำนวน 28,721 กลุ่มสมาชิก 578,311 คน ในปี 2542 เพิ่มเป็น 38,515 กลุ่ม (เพิ่มขึ้นร้อยละ 36.20) มีสมาชิกเพิ่มเป็น 602,955 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 4.20) (2.) พัฒนาศักยภาพในการผลิตของกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในปี 2541 จำนวน 3139 ครั้ง ในปี 2542 เพิ่มเป็น 7,089 ครั้ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 71.20) _3.5 การจัดลานค้าชุมชน (ตลาดนัดชุมชน) _ในปี 2541 จำนวน 5,840 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 7,653 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 34.30) _3.6 การจัดตั้งร้านค้าชุมชน_ ในปี 2541 จำนวน 2,586 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้นเป็น 3,599 แห่ง (เพิ่ม ขึ้นร้อยละ 39.20) _3.7 การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน_ ในปี 2541 จำนวน 27,202 องค์กร ทะเบียนปราช์ชาวบ้าน 3,600 คน ในปี 2541 เพิ่มเป็น 42,057 องค์กร (เพิ่มขึ้นร้อยละ 54.70) ทะเบียนปราช์ชาวบ้าน 8,812 คน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 144.70) _ 3.8 ประชาคมอำเภอ_ ในปี 2541 จำนวน 5,078 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้น 7,653 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 50.70) _3.9 การตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านการเกษตร _ในปี 2541 จำนวน 4,327 แห่ง ในปี 2542 เพิ่มขึ้น เ ป็น 6,218 แห่ง (เพิ่มขึ้นร้อยละ 43.70)
นอกจากการดำเนินงานดังกล่าวข้างต้นแล้ว กระทรวงมหาดไทยยังได้นำยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง ไปดำเนินการใน กลุ่มผู้ต้องขังซึ่งอยู่ในเรือนจำและทัณฑสถาน 62 แห่ง โดยมีผู้ต้องขัง 51,415 คน เข้าร่วม โครงการ ให้ได้รับการแก้ไขพัฒนาพฤตินิสัย และมีอาหารบริโภคอย่างพอเพียงทั้งในเชิงคุณภาพและปริมาณ
_4. การสานต่อโครงการเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองในปี 2543 __4.1 สำหรับในปีงบประมาณ 2543 _ซึ่งกระทรวงมหาดไทยได้แจ้งให้ทุกจังหวัดจัดทำแผนปฏิบัติการ โครงการตามแผน ยุทธศาสตร์ร่วมเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเองระดับจังหวัด ประจำปี 2543 ไว้เพื่อเป็นเครื่อง มือในการกำกับการดำเนินงาน โดยประมวลข้อมูลงาน/โครงการของหน่วยงานในระดับจังหวัดจากกระทรวง ต่าง ๆ ซึ่งมีงบประมาณพร้อมที่จะดำเนินการแล้ว และจากการประมวลสรุปแผนปฏิบัติการโครงการตามแผน ยุทธศาสตร์ร่วม เศรษฐกิจชุมชนระดับจังหวัด ปี 2543 ของทุกจังหวัดในภาพรวมทั้งประเทศแล้ว มีจำนวน โครงการทั้งสิ้น 10,245 โครงการ งบประมาณ 8,330.14 ล้านบาท แยกออกเป็นรายมาตรการและรายหน่วย งาน ดังนี้ _(1) แยกตามรายมาตรการ _ - เกษตรผสมผสาน (ทฤษฎีใหม่) 1,258 โครงการ จำนวน 715.36 ล้านบาท - การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดเล็ก 2,695 โครงการ จำนวน 5,688.58 ล้านบาท - การระดมทุนหรือสนับสนุนกลุ่มออมทรัพย์ 1,031 โครงการ จำนวน 185.75 ล้านบาท - การพัฒนากลุ่มอาชีพ 3,579 โครงการ จำนวน 1,076.21 ล้านบาท - การทำผังเครือข่ายองค์กรชุมชน 339 โครงการ จำนวน 13.84 บ้านบาท - การจัดลานค้าชุมชนและตลาดนัดชุมชน 321 โครงการ จำนวน 102.86 ล้านบาท - การพัฒนาเครือข่ายร้านค้าชุมชน 438 โครงการ จำนวน 197.81 ล้านบาท - ประชาคมอำเภอ 195 โครงการ จำนวน 17.65 ล้านบาท - การจัดตั้งศูนย์บริการเบ็ดเสร็จด้านการตลาด 224 โครงการ จำนวน 53.96 ล้านบาท - มาตรการอื่น ๆ 165 โครงการ จำนวน 278.12 ล้านบาท _รวม 10,245 โครงการ จำนวน 8,330.14 ล้านบาท_ _(2) แยกตามรายหน่วยงาน _ - กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 2,296 โครงการ จำนวน 4,548.40 ล้านบาท - กระทรวงมหาดไทย 4,301 โครงการ จำนวน 2,393.16 ล้านบาท - กระทรวงศึกษาธิการ 161 โครงการ จำนวน 135.49 ล้านบาท - กระทรวงสาธารณสุข 90 โครงการ จำนวน 140.68 ล้านบาท - กระทรวงอุตสาหกรรม 239 โครงการ จำนวน 65.51 ล้านบาท - กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม 343 โครงการ จำนวน 103.25 ล้านบาท - กระทรวงพาณิชย์ 134 โครงการ จำนวน 12.51 ล้านบาท - กระทรวงกลาโหม จำนวน 141 โครงการ จำนวน 27.04 ล้านบาท - ท้องถิ่น 2,366 โครงการ จำนวน 633.95 ล้านบาท - อื่น ๆ 174 โครงการ จำนวน 270.15 ล้านบาท _รวม 10,245 โครงการ จำนวน 8,330.14 ล้านบาท _
_4.2 ผลการดำเนินงาน _ขณะนี้ทุกจังหวัดอยู่ระหว่างดำเนินโครงการ/กิจกรรมตามแผนยุทธศาสตร์ร่วมเ ศรษฐกิจชุมชนพึ่ง ตนเองระดับจังหวัด ปี พ.ศ. 2543 และกระทรวงมหาดไทยอยู่ระหว่างประมวลผลการดำเนินงาน สะสมของไตรมาสที่ 1 และ 2 ซึ่งคาดว่าการดำเนินงานดังกล่าวจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อประชาชน ในชนบทอย่างน้อยจังหวัดละ 2,000 ครัวเรือ หรือจังหวัดละ 10,000 คน และเมื่อรวมทั้งประเทศ แล้ว คาดว่าจะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนไม่น้อยกว่า 750,000 คน--จบ--