สหรัฐฯ-สหภาพยุโรป พิพาท! กรณีอุดหนุนการผลิตเครื่องบินโดยสารขนาดใหญ่เพื่อการส่งออก

          เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม 2548 WTO ได้อนุมัติให้จัดตั้งคณะผู้พิจารณา (Panel) เพื่อพิจารณากรณีพิพาทระหว่างสหรัฐฯ และสหภาพยุโรปที่ต่างฝ่ายต่างฟ้องร้องว่าอีกฝ่ายหนึ่งให้การอุดหนุนบริษัทผู้ผลิตเครื่องบินโดยสารขนาดใหญ่ของแต่ละฝ่าย (บริษัทโบว์อิงของสหรัฐฯ และบริษัทฯ แอร์บัสของสหภาพฯ) โดย WTO จะจัดตั้ง panel แยกเป็นสองคดีออกจากกัน ทั้งนี้ จะต้องมีการคัดเลือกคณะผู้พิจารณา 3 คน 
          ซึ่งตามขั้นตอนจะใช้เวลา 20 วัน แต่ในคดีที่ผ่านๆ มา โดยเฉลี่ยจะใช้เวลา 70 วัน และกระบวนการพิจารณาคดีจะใช้เวลาทั้งสิ้นประมาณ 1 ปี ถึง 1 ปีครึ่ง
          ความเป็นมาของกรณีพิพาทนี้คือ สหรัฐฯ กล่าวหาว่าสหภาพฯ ให้การอุดหนุนเพื่อการส่งออกกับบริษัทแอร์บัส (Airbus) ซึ่งเป็นผู้ผลิตเครื่องบินโดยสารขนาดใหญ่ของสหภาพฯ ในขณะที่สหภาพฯ กล่าวหาว่าสหรัฐฯ ให้การอุดหนุนเพื่อการส่งออกกับบริษัทโบอิ้ง (Boeing) ซึ่งเป็นผู้ผลิตเครื่องบินโดยสารขนาดใหญ่ของสหรัฐฯ ทั้งนี้ ความตกลงว่าด้วยการอุดหนุนและมาตรการตอบโต้ (SCM) ของ WTO ห้ามให้การอุดหนุนเพื่อการส่งออก โดยทั้งสองฝ่ายได้มีการหารือใน WTO เพื่อยุติข้อพิพาทมาตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว แต่ก็ไม่สามารถตกลงกันได้ ต่อมาเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2548 สหรัฐฯ ได้ออกแถลงการณ์ว่าสหรัฐฯจะดำเนินการฟ้องร้องสหภาพฯ ต่อองค์กรระงับข้อพิพาทของ WTO ซึ่งสหภาพฯ ประกาศว่าจะดำเนินการฟ้องร้องสหรัฐฯ เช่นกัน
          เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน 2548 สหภาพฯ และสหรัฐฯ ได้ใช้สิทธิคัดค้านไม่ให้อีกฝ่ายขอตั้งคณะผู้พิจารณา ในคดีพิพาท แอร์บัส/โบอิ้ง ซึ่งตามขั้นตอนของ WTO หากสมาชิกทั้งสองประเทศยื่นขอให้ตั้งคณะผู้พิจารณาใหม่อีกครั้งหนึ่ง WTO จะต้องตั้ง Panel ขึ้นพิจารณากรณีพิพาทดังกล่าว และทั้งสองประเทศจะไม่สามารถใช้สิทธิคัดค้านการขอตั้ง Panel ของอีกฝ่ายได้อีก (ได้รับอนุญาตโดยอัตโนมัติ)
          หากมีคำตัดสินว่ามีการให้การอุดหนุนเพื่อส่งออกโดยขัดกับความตกลง SCM ก็คาดว่าทั้งสองฝ่ายจะไม่ยอมยกเลิกการให้การอุดหนุน เนื่องจากอุตสาหกรรมดังกล่าวมีล็อบบี้ทางการเมืองที่เข้มแข็ง และคาดว่าทั้งสองฝ่ายคงจะเลือกวิธีการตอบโต้ทางการค้าต่ออีกฝ่ายเป็นพิธีเท่านั้น อย่างไรก็ตาม กรณีพิพาทนี้ได้ถูกจับตามองจากหลายๆ ประเทศ เพื่อหาจังหวะ/โอกาสางการค้า หากสหรัฐฯ และสหภาพฯ ตอบโต้ซึ่งกันและกัน
          กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ อาคาร ค ถ.ราชดำเนินกลาง แขวงบวรนิเวศน์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200 โทรศัพท์ (66) 2282-6171-9 แฟกซ์ (66) 2280-0775
-พห-